7
yaqinlashtirganda, elektronlarning qo‘shilishi sodir bo‘ladi
va atomlar orasida bog‘lanish kuchi paydo bo‘ladi. Nati-
jada birikma hosil bo‘ladi. Sovuq holda payvandlash (1,
2-
a, b rasmlar) metallni plastik deformatsiyalab,
P
kuch ta’sirida amalga oshiriladi.
P kuch
biriktirish yuzasiga
normal yo‘naltiriladi, plastik deformatsiya esa yuzaga parallel
bo‘ladi. Deformatsiyalanishning bunday yo‘nalishida yuqo-
ri qatlamning atomlari oson surilib,
metall ichiga chuqur-
roq kiradi.
Sovuq holda payvandlashga o‘ta plastik bo‘lgan metall
va qotishmalar moyildir, jumladan:
aluminiy, mis, ku-
mush, oltin, nikel, platina, qo‘rg‘oshin, temir.
Payvandlashdan oldin detal yuzalaridagi yirik g‘adir-
budurliklar tekislanadi, maydalarini esa tekislash shart
emas. Sovuq holda payvandlashning asosiy afzalliklari:
kam
energiya sarflanadi, unumdorligi yuqori, sodda va
plastik metallar yaxshi payvandlanadi.
1.3. Diffuziyali payvandlash
Diffuziyali payvandlash bosim ostida payvandlash
turiga kiradi. Unda biriktirilayotgan yuzalardagi diffu-
ziyali birikishda uzoq vaqt
yuqori haroratda va kuch-
sizroq plastik deformatsiyalab amalga oshiriladi. Birik-
tirilayotgan yuzalar siquvchi kuch ta’sirida, atomlararo
kuchlarning ta’sirlashuvigacha
yaqinlashtiriladi, metallni
qizdirish esa plastik deformatsiyalanishiga yordam beradi.
