- "Men" konsepsiyasi va shaxsiy ta'limini yaratishda bola
ning faol roli;
- bolaning huquqlarini himoya qilish va ta'minlashning
muhimligi;
- bola ta'limi va rivojlanishida kattalarning asosiy roli;
- bolalar rivojlanishida individual
farqlanishlar mavjudligi
sababli, har bir bolaga moslashuvchan bo'lib, individual varia-
tivlik asosida yondashuv.
Davlat talablarida quyidagi asosiy tushunchalar:
- Maktabgacha ta'lim - maktabgacha yoshdagi bolalar qizi-
qishlari.
- Individual ruhiy va jismoniy xususiyatlari, ma’naviy
ehtiyojlarini inobatga olgan holda hamda bolada ma'naviy
me'yorlarning
shakllanishi, hayotiy ijtimoiy tajriba egalla-
nishini ko'zda tutgan har tomonlama rivojlantirishga qaratil
gan yaxlit jarayon:
- rivojlanish
inson tanasi tuzilishi, ruhiyati va xulqida bio-
logik jarayonlar hamda atrof-muhit ta'sirida ro'y
beradigan
o'zgarishlar:
- rivojlanish sohasi - bola rivojlanishidagi aniq bir
yo'nalishlar: kichik soha - sohaning kichik guruhlari. Asosiy so-
halarni kichik sohasi rivojlanishning ma'lum bir tomonlarini o'z
ichiga qamrab oladi va ularning aniq bir yo'nalishini ko'rsatib
beradi;
- kutilayotgan natija bolalardagi bilim, ko'nikma va maiaka-
lar ko'rsatkichi;
- bola kompetensisi - ma'lum
bir yosh davriga xos bolgan
vazifalarni maqsadli bajarish uchun yetarli bo'lgan bolaning bi-
limi, ko'nikmasi va malakalar! hamda qadriyatlari:
- integratsiya - bola ta'limi va rivojlanishidagi mazmun
tarkibiy qismlari o'rtasidagi bog'liqlik:
- inklyuziv ta'lim - bolalarning alohida ta’lim
ehtiyojlari va
individual imkoniyatlarini inobatga olgan holda ta'lim va tarbi
ya olinishini teng ta'minlovchi jarayon;
80
- "Men" konsepsiyasi bolaning o'zi haqidagi anglangan
tasavvurlari tizimi, uni refleksiv faoliyatining
bir qismi;
- refleksiv faoliyat - bolada o'z tushunchalari va xatti-ha-
rakatlarini anglash va mustaqil tahlil qilishi asosida xulosalar
shakllanishi jarayoni.
Davlat talablari tug'ilgandan 7 yoshgacha bo'lgan bolalar
ning beshta asosiy rivojlanish sohalariga bo'lingan. Har bir ri
vojlanish sohasi o'z o'rnida kichik sohalarga bo'lingan bo'lib,
ular har bir yosh guruhiga mos bir nechta talablardan va kuti-
layotgan rivojlanish ko'rsatkichlaridan iborat.
- jismoniy rivojlanish va sog'lom turmush tarzining shakl
lanishi;
-
ijtimoiy-hissiy rivojlanish;
- nutq, muloqot, o'qish va yozish malakalari:
- bilish jarayonining rivojlanishi;
- ijodiy rivojlanish.
