Shamol energiyasi va quyosh fotoelektr texnologiyalaridan foydalangan holda suv
omborlari va gidroelektr stansiyalarining energiya samaradorligini oshirish imkoniyatlari
Namangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.611
Birgalikda Ish WPP + GES yoki SPP + GES doimiy suv oqimi bilan energiya majmuasining
kafolatlangan quvvatini oshirish yoki Gissarak GESining bir xil avlodi bilan iste’mol jadvalining
mavjudligini oshirish, shuningdek, energiya samaradorligini oshirish imkonini beradi.
Chimqo’rg’on va Pachkamar suv omborlari. Kichik daryolarda balandlikning sezilarli darajada
o’zgarishi sharoitida shamol turbinalari va kichik gidroelektr stansiyalarni birlashtirish Gissarak
GESi, Chimqo’rg’on, Chortoq va Pachkamar suv omborlari joylashgan tog’-vodiy mintaqasining
energetika muammolarini hal qilishda juda istiqbolli yo’nalish hisoblanadi..
Ma’lum darajada bir-
birini to’ldiradigan hollarda, GESlarda shamol yoki quyosh fotovoltaik ustki inshootlarini yaratish
orqali kamaytirilishi mumkin. Vaqtinchalik qo’shimcha qo’shishning imkoni bo’lmagan taqdirda,
gidroelektrostansiyalar va shamol turbinalari, gidroelektrostansiyalar va quyosh elektr
stansiyalaridan kompleks foydalanish majmuada ishlab chiqariladigan energiyaning oylik, o’rtacha
yillik miqdorini bir turdan olinadigan energiyaga nisbatan oshiradigan energiya manbaidir.
Energiya manbalari sifatida shamol va quyosh radiatsiyasi o’zgaruvchan bo’lib, natijada shamol
turbinalari va quyosh elektr stantsiyalaridan elektr energiyasini ishlab chiqarish vaqtinchalik
o’zgaruvchanlikka ega bo’lib, ishlab chiqarilgan energiyaning kattaligi va vaqtida o’zgarishida
namoyon bo’ladi. Bu esa ushbu energiya manbalaridan zaxira manbalarsiz foydalanishni
murakkablashtiradi. Kam quvvatli shamol turbinalari va quyosh elektr stantsiyalari uchun bunday
zaxira manba shamol turbinalari yoki quyosh elektr stantsiyalaridan ishlab chiqarilgan elektr
energiyasini to’plash qobiliyatiga ega elektrokimyoviy energiya manbalari bo’lishi mumkin.
XULOSALAR
Suv omborlari gidrologik xususiyatlarining o’zgaruvchanligi ularning sug’orish
bo’ysunishiga mos keladi.
Gidroenergetika potentsialining muhim tarkibiy qismi bo’lgan tabiiy suv oqimlaridagi suv
omborlaridan keladigan suv oqimi, foydali hajmi suv oqimi kanali uchastkalarida joylashishiga
qarab fazoviy o’zgaruvchanlikka va genezasiga qarab vaqt o’zgaruvchanligiga bog’liq. Suv
oqimining suv havzasida sodir bo’ladigan suv oqimi va iqlim jarayonlari, bu esa, o’z navbatida,
hududning geografiyasiga, yilning vaqt davrlariga bog’liq.
Suv omborlariga maksimal suv oqimi bahor-yoz davrida sodir bo’ladi, bu kuchli bahor
yomg’irlari va tog’larda qor va muz qoplamining erishi bilan bog’liq.
Har xil turdagi suv oqimlarining oqimi kuz-qish davrida suv oqimining minimal darajaga
tushishi, bahor-yoz davrida bir nechta maksimallarning mavjudligi bilan tavsiflanadi .
Suv omborlaridan suv oqimining o’zgaruvchanligi xususiyatlari GESlarning energiya
ko’rsatkichlariga, shuningdek, elektr energiyasini ishlab chiqarish hajmlarining o’zgaruvchanligiga
|
