|
Murakkab ob’yektlarni o’rganishga qaratilgan muhandislik tajribasining asosiy bosqichlari
|
| bet | 7/8 | | Sana | 20.09.2024 | | Hajmi | 88,37 Kb. | | #271741 |
Bog'liq KURS ISHI (Statik va dinamik modellar)1.4. Murakkab ob’yektlarni o’rganishga qaratilgan muhandislik tajribasining asosiy bosqichlari
Biz murakkab ob’yektlarni o'rganishga qaratilgan muhandislik tajribasining asosiy bosqichlarini tavsiflaymiz.
1. Modelning jismoniy asosini qurish.
Boshqaruv sifatini belgilaydigan eng muhim jarayonlarni ajratib ko'rsatish va kuzatilgan jarayonlarda deterministik va statistik tarkibiy qismlarning nisbatlarini aniqlashga imkon beradigan modelning fizik asosini yaratish. Modelning fizik asosi o'rganilayotgan ob’yektni tavsiflash uchun ishlatiladigan turli xil domenlarda murakkab ob’yektni "loyihalash" yordamida qurilgan. Har bir mavzu maydoni ob’yektning mumkin bo'lgan "harakatlari" uchun o'z cheklash tizimlarini belgilaydi. Ushbu cheklovlarning umumiyligini hisobga olgan holda, ishlatilgan modellar majmuasini asoslash va izchil modelni yaratish mumkin.
Modelning "ramkasi"ni qurish, ya'ni.uning jismoniy asosi o'rganilayotgan ob’yektni tavsiflovchi munosabatlar tizimini, xususan, jarayonlarning saqlanish qonunlari va kinetikasini tavsiflashga to'g'ri keladi. Ob’yektni tavsiflovchi munosabatlar tizimini tahlil qilish jarayonlarning kuzatilgan xatti-harakatlarini boshlaydigan mexanizmlarning fazoviy va vaqt o'lchovlarini aniqlashga, statistik elementning jarayon tavsifiga qo'shgan hissasini sifat jihatidan tavsiflashga, shuningdek, fundamental heterojenlikni aniqlashga imkon beradi (agar mavjud bo'lsa!) kuzatilgan vaqt qatorlari.
"Ramka" ning qurilishi apriori ma'lumotlarga ko'ra tashqi va ichki beqarorlashtiruvchi omillar va tizimning samaradorligi o'rtasidagi sababiy munosabatlarni o'rnatishga to'g'ri keladi va ushbu aloqalarni miqdoriy baholash ob’yektda tajribalar o'tkazish orqali aniqlanadi. Shunday qilib, ob’yektlarning butun sinfi uchun olingan natijalarning umumiyligi, ularning ilgari olingan bilimlarga nisbatan izchilligi kafolatlanadi va eksperimental tadqiqotlar hajmining pasayishi ta'minlanadi. Modelning " ramkasi "ob’yektni" tashqi " ta'sirlarga bo'lgan reaktsiyalari va tadqiqot ob’yektining ichki tuzilishini ochib berish bo'yicha o'rganishni birlashtirgan tarkibiy va fenomenologik yondashuv yordamida qurilishi kerak.
2. Kuzatuv natijalarining statistik barqarorligini tekshirish va boshqariladigan o'zgaruvchilarning o'zgarish xususiyatini aniqlash. Statistik barqarorlikning empirik asoslanishi namuna hajmi oshgani sayin empirik o'rtacha barqarorlikni o'rganishga to'g'ri keladi (cho'zilgan ketma-ketlik sxemasi). Eksperimental ravishda olingan qiymatlarning oldindan aytib bo'lmaydiganligi, siz bilganingizdek, nazariy va ehtimollik tushunchalarini qo'llash uchun zarur yoki etarli shart emas. Ehtimollar nazariyasini qo'llashning zaruriy sharti boshlang'ich miqdorlarning o'rtacha xususiyatlarining barqarorligi hisoblanadi. Shunday qilib, dastlabki tasodifiy o'zgaruvchining n-o'lchovli empirik taqsimot funktsiyasining statistik barqarorligining empirik induksiyasi va namunaviy hisobkitoblar uchun ehtimollik taqsimoti yordamida tekshirish talab qilinadi.
3. Gipotezalarni shakllantirish va sinovdan o'tkazish o'rganilayotgan ob’yektning "harakati" ning tuzilishi va parametrlari. E'tibor bering, qoida tariqasida, statistik yondashuvni tanlash uchun sabab kuzatilgan jarayonning muntazamligi, xaotik tabiat va keskin kinklarning yo'qligi. Bunday holda, tadqiqotchi bir qator kuzatuvlardagi naqshlarni vizual ravishda aniqlay olmaydi va uni tasodifiy jarayonni amalga oshirish sifatida qabul qiladi. Biz eng oddiy naqshlarni aniqlash haqida gaplashayotganimizni ta'kidlaymiz, chunki murakkab naqshlarni aniqlash uchun kuzatuv natijalarini yo'naltirilgan matematik qayta ishlash kerak.
4. Chigish o'zgaruvchilarini bashorat gilish deterministik va statistik tarkibiy qismlarning yakuniy natijaga qo'shgan hissasini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.
Shuni ta'kidlash kerakki, bashorat qilish uchun faqat statistik yondashuvdan foydalanish jiddiy qiyinchiliklarga duch keladi. Birinchidan, hozirgi yo'qotishlarni minimallashtirish bo'yicha qarorlar qabul qilish uchun jarayonning o'rtacha qanday rivojlanishini emas, balki ma'lum bir vaqt oralig'ida o'zini qanday tutishini bilish muhimdir. Ikkinchidan, umuman olganda, bizda o'zgaruvchan matematik kutish, dispersiya va taqsimot qonunining o'zi bilan statsionar bo'lmagan, tasodifiy jarayonni bashorat qilish muammosi mavjud.
5. Ob’yektning sozlash xususiyatlarini va boshqaruv tizimining kutilavotgan samaradorligini baholashga qaratilgan hisoblash tairibasini rejalashtirish va amalga oshirish.
Murakkab tizimlarning tuzilishini sintez qilish muammolarini faqat eng oddiy holatlarda analitik tarzda hal qilish mumkin. Shuning uchun loyihalashtirilgan tizim elementlarini simulyatsiya qilish (im) zarurati tug'iladi.
IM - bu ob’yektning har bir elementining barcha kirish va chiqish o'zgaruvchilarini raqamli ravishda ko'paytirishdan iborat bo'lgan murakkab tuzilish ob’yektlarini o'rganishning maxsus usuli. Ular strukturani tahlil qilish va sintez qilish bosqichida nafaqat tizim elementlari o'rtasidagi statistik munosabatlarni, balki uning ishlashining dinamik jihatlarini ham hisobga olishga imkon beradi. IM ni tuzish uchun ularga quyidagilar kerak:
- chiqish o'zgaruvchilarini hisoblash usuli ma'lum bo'lgan modellashtirish ob’yektidagi eng oddiy elementlarni ajratib ko'rsatish;
- ob’yektdagi elementlaming bog'lanish tartibini tavsiflovchi bog'lanish tenglamalarini tuzish;
- ob’yektning strukturaviy diagrammasini tuzish;
- modellashtirishni avtomatlashtirish vositalarini tanlash;
- IM dasturini ishlab chiqish;
- ularning yetarliligini, taqlid natijalarining barqarorligini va boshqaruv va bezovta qiluvchi ta'sirlarning o'zgarishiga sezgirligini baholash uchun hisoblash tajribalarini o'tkazish;
- model yordamida boshqaruv tizimini sintez qilish muammosini hal qilish.
|
| |
