12
harorati o‘zgarish natijasida issiqlik almashinuvi jarayonini qiyinlashtiruvchi mahalliy
issiqlik manbai hisoblanadi. Halqasimon bo‘shliq va burg‘ilash quvurlardagi
qarshilikni yengish uchun sarflanadigan energiya oqimi ham issiqlik ko‘rinishida
tarqalib muhit haroratiga ta’sir qiladi.
Skvajina zaboiyida
siqilgan havo haroratini
𝑡
𝑠.ℎ.
deb belgilasak,
siqilgan havo
haroratini oshishini quyidagi formula orqali ifodalaymiz:
𝜖
𝑠.ℎ.
= 𝑡
𝑗𝑜𝑟
− 𝑡
𝑠.ℎ.
,
(1)
bu yerda
𝑡
𝑗𝑜𝑟
– haroratning joriy qiymati,
0
С.
Shunga ko‘ra, doloto tishining haroratini oshishi (2) formula orqali aniqlanadi
𝜖
𝑡𝑖𝑠ℎ
= 𝑡
𝑡𝑖𝑠ℎ
− 𝑡
𝑗𝑜𝑟
,
(2)
bu yerda
𝑡
𝑡𝑖𝑠ℎ.
– doloto tishlarining harorati,
0
С.
Fur’ye qonunini hisobga olgan holda
𝑑𝑥
elementining (1-rasm) issiqlik balansi
tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega:
𝑑𝑄 = 𝑄
𝑥
− 𝑄
𝑥+𝑑𝑥
=
−𝑆
𝑡𝑖𝑠ℎ
𝜆
𝑑𝜖
𝑠.ℎ
𝑑𝑥
− [
−𝑆
𝑡𝑖𝑠ℎ
𝜆
𝑑
𝑑𝑥
(𝜖
𝑠.ℎ
+
𝑑𝜖
𝑠.ℎ
𝑑𝑥
𝑑𝑥)
] =
𝑆
𝑡𝑜𝑠ℎ
𝜆
𝑑
2
𝜖
𝑠.ℎ
𝑑𝑥
2
𝑑𝑥
,
(3)
bu yerda
𝑑𝑄
–
𝑑𝑥
elementidan atrofga
ajraluvchi issiqlik miqdori, Vt;
𝑄
𝑥
–
𝑑𝑥
elementiga keluvchi issiqlik miqdori, Vt;
𝑄
𝑥+𝑑𝑥
–
𝑑𝑥
elementining qarshi tomonidan
chiquvchi issiqlik miqdori, Vt;
𝜆
– doloto tishining issiqlik o‘tkazuvchanlik qobiliyati,
𝑉𝑡
𝑚·℃
.
