| 2.13.Korroziya ingibitorlari. Ingibitorlari samaradorligini baholash
Korroziya ingibitorlari detal va konstruksiyalari tayyorlash, foydalanish va saqlash sharoitlarida korroziyaga qarshi himoya qiluvchi samarador vositasidir.Korroziya ingibitorlari metall buyumlardan foydalanish sharoitlariga ko’ra har xil turlarga bo’linadi. Metallarni ingibitorlar yordamida korroziyadan himoya qilishning asosiy mexanizmi muhitning korrozion faolligini susaytirish; metal sirtlarini passivlash yoki har ikkalasining birgalikda ta’sirini taminlashga qaratiladi.
Neft -gaz – suv muhitda korroziyaga himoya uchun qo’llaniladigan kimyoviy reagentlarning 3turi;
-
Ingibitorlar
-
Passivatorlar
-
Har ikkalasiga bir paytda ta’sir qiladigan reagentlarni ko’rib chiqamiz.
Reagent CHPX- 6001-oligonzobutilenamidodiaman, aminlar tavsifidagi xidli suyuqlik bo’lib, tarkibida HS va O2 bo’lgan neft muhitida ishlaydigan neft-kon jihozlarini ichki korroziyadan himoya qilish uchun kiritiladi. Himoya sa samaradorligi (sarfi 100mg/lda) 95…98% bo”lib, agressiv muhitga 1,5…2 oyda bir marta kiritiladi .Reagent IKN-sulfat, disulfat, arilgidroksilpoliefir va yuqori malekulyar uglevodorodlarning murakkab suyuq aralashmasi bo’lib, tarkibida H2S bo’lmagan kislorodli okava suvlarga qo’shiladi. Himoya samaradorligi (50mg/l da)98%Reagent I-2-A(‘’Sever l’’)-agressiv H2S bo’lgan neft,qatlam va okova suvlarda ishlaydigan neft-kon sanoati jihozlarini korroziyadan saqlash uchun qo’llaniladi. Reagent CHPX-1002, ReagentCHPX-1003, reagent2,4-dinitrofenol, reagent CK-601, Bakteriam C-85, Bakteriam-607 va boshqalar, CTB larni yuqotish vaH2S ta’siridagi korroziyani kamaytirish uchun qo’llaniladi. Shuningdek, korroziya va bakteriyalarga qarshi kurashda ‘’Akvensks ML3251’’ (deemulgator) qo’llaniladi. Ingibitorning himoya samaradorligi (sarfi 20..27mg/l) da 94…96% gat eng. Hozirgi paytda quvurlar ichki himoyasi H2S ta’sirida korroziyadan N-l-A ingitori, okava suvlar ta’siridagi korroziyadan N-K-B2 va N-K-B4 ingibitori, CO2 ta’siridagi korroziyada korroziyadan NGCG-l ingibitorlarni muhitga kiritish orqali eritmoqda. Bu ingibitorlar himoya samaradorligi 92…98% ga teng.
Ingibitorlar samaradorligini priteritlariga quydagi ko’rsatgichlar kiradi.
Brisidlarini tanlashda quydagi ko’rsatgichlardan foydalaniladi.
-
bakterisidning------------ miniral sarfi;
-
oltingugurt vodorod konstrasiyasi’
-
Sulfat (SO2)
-
Kosentrasiyasinining oshishi;
Korroziyani to’xtash koeffisenti; Km=V/Vu, ifoda orqali hisoblanadi. Bu yerda; V/Vu –mos ravishda ingibitirsiz va ingibitorli muhitlarda metallar qutblanish egri chizig’idagi
Possivlanish toki. Korroziya tezligi;(V); V=D G/S.t,G// (soat m2) bu yerda;D G- metal massasi kamayishi,2
S- nusxa to’la sirti,m2
t- sinash vaqti , soat.
Jihoz ish qobiliyati oshish omili; Fi.k=L.Tu/(T.Lu)
Bu yerda L, Lu- mos ravishda ingibitorsiz va ingibitorli muhitlarda almashtirilgan metal konstruksiya uzunligi,m
T, Tu- mos ravishda ingibitorsiz va ingibitorli muhitlarda jihozning ishlash davomiyligi, yil.
Bakterisidlarning minimal sarfi bakterial muhitda tirik to’qimalarning to’liq yo’l bo’lishida erishiladigan bakterisid konsentratsiyasiga ( mg/ l) teng.To’qimalarning yuqolish darajasi ingibitor qo’llaniladigan keyingi to’qimalar sonining boshlang’ich miqdoriga nisbati bilan aniqlanadi
H2S ning. kamayish darajasi quydagi ifoda bilan aniqlanadi;
KH2S=(C-Cb)/ C-Co).100%
Bu yerda ; Co,C,Cb- mos ravishda surib olinadigan suv, haydovchi quvurdan tushadigan va ishlov- berilgan suvlardagi H2S konsentrasiyasining turg;in qiymatlari. Sulfatlarning usish darajasi ham yuqoridagi formula yordamida aniqlanadi.
|
