|
Nerv kletkalarining strukturasi: dentrit, som, akson, sinaps
|
| bet | 4/19 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 58,88 Kb. | | #245889 |
Bog'liq Документ Microsoft Office WordNerv kletkalarining strukturasi: dentrit, som, akson, sinaps.
Nerv hujayralari (neyronlar) murakkab va o'ziga xos strukturalarga ega bo'lib, ularning har bir qismi muhim funktsiyalarni bajaradi. Neyronning asosiy komponentlari quyidagilardan iborat: dendritlar, soma (hujayra tanasi), akson va sinapslar. Har bir komponentning strukturasi va funktsiyasi haqida quyida batafsil ma'lumot berilgan.
1. Dendritlar
Struktura:
Dendritlar neyronning shoxchalarga o'xshash o'simtalari bo'lib, ko'p sonli va keng tarmoqlangan bo'ladi.
Ular neyronning hujayra tanasidan chiqadi va boshqa neyronlardan keladigan signallarni qabul qilish uchun maxsus tuzilishga ega.
Funktsiya:
Dendritlar boshqa neyronlardan yoki sezgi retseptorlaridan kelayotgan elektr signallarni qabul qiladi.
Dendritlar orqali kelgan signallar neyronning hujayra tanasiga uzatiladi, bu esa neyronning faoliyatini boshlaydi yoki kuchaytiradi.
2. Soma (Hujayra tanasi)
Struktura:
Soma neyronning markaziy qismi bo'lib, unda hujayra yadrosi, sitoplazma va boshqa hujayra organellalari joylashgan.
Soma shakli va o'lchami turli xil bo'lishi mumkin, ammo u doimiy ravishda hujayra yadrosini saqlaydi.
Funktsiya:
Soma neyronning metabolik va genetik faoliyatini boshqaradi.
Bu yerda neyrotransmitterlar sintezlanadi va hujayraning umumiy sog'lomligi uchun zarur bo'lgan oqsillar ishlab chiqariladi.
Soma qabul qilingan signallarni qayta ishlaydi va aksion potentsiali hosil bo'lishi uchun zarur bo'lgan qarorlarni qabul qiladi.
3. Akson
Struktura:
Akson uzun, yupqa tolaga o'xshash struktura bo'lib, neyronning hujayra tanasidan chiqadi va boshqa neyronlarga yoki mushak hujayralariga signallarni uzatadi.
Aksonlar bir necha millimetrdan bir necha metrgacha uzunlikda bo'lishi mumkin.
Aksonlar ko'pincha miyelin qavati bilan qoplangan, bu qavat signalning tez va samarali uzatilishini ta'minlaydi.
Funktsiya:
Akson neyronning hujayra tanasidan kelgan elektr signallarni uzoq masofaga uzatadi.
Akson oxirida akson terminallari joylashgan bo'lib, bu terminallar sinapslar orqali boshqa neyronlar yoki hujayralar bilan aloqa qiladi.
4. Sinapslar
Struktura:
Sinapslar neyronlarning akson terminallari va boshqa neyronlarning dendritlari yoki hujayra tanalari orasidagi aloqa nuqtalari.
Sinaptik bo'shliq deb ataladigan kichik bir bo'shliq mavjud bo'lib, bu bo'shliq orqali neyrotransmitterlar tarqaladi.
Funktsiya:
Sinapslar elektr signallarni kimyoviy signallarga aylantiradi va bu kimyoviy signallar sinaptik bo'shliq orqali keyingi neyron yoki hujayraga yetkaziladi.
Neyrotransmitterlar akson terminallarida sintezlanadi va sinaptik bo'shliqqa chiqariladi, bu esa keyingi neyronning membranasidagi retseptorlarga bog'lanadi va yangi aksion potentsiali hosil qiladi.
|
| |
