Simsiz qurilmalar xavfsizligi muammolari
Simsiz qurilmalarni to‘rtta kategoriyaga ajratish mumkin:
noutbuklar, cho‘ntak
kompyuterlari (PDA), simsiz infratuzilma (ko‘priklar, foydalanish nuqtalari va h.) va
uyali telefonlar.
Noutbuklar — korporativ simsiz tarmoqlarda va SOHO (Small Office Home
Office - kichik va uy ofislari) tarmoqlarida keng tarqalgan qurilma.
Fizik xavfsizlik noutbuklar uchun jiddiy muammo hisoblanadi. Bunday
kompyuterlarni xarid qilishdagi parametrlardan biri-uning o‘lchami. Noutbuk
qanchalik kichkina bo‘lsa, u shunchalik qimmat turadi. Boshqa tarafdan,
noutbuk
qanchalik kichkina bo‘lsa, uni o‘g‘irlash shunchalik osonlashadi. Shifrlash
kalitlarining, masalan, WEP-kalitlar (Wired Equivalent Privacy), dasturiy kalitlar,
parollar yoki shaxsiy kalitlarning (PGP, Pretty Good Privace kabilar) yo‘qotilishi katta
muammo hisoblanadi va uni ilovalar yaratilishi bosqichidayoq hisobga olish zarur.
Niyati buzuq odam noutbukni o‘z ixtiyoriga olganidan so‘ng aksariyat xavfsizlik
mexanizmlari buzilishi mumkin.
Noutbuklarning
mobilliligi
ularning
korporativ
tarmoqlararo
ekranlar
(brandmauerlar) bilan himoyalanmagan boshqa tarmoqlar bilan ulanish ehtimolligini
oshiradi.
Bu Internet-ulanishlar, foydalanuvchi tarmoqlar, asbob-uskuna ishlab
chiqaruvchilarining tarmog‘i yoki raqiblar ham joylanuvchi mehmonxona yoki
ko‘rgazmalardagi umumfoydalanuvchi tarmoqlar bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda
mobil kompyuterlarning axborot xavfsizligi xususida jiddiy o‘ylanish lozim.
Noutbuklarning fizik saqlanishlarini ta’minlash
usullaridan biri-xavfsizlik
kabelidan foydalanish. Ushbu kabel noutbukni stolga yoki boshqa yirik predmetga
"boylab" qo‘yishga mo‘ljallangan. Albatta, bu yuz foizlik kafolatni bermaydi, ammo
har xolda o‘g‘rining anchagina kuch sarf qilishiga to‘g‘ri keladi.
Noutbuklarning
tez-tez
o‘g‘irlanishi sababli, axborotni arxivlashning
xavfsizlikni ta’minlashga nisbatan muhimligi kam emas. Shifrlash dasturlari fayllar
xavfsizligini ta’minlashda yoki qattiq disklarda shifrlangan ma’lumotlar
xajmini
yaratishda ishlatiladi. Bu ma’lumotlarni rasshifrovka qilish uchun, odatda, parolni
kiritish yoki shaxsiy kalitlarni ishlatish talab etiladi. Barcha axborotlarni shifrlangan
fayllarda yoki arxivlarda saqlanishi kerakli fayllar to‘plamini arxiv uchun nusxalashni
yengillashtiradi, chunki ular endi ma’lum joyda joylashgan bo‘ladi.
O‘g‘rilar
uchun
noutbuklar
"birinchi
nomerli
nishon"
ekanligini
foydalanuvchilar tushunib yetishlari va ularni qarovsiz qoldirmasliklari zarur. Hatto
ofislarda noutbukni
kechaga qoldirish mumkin emas, chunki ofisga ko‘p kishilar
(kompaniya xodimlari, farroshlar, mijozlar) tashrif buyuradilar.
Axborotning chiqib ketishi noutbuk egasining ko‘p odamlar to‘plangan joylarda
ham sodir bo‘lishi mumkin. Samolet - kompaniya menedjerlari foydalanadigan
odatdagi transport vositasidir. Samoletda qo‘shni kreslodagi yo‘lovchi noutbuk
egasining yelkasi ustidan muhim axborotni o‘qib olishi mumkin. Hatto "uy
sharoitidagi" noutbuklar ham himoyalanishi zarur. Bu holda kompyuterning himoyasi
server himoyasidan farqlanmaydi. Juda ham zarur bo‘lmagan servislarning o‘chirilishi
qurilma ishlashini yaxshilaydi.
O‘zining dasturiy ta’minotini noutbukka o‘rnatgan niyati buzuq odam
xavfsizlikning barcha mexanizmlarini chetlab o‘tish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Kompyuterni o‘z ixtiyoriga olgan o‘g‘ri unga o‘zining dasturini o‘rnatganida uni
tuxtatib bo‘lmaydi. BIOSda (Basic Input/Output System-kiritish/chiqarishning bazaviy
tizimi) va qattiq diskda o‘rnatilgan parollar o‘g‘rilangan
noutbukdan foydalanishga
to‘sqinlik qilishi mumkin. Ushbu barcha vositalar, afsuski, tajribali xaker uchun to‘siq
bo‘laolmaydi.
