|
Og zaki va yozma hisoblashga doir didaktik o yinlar topshiriqlar to`plamini tuzish
|
| bet | 5/5 | | Sana | 17.12.2023 | | Hajmi | 159,04 Kb. | | #121128 |
Bog'liq Matyazova S . 5-m 1 nazariy (1), O‘tkir Hoshimovning “Dunyoning ishlari”, мусика, презентация 04 МБР, MANTIQIY FUNKSIYALAR, Tarbiya turlari, mazmuni, maqsad va vazifalari, shakl va metodlari, Arxitektura maktabi, EKOLOGIYA FANIDAN Mustqail ishi, Aniq integralni taqribiy hisoblash usullari, 2-t, CANNON 5 июль, FAVQULOTDA VAZIYATLAR DAVLAT TIZIMING ISH REJIMLAR, 2-ma\'ruza, Cartoon Planet Education Presentation-WPS Office1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
2+9
|
11-3
|
8+3
|
9+5
|
9+4
|
8+4
|
12-3
|
9+7
|
11-4
|
13-7
|
7+4
|
11-7
|
8+5
|
3+9
|
6+5
|
5+8
|
12-7
|
9+3
|
15-6
|
13-5
|
14-8
|
12-6
|
8+8
|
5+6
|
6+8
|
9+8
|
11-8
|
7+6
|
11-6
|
13-9
|
15-9
|
5+9
|
3+8
|
15-7
|
5+7
|
12-8
|
7+9
|
11-9
|
12-5
|
8+7
|
17-9
|
4+9
|
13-4
|
16-9
|
6+9
|
4+7
|
13-8
|
14+9
|
9+9
|
12-4
|
13-6
|
14-7
|
15-8
|
14-5
|
6+6
|
6+7
|
7+7
|
12-9
|
4+8
|
7+5
|
17-7
|
7+8
|
17-8
|
16-8
|
18-9
|
8+9
|
11-9
|
8+6
|
9+6
|
11-2
|
14-6
|
9+2
|
1-jadval
100 ichida qo`shish va ayirish bir xonali sonlarni qo`shish va ayirish (o`nlikdan o`tib)
I usul
Amallarni bajarishda quyidagicha mulohaza yuritamiz: 67+5. Bunda hamma nol bilan tugaydigan songa (70 ga) keltirib qo`shish qulay. Shuning uchun 5 sonini 67 ni 70 gacha to`ldiradigan qulay qo`shiluvchilar (3+2) ga ajratamiz, 67+5=67+(3+2)=(67+3)+2=70+2=72.
II usul. Quyidagicha mulohaza yuritamiz
67+5. Bunda 67 sonini 60 va 7 sonlari ko`rinishidagi xona qo`shiluvchilariga ajratamiz. Birliklarni qo`shamiz: 7+5=12, keyin qolganini qo`shamiz:
67+5= (60+7) +5=60+ (7+5) =60+12=12=72
I usul.
73-5. bunda ham nol bilan tugaydigan sondan (70 dan) ayirish qulay bo`lgani uchun 5 sonini 73 ni 70 gacha kamaytiradigan qo`shiluvchilar (3+2) ga ajratamiz. So`ngra qolganini ayiramiz:
(73-5)=73-(3-2)=(73-3)-2=70-2=68.
II usul. Quyidagicha mulohaza yuritamiz.
73-5. Bunda 73 sonini 60 va 13 ko`rinishidagi xona qo`shiluvchilariga ajratamiz. 13 dan 5 ni ayirish qulay: 13-5=8
Keyin qolganlarini qo`shamiz:
73-5= (60+13)-5=60+ (13-5) =60+8=68. (2-jadval)
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
61-8
|
77+6
|
86+8
|
59+8
|
41-6
|
23-9
|
53+8
|
55-7
|
75-9
|
65+9
|
55+7
|
72-8
|
42-5
|
28+7
|
67+9
|
74-9
|
27-9
|
64+9
|
76+9
|
14+7
|
43-4
|
96-9
|
63-8
|
24-5
|
87-9
|
36-7
|
36-7
|
57+9
|
28-9
|
39+2
|
69+6
|
71-2
|
51-9
|
68+6
|
84-6
|
21-7
|
53-6
|
94-7
|
49+9
|
32-4
|
28-8
|
57+15
|
47+7
|
52-9
|
66+6
|
46+7
|
14+8
|
18+9
|
18+3
|
69+5
|
52+9
|
91-3
|
89+4
|
88+4
|
21-4
|
33-7
|
82-3
|
69+7
|
17+4
|
21-7
|
86+5
|
45+8
|
28+5
|
73+9
|
42-7
|
69+3
|
54-8
|
72-6
|
85-6
|
83-5
|
18+8
|
75+6
|
2-jadval
Jadvalda ko`patirish va bo`lish.
Bo`lishda shunday mulohaza yuritamiz:
18:6. Bunda 18 soni 6 ni 3 ga ko`paytirishdan hosil qilinadi, agar 18:6 bo`lsa, 3 hosil bo`ladi.
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
2*9
|
45:9
|
3*9
|
72:9
|
4*9
|
49:7
|
8:2
|
8*2
|
6:2
|
6*2
|
8:2
|
7*2
|
6*9
|
35:5
|
9*1
|
8:1
|
4*1
|
24:8
|
54:9
|
8*1
|
9:1
|
3*8
|
4:1
|
6*3
|
4*5
|
72:8
|
1*8
|
24:3
|
4*3
|
63:9
|
12:6
|
2*5
|
18:6
|
6*6
|
25:5
|
7*6
|
9*2
|
21:3
|
2*3
|
2:2
|
1*4
|
42:7
|
18:2
|
1*2
|
6:3
|
6*7
|
4:4
|
2*1
|
4*4
|
3*3
|
7*1
|
64:8
|
4*8
|
81:9
|
16:4
|
8*8
|
7:1
|
9*9
|
32:8
|
7*8
|
2*2
|
10:2
|
3*2
|
6:2
|
4*2
|
12:2
|
9:3
|
6*1
|
15:5
|
6*5
|
21:7
|
5*1
|
2*4
|
20:4
|
3*4
|
54:6
|
1*6
|
24:4
|
20:5
|
8*3
|
8:8
|
7*9
|
12:3
|
9*4
|
3*3
|
1:1
|
3*5
|
6:1
|
3*7
|
30:5
|
7-jadval
7-jadval
Nol bilan tugaydigan sonlarni ko`paytirish va bo`lish.
Nol bilan tugaydigan sonlarni ko`paytirishda nollarga e`tibor bermay, sonlarni bir-biriga ko`patiramiz, so`ngra ikkala sonlardagi nollarni sanab chiqib natijaning oxiriga shuncha nol yozib qo`yamiz:
300*400=12 0000
500*100=50000
Nol bilan tugaydigan sonlarni bo`lishda ham nollarga e`tibor bermay sonlarni bir-biriga bo`lamiz. So`ngra bo`linuvchidagi nollar sonidan bo`luvchidagi nollar sonini ayirib, qolgan nollarni natijaning oxiriga yozib qo`yamiz:
120000:600=200
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
200*90
|
450*90
|
300*90
|
7200:90
|
400*90
|
800:20
|
80*20
|
600:20
|
600*20
|
800:20
|
600*90
|
350:5
|
900*1
|
800:10
|
400*10
|
5400:90
|
800*10
|
900*1
|
800:10
|
800:10
|
120:6
|
200:5
|
100*80
|
2400:30
|
400*30
|
90*20
|
210:3
|
18:60
|
600:60
|
2500:25
|
1800:2
|
100*20
|
200*30
|
200:20
|
100*40
|
400*4
|
300:30
|
6000:30
|
600*70
|
400:400
|
160:40
|
800:80
|
700*10
|
6400:8
|
400*80
|
200*20
|
1000:20
|
7000:10
|
900*90
|
3200:80
|
900:30
|
600:10
|
300:20
|
1600:20
|
400*20
|
200*40
|
2000:4
|
1500:50
|
600*5
|
2100:70
|
10-jadval
2.4-&. Og`zaki hisoblash malakasini shakllantirishda didaktik o`yinlardan foydalanish.
O`quvchilarning og`zaki hisoblash malakalarini shakllantirishda didaktik o`yinlar juda katta ahamiyatga ega. Chunki didaktik o`yinlarning katta qismi o`g`zaki tarzda o`tkaziladi. O`yinda qo`yilgan misol yoki masalani o`quvchi tez va og`zaki hisoblab chiqish uchun harakat qiladi.
Didaktik o`yinlar o`qitish vazifasiga xizmat qiladi va qiziqarli, maroqli, tushunarli tarzda olib boriladi. Bolalar g`olib chiqish maqsadida jon-u dili bilan mashq qiladilar. Didaktik o`yinlar har bir darsning mazmuninii, har bir mashqning maqsad hamda vazifasini yaxshi tushunib olishiga yordam beradi.
Didaktik o`yinlar ta`limning ko`rgazmaliligini, o`qituvchining nutqini va bolalar harakatini o`z ichiga oladi, buning natijasida idrokda (ko`rish, eshitish sezgisi) birlik tug`iladi. Bu esa o`qituvchining aytganlarini bolalarning zehnan o`ylab olishiga va o`sha aytilganlarni ifodalab berishiga, ya`ni didaktilk o`yinlar qoidalarini o`quvchilarning o`zlari bajarishlariga imkon beradi. Didaktik o`yinlarning bu tarzda tuzilish xususiyatlari o`quvchilar faoliyatini tahlil qilish imkoniyatini beradi. Shuning uchun ham barcha bolalar o`yin vaqtida qiziqish bilan harakat qiladilar.
Didaktik o`yinlar o`tilgan dars mavzusi va qo`llanilish o`rniga qarab bir necha turlarga bo`lib klassifikatsiya qilinadi, ya`ni quyidagicha:
- sanoqga doir didaktik o`yinlar;
- sonlarni bir qancha birlikka orttirish va kamaytirish tushunchasini mustahkamlashda o`tkaziladigan didaktik o`yinlar;
- bir necha birlikka ko`paytirish va kamaytirish masalalarini yechishga mo`ljallangan didaktik o`yinlar;
|
| |
