|
Og zaki va yozma hisoblashga doir didaktik o yinlar topshiriqlar to`plamini tuzish
|
| bet | 5/5 | | Sana | 17.12.2023 | | Hajmi | 159,04 Kb. | | #121128 |
Bog'liq Matyazova S . 5-m1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
2+9
|
11-3
|
8+3
|
9+5
|
9+4
|
8+4
|
12-3
|
9+7
|
11-4
|
13-7
|
7+4
|
11-7
|
8+5
|
3+9
|
6+5
|
5+8
|
12-7
|
9+3
|
15-6
|
13-5
|
14-8
|
12-6
|
8+8
|
5+6
|
6+8
|
9+8
|
11-8
|
7+6
|
11-6
|
13-9
|
15-9
|
5+9
|
3+8
|
15-7
|
5+7
|
12-8
|
7+9
|
11-9
|
12-5
|
8+7
|
17-9
|
4+9
|
13-4
|
16-9
|
6+9
|
4+7
|
13-8
|
14+9
|
9+9
|
12-4
|
13-6
|
14-7
|
15-8
|
14-5
|
6+6
|
6+7
|
7+7
|
12-9
|
4+8
|
7+5
|
17-7
|
7+8
|
17-8
|
16-8
|
18-9
|
8+9
|
11-9
|
8+6
|
9+6
|
11-2
|
14-6
|
9+2
|
1-jadval
100 ichida qo`shish va ayirish bir xonali sonlarni qo`shish va ayirish (o`nlikdan o`tib)
I usul
Amallarni bajarishda quyidagicha mulohaza yuritamiz: 67+5. Bunda hamma nol bilan tugaydigan songa (70 ga) keltirib qo`shish qulay. Shuning uchun 5 sonini 67 ni 70 gacha to`ldiradigan qulay qo`shiluvchilar (3+2) ga ajratamiz, 67+5=67+(3+2)=(67+3)+2=70+2=72.
II usul. Quyidagicha mulohaza yuritamiz
67+5. Bunda 67 sonini 60 va 7 sonlari ko`rinishidagi xona qo`shiluvchilariga ajratamiz. Birliklarni qo`shamiz: 7+5=12, keyin qolganini qo`shamiz:
67+5= (60+7) +5=60+ (7+5) =60+12=12=72
I usul.
73-5. bunda ham nol bilan tugaydigan sondan (70 dan) ayirish qulay bo`lgani uchun 5 sonini 73 ni 70 gacha kamaytiradigan qo`shiluvchilar (3+2) ga ajratamiz. So`ngra qolganini ayiramiz:
(73-5)=73-(3-2)=(73-3)-2=70-2=68.
II usul. Quyidagicha mulohaza yuritamiz.
73-5. Bunda 73 sonini 60 va 13 ko`rinishidagi xona qo`shiluvchilariga ajratamiz. 13 dan 5 ni ayirish qulay: 13-5=8
Keyin qolganlarini qo`shamiz:
73-5= (60+13)-5=60+ (13-5) =60+8=68. (2-jadval)
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
61-8
|
77+6
|
86+8
|
59+8
|
41-6
|
23-9
|
53+8
|
55-7
|
75-9
|
65+9
|
55+7
|
72-8
|
42-5
|
28+7
|
67+9
|
74-9
|
27-9
|
64+9
|
76+9
|
14+7
|
43-4
|
96-9
|
63-8
|
24-5
|
87-9
|
36-7
|
36-7
|
57+9
|
28-9
|
39+2
|
69+6
|
71-2
|
51-9
|
68+6
|
84-6
|
21-7
|
53-6
|
94-7
|
49+9
|
32-4
|
28-8
|
57+15
|
47+7
|
52-9
|
66+6
|
46+7
|
14+8
|
18+9
|
18+3
|
69+5
|
52+9
|
91-3
|
89+4
|
88+4
|
21-4
|
33-7
|
82-3
|
69+7
|
17+4
|
21-7
|
86+5
|
45+8
|
28+5
|
73+9
|
42-7
|
69+3
|
54-8
|
72-6
|
85-6
|
83-5
|
18+8
|
75+6
|
2-jadval
Jadvalda ko`patirish va bo`lish.
Bo`lishda shunday mulohaza yuritamiz:
18:6. Bunda 18 soni 6 ni 3 ga ko`paytirishdan hosil qilinadi, agar 18:6 bo`lsa, 3 hosil bo`ladi.
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
2*9
|
45:9
|
3*9
|
72:9
|
4*9
|
49:7
|
8:2
|
8*2
|
6:2
|
6*2
|
8:2
|
7*2
|
6*9
|
35:5
|
9*1
|
8:1
|
4*1
|
24:8
|
54:9
|
8*1
|
9:1
|
3*8
|
4:1
|
6*3
|
4*5
|
72:8
|
1*8
|
24:3
|
4*3
|
63:9
|
12:6
|
2*5
|
18:6
|
6*6
|
25:5
|
7*6
|
9*2
|
21:3
|
2*3
|
2:2
|
1*4
|
42:7
|
18:2
|
1*2
|
6:3
|
6*7
|
4:4
|
2*1
|
4*4
|
3*3
|
7*1
|
64:8
|
4*8
|
81:9
|
16:4
|
8*8
|
7:1
|
9*9
|
32:8
|
7*8
|
2*2
|
10:2
|
3*2
|
6:2
|
4*2
|
12:2
|
9:3
|
6*1
|
15:5
|
6*5
|
21:7
|
5*1
|
2*4
|
20:4
|
3*4
|
54:6
|
1*6
|
24:4
|
20:5
|
8*3
|
8:8
|
7*9
|
12:3
|
9*4
|
3*3
|
1:1
|
3*5
|
6:1
|
3*7
|
30:5
|
7-jadval
7-jadval
Nol bilan tugaydigan sonlarni ko`paytirish va bo`lish.
Nol bilan tugaydigan sonlarni ko`paytirishda nollarga e`tibor bermay, sonlarni bir-biriga ko`patiramiz, so`ngra ikkala sonlardagi nollarni sanab chiqib natijaning oxiriga shuncha nol yozib qo`yamiz:
300*400=12 0000
500*100=50000
Nol bilan tugaydigan sonlarni bo`lishda ham nollarga e`tibor bermay sonlarni bir-biriga bo`lamiz. So`ngra bo`linuvchidagi nollar sonidan bo`luvchidagi nollar sonini ayirib, qolgan nollarni natijaning oxiriga yozib qo`yamiz:
120000:600=200
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
200*90
|
450*90
|
300*90
|
7200:90
|
400*90
|
800:20
|
80*20
|
600:20
|
600*20
|
800:20
|
600*90
|
350:5
|
900*1
|
800:10
|
400*10
|
5400:90
|
800*10
|
900*1
|
800:10
|
800:10
|
120:6
|
200:5
|
100*80
|
2400:30
|
400*30
|
90*20
|
210:3
|
18:60
|
600:60
|
2500:25
|
1800:2
|
100*20
|
200*30
|
200:20
|
100*40
|
400*4
|
300:30
|
6000:30
|
600*70
|
400:400
|
160:40
|
800:80
|
700*10
|
6400:8
|
400*80
|
200*20
|
1000:20
|
7000:10
|
900*90
|
3200:80
|
900:30
|
600:10
|
300:20
|
1600:20
|
400*20
|
200*40
|
2000:4
|
1500:50
|
600*5
|
2100:70
|
10-jadval
2.4-&. Og`zaki hisoblash malakasini shakllantirishda didaktik o`yinlardan foydalanish.
O`quvchilarning og`zaki hisoblash malakalarini shakllantirishda didaktik o`yinlar juda katta ahamiyatga ega. Chunki didaktik o`yinlarning katta qismi o`g`zaki tarzda o`tkaziladi. O`yinda qo`yilgan misol yoki masalani o`quvchi tez va og`zaki hisoblab chiqish uchun harakat qiladi.
Didaktik o`yinlar o`qitish vazifasiga xizmat qiladi va qiziqarli, maroqli, tushunarli tarzda olib boriladi. Bolalar g`olib chiqish maqsadida jon-u dili bilan mashq qiladilar. Didaktik o`yinlar har bir darsning mazmuninii, har bir mashqning maqsad hamda vazifasini yaxshi tushunib olishiga yordam beradi.
Didaktik o`yinlar ta`limning ko`rgazmaliligini, o`qituvchining nutqini va bolalar harakatini o`z ichiga oladi, buning natijasida idrokda (ko`rish, eshitish sezgisi) birlik tug`iladi. Bu esa o`qituvchining aytganlarini bolalarning zehnan o`ylab olishiga va o`sha aytilganlarni ifodalab berishiga, ya`ni didaktilk o`yinlar qoidalarini o`quvchilarning o`zlari bajarishlariga imkon beradi. Didaktik o`yinlarning bu tarzda tuzilish xususiyatlari o`quvchilar faoliyatini tahlil qilish imkoniyatini beradi. Shuning uchun ham barcha bolalar o`yin vaqtida qiziqish bilan harakat qiladilar.
Didaktik o`yinlar o`tilgan dars mavzusi va qo`llanilish o`rniga qarab bir necha turlarga bo`lib klassifikatsiya qilinadi, ya`ni quyidagicha:
- sanoqga doir didaktik o`yinlar;
- sonlarni bir qancha birlikka orttirish va kamaytirish tushunchasini mustahkamlashda o`tkaziladigan didaktik o`yinlar;
- bir necha birlikka ko`paytirish va kamaytirish masalalarini yechishga mo`ljallangan didaktik o`yinlar;
|
| |
