emot
s
ionallikka ham ega bo'li
s
hi
:
mumkin
,
bunday holatlarda ular
undov gaplar ham deyiladi. Nutq uslublarining deyarli barchasida gap
larning bunday turlari matn maqsadiga
muvofiq ravishda qo
'
llanadi.
Darak gaplar nutqda eng ko
'
p i
s
hlatiladigan gap turidir. Max
s
us
intonatsiya,
ohang yordamida bunday gaplarda gumon
,
sevinch kabi
qo
'
shimcha ma
'
nolar ifodalanishi mumkin.
So
'
roq
gaplar xilma-xil uslubiy xu
s
usiyatlarga ega. Bunday
gaplarning ayrim ko
'
rinishlari
s
o'roq
bilan birga hayrat va
taajjub
(Shunaqayam bo 'ladimi?!), sevinch-hayajon
(Do 'stim go‘lib
bo 'ldimi ?!)
,
shubha-gumon
(Vaqtida yetib bora olarmikanmi
z
?) kabi
bir qator u
s
lubiy ma
'
nolarni voqe
l
l
antirishi mumkin.
Hatto ba
'
zan
so'roq gap bevo
s
ita so
'
roqni emas, balki buyruqni ham bildirib
kelishi kuzatiladi. Ma
s
alan,
Tez-tez yurmaysanmi ?! (
«
Tez-tez yur
»
mazmuni anga
s
hiladi).
Bunday holatlar ko
'
proq so'zlashuv
,
badiiy
va publitsistik u
s
lublarga xo
s
.
Buyruq gaplarning ilmiy va ra
s
miy u
s
lublarda qo
'
llanishi
ularning
so'zlashuv
,
badiiy va r
as
miy uslublardagi qo
'
llani
s
hidan farq
qiladi. Ilmiy va rasmiy uslublarda buyruq gaplar his-hayajonsiz
,
ya
'
ni emotsionalliksiz qo'llanadi
,
keyingi
uch uslubda esa ko
'
proq
emot
s
ionallik ifodasi bilan i
s
hlatiladi.
