|
Raqobat qonuni – bozor tizimining shunday iqtisodiy qonunidirki, unga ko’ra
|
| bet | 32/105 | | Sana | 14.06.2024 | | Hajmi | 1,05 Mb. | | #263556 |
Bog'liq УУМ Замонавий ракобат назариялари (1)Raqobat qonuni – bozor tizimining shunday iqtisodiy qonunidirki, unga ko’ra iqtisodiyot sub’ektlarining o’z maqsadlari yo’lidagi o’zaro kurashi muqarrar bo’ladi, bu kurash bozorga xos usullarda olib boriladi va sub’ektlarni iqtisodiy jihatdan saylanib olinishi yuzaga keltiradi.
Binobarin, raqobat cheklangan resurslardan samarali foydalanish zaruratidan kelib chiqadi, uning muhim vositasiga aylanadi.
Raqobat maydoni – bu bozordir. Bozorda bir xil, turdrsh yoki o’rinbosar tovarlarni sotuvchilar bellashganda, ular sotish hajmini ko’paytirishga, bozorda o’z mavqeini saqlab qolish va mustahkamlashga intiladi, o’z raqibini bozordan siqib chiqarish va uning o’rnini egallashga harakat qiladi.
Difitsitli bozorda xaridorlar ham raqobatlashadi, bunda ular tovarni ko’proq miqdorda olishga intiladi.
Moliya bozoridagi raqobat sotuvchilar o’rtasida yuz berganda, qimmatli qog’ozlar emitentlari (ularni chiqaruvchi firmalar) o’rtasida kurash ketadi.
Jahon bozoridagi raqobat quyidagi jihatlari bilan ajralib turadi:
Agar milliy bozordagi raqobatda ko’pchilik sotuvchilar va xaridorlar – ise’molchi qatnashsa, jahon bozoridaga raqobatda saylangan, ya’ni taniqli va yirik firmalar ishtirok etadi.
Agar milliy bozordagi raqobatda oddiy xaridor – iste’molchi qatnashsa, jaxon bozoridagi kurashda u ishtirok etmaydi.
Milliy bozordagi raqobatda davlat hech kimning yonini olmaydi, jahon bozoridagi raqobatda esa davlat o’z milliy firmalariga yordam beradi.
4.
Halol raqobat – yuz berganda, uning ruxsat etilgan va raqiblar ma’qullangan usullari qo’llaniladi, bular hozirgi tsivilizatsiyalashgan ьozor iqtisodiyotiga xosdir. Bular jumlasiga narx bilan, sifat bilan, servis bilan va nihoyat reklama vositasida raqobatlashuv kiradi.
|
| |
