|
Yorug‘lik diodining asosiy xarakteristikalari
va parametrlari
|
| bet | 39/160 | | Sana | 13.01.2024 | | Hajmi | 1 Mb. | | #136728 |
Bog'liq Optik aloqa asoslari (N.Yusupov, R.Isayev)Yorug‘lik diodining asosiy xarakteristikalari
va parametrlari
Yorug‘lik diodi quyidagi asosiy xarakteristikalar bilan tafsiv- lanadi:
volt-amper xarakteristika;
vatt-amper xarakteristika;
spektral xarakteristika;
yo'nalganlik diagrammasi.
Quyida bu xarakteristikalar bilan qisqacha tanishib chiqamiz.
84
www.ziyouz.com kutubxonasi
^и-и^
3.2-rasm. To‘g‘ri yo‘nalishda ulangan yorug‘lik diodining
energetik diagrammasi
Yorug‘lik diodining volt-amper xarakteristikasi
Yorug‘lik diodi o‘zgarmas tok elektr zanjirining dementi sifatida volt-amper xarakteristikasi, ya ’ni diodga qo ‘yilgan kuchlanish va undan oqib o‘tayotgan tok orasidagi bog‘lanish bilan tafsivlanadi (3.3-rasm). To‘g‘ri yo‘nalishda, ya’ni yorug‘lik diodiga qo‘yilgan kuchlanishning musbat qiymatlarida, undan noasosiy zaryad tashuvchilarning injeksiyasi tufayli hosil bo‘ladigan tok oqib o‘tadi va bu xarakteristika barcha diodlar uchun xos bo‘lgan nochiziqli (eksponensial) ko‘rinishga ega. Chizmalardan ko‘rinadiki, bu yo‘nalishda oqib o‘tadigan tokning keskin ortishi turli yorug‘lik diodlari uchun turli kuchlanishlarda, chunonchi, GaAs diodi uchun 1 V, InGaAsP diodi uchun 0,8 V atroflda yuz beradi. Bu hoi yorug‘lik diodlarini tayyorlash uchun ishlatiladigan yari- mo‘tkazgich materiallari man etilgan energetik sohalari kengligining
85
www.ziyouz.com kutubxonasi
turlicha bodishi bilan bog‘liq. Nurlanish chastotasi qanchalik kichik (ya’ni, todqin uzunligi qancha katta) bodsa, yorugdik diodidagi kuchlanish tushishi va demak, elektr energiyasining isrofi ham shunchalik kichik bodadi.
Teskari yo‘nalishda, ya’ni yorugdik diodiga qo‘yilgan kuchla- nishning manfiy qiymatlarida, undan noasosiy zaryad tashuv- chilarning ekstraksiyasi tufayli hosil bodadigan juda kichik miqdordagi (nA va undan kichik) tok oqib o‘tadi. Utesk kuchla- nishning muayyan qiymatlarida p-n odishda sodir bodadigan teshilish hodisasi sababli bu tokning keskin ortib ketishi kuzatiladi (3.3-rasmda keltirilgan koordinata tizimining 4-kvadrantiga qarang).
Yorugdik diodining volt-amper xarakteristikasi umumiy holda quyidagi miqdoriy munosabat bilan aniqlanadi:
I = A^xp^qU/kT) + A2Qxp(qU/nkT), (3.2)
bunda, q — elektronning zaryadi; U — dioddagi kuchlanish tushishi, к — Boltsman doimiysi; T — absolut harorat; A{ va A, — kuchlanishga bogdiq bodmagan parametrlar, и-son qiymati 2^-4 oraligdda yotgan odchamsiz kattalik. Bu kattalikning qiymati U kuchlanishning o‘zgarishi bilan biroz o‘zgarishi mumkin.
(3.2) munosabatdagi birinchi had yorugdik diodiningp-n o‘tishi orqali oqib odayotgan rekombinatsiya tokini, ikkinchi had esa nurlanish bilan bogdiq bodmagan sizish tokini ifodalaydi.
Yorugdik diodining volt-amper xarakteristikasidan uning bir qator parametrlari, chunonchi, oqib odayotgan tokning berilgan qiymatlariga mos kelgan statik qarshilik differensial qarshilik to‘g‘ri yo‘nalishda tokning keskin ortishiga mos kelgan bo‘sag‘a kuchlanishi UWi., tokning nominal qiymatiga mos kelgan Unom. kuchlanish, shuningdek, teskari yo‘nalishda ulangan diodning p-n odishida sodir bodadigan teshilish hodisasiga mos kelgan teshilish kuchlanishi t/tcSh.ni aniqlash mumkin.
3.3-rasmdan ko‘rinadiki, yorugdik diodiga qo‘yilgan kuchlanishning ozgina o‘zgarishi tok qiymatining keskin o‘zgarishiga olib keladi. Boshqacha aytganda, u tok bilan boshqariladigan asbob hisoblanadi. Bu hoi yorugdik diodining ish rejimini ta’minlash uchun unga ketma-ket ravishda cheklovchi qarshilikni ulashni talab etadi.
86
www.ziyouz.com kutubxonasi
|
| |
