|
M 2
- M 1 agregati + aholining banklardagi muddatli omonatlari.
M 3Bog'liq Qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish institutiM 2
- M 1 agregati + aholining banklardagi muddatli omonatlari.
M 3
- M 2 agregati + davlat zayomlarining sertifikatlari va
obligatsiYalari.
M 4
- M 3 agregati + xorijiy valyutadagi depozitlar.
Shuni hisobga olish kerakki, bunday agregatlarning belgilanishi turli
mamlakatlarda turlicha amalga oshiriladi. Ushbu agregatlar o’z holicha
mamlakat to’lov oboroti sohasida yuz beradigan jarayonlar, jamg’armalar
hajmlari, shuningdek, ushbu jamg’armani amalga oshirishda qo’llanilgan
vositalarning sonli ifodasi vositalari hisoblanadi. Ular iqtisodiyotning joriy
holatini belgilashga imkon beradi va keyingi vaziyatni prognoz qilishda
ko’maklashadi.
Pul massasi agregatlari, iqtisodiyot Monetizatsiyasi koeffitsientini hisobga olish
yordamidagi hisob-kitob eng namunali hisob-kitobdir.
Monetizatsiya
koeffitsienti iqtisodiyotning pullar bilan ta’minlanishi darajasi yoki tovar
aylanishining to’lov vositalari bilan ta’minlanishi darajasini aks ettiradi. Bunday
koeffitsient M2 pul agregati summasi va ushbu iqtisodiyotda mavjud bo’lgan
xorijiy valyutadagi depozitlarning YAMI hajmiga o’zaro nisbati sifatida
hisoblab chiqiladi. Ushbu koeffitsientni hisob-kitob qilishda suratga birdaniga
M2 agregatini va xorijiy valyutadagi depozitlarni o’z ichiga oladigan M4 pul
agregatini qo’yish qulayroq bo’ladi. Ushbu koeffitsient mohiyat idealda birga
teng bo’ladi. Shunga qaramasdan, 0,7 yoki 0,8 darajasidagi natijalar yo’l
qo’yilishi mumkin mohiyatlar deb hisoblanadi.
Naqd pullar tijorat banklaridan chiqib yana tijorat banklariga qaytadi va
doimiy aylanishda bo’ladi. Naqd pullarning tijorat bankidan chiqib yana tijorat
bankiga qaytib kelish harakati ularning doiraviy aylanmasi deyiladi. Tijorat
banklari faqat muomaladan vaqtincha ortiqcha bo’lgan va muomalaga yaroqsiz
naqd pullarni Markaziy bank muassasalariga topshirishadi. Naqd pullarning
Markaziy bankdan tijorat banklariga chiqishi muomalaga pul chiqarish, ya’ni
Markaziy bankning emissiya operatsiyasi, tijorat banklaridan Markaziy ba nkka
qaytib kelish harakati
|
| |
