№-5-MAVZU: VIRUSDAN HIMOYALANISH TIZIMINI YARATISH




Download 7,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet18/113
Sana26.01.2024
Hajmi7,03 Mb.
#146272
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   113
Bog'liq
2 Axborot xavfsizligi Anvardinov Jasurbek

№-5-MAVZU: VIRUSDAN HIMOYALANISH TIZIMINI YARATISH. 
Reja: 
1. Virusga qarshi dasturlar 
2. Virusga qarshi dasturlarning xillari. 
3. Virusga qarshi manitoring 
1. Virusga qarshi dasturlar 
Kompyuter viruslarini aniqlash va ulardan himoyalanish uchun maxsus 
dasturlarning bir necha xillari ishlab chiqilgan bo‘lib, bu dasturlar Kompyuter 
viruslarini aniqlash va yo‘qotishga imkon beradi. Bunday dasturlar virusga qarshi 
dasturlar deb yuritiladi. Umuman, barcha virusga qarshi dasturlar zaharlangan 
dasturlarning va yuklama sektorlarning avtomatik tarzda tiklanishini ta’minlaydi. 
Viruslarga qarshi dasturlar foydalanadigan viruslarni aniqlashning 
asosiyusullari quyidagilar: 
- etalon bilan taqqoslash usuli; 
- evristik taxlil; 
- virusga qarshi monitoring
- o‘zgarishlarni aniqlovchi usul; 
- Kompyuterning kiritish/chiqarish bazaviy tizimiga (BIOSga) virusga 
qarshi vositalarni o‘rnatish va h. 
Etalon bilan taqqoslash usuli eng oddiy usul bo‘lib, ma’lum viruslarni 
qidirishda niqoblardan foydalanadi. Virusning niqobi-mana shu muayyan virusga 
xos kodning qandaydir o‘zgarmas ketma-ketligidir. Virusga qarshi dastur ma’lum 
virus niqoblarini qidirishda tekshiriluvchi fayllarni ketma-ket ko‘rib chiqadi 
(skanerlaydi). 
Evristik tahlil. Kompyuter virusi ko’ayishi uchun xotirada nusxalanish, 
sektorga yozilish kabi qandaydir muayyan xarakatlarni amalga oshirishilozim. 
Virusga qarshi monitoring. Ushbu usulning mohiyati shundan iboratki
Kompyuter xotirasida boshqa dasturlar tomonidan bajariluvchi shubhali 
harakatlarni monitoringlovchi virusga qarshi dastur doimo bo’ladi. Virusga qarshi 
monitoring barcha ishga tushiriluvchi dasturlarni, yaratiluvchi,ochiluvchi va 
saqlanuvchi xujjatlarni, Internet orqali olingan yoki disketdan yoki har qanday 
kom’akt-diskdan nushalangan dastur va xujjatlarning 
fayllarini tekshirishga imkon beradi. Agar qandaydir dastur xavfli harakatni 
qilishga urinmoqchi bo‘lsa, virusga qarshi monitor foydalanuvchiga xabar beradi. 
O‘zgarishlarni aniqlovchi usul. Diskni taftish qiluvchi deb ataluvchi ushbu 
usulni amalga oshirishda virusga qarshi dastur diskning xujumga duchor bo‘lishi 
mumkin bo‘lgan barcha sohalarini oldindan xotirlaydi, so‘ngra ularnivaqti-vaqti 
bilan tekshiradi. Virus Kompyuterlarni zaharlaganida qattiq disk tarkibini 
o‘zgartiradi: masalan, dastur yoki xujjat fayliga o‘zining kodini qo‘shib qo‘yadi, 
Autoexec.bat fayliga dastur-virusni chaqirishni qo‘shadi, yuklama sektorni 
o‘zgartiradi, faylyo‘ldosh yaratadi. Disk sohalari xarakteristikalarining qiymatlari 


solishtirilganida virusga qarshi dastur ma’lum va no‘malum viruslar tomonidan 
qilingan o‘zgarishlarni aniqlashi mumkin. 
Kompyuterlarning kiritish/chiqarish bazaviy tizimiga (BIOSga) virusga 
qarshi vositalarni o‘rnatish. Kompyuterlarning tizimli platasiga viruslardan 
himoyalashning oddiy vositalari o‘rnatiladi. Bu vositalar qattiq disklarning bosh 
yuklama yozuviga hamda disklar va disketlarning yuklama sektorlariga barcha 
murojaatlarni nazoratlashga imkon beradi. Agar qandaydir dastur yuklama 
sektorlar tarkibini o‘zgartirishga urinsa, himoya ishga tushadi va foydalanuvchi 
ogohlantiriladi. Ammo bu himoya juda ham ishonchli emas. 
2. Virusga qarshi dasturlarning xillari. 
Virusga qarshi dasturlarning quyidagi xillari farqlanadi: 
- dastur-faglar (virusga qarshi skanerlar); 
- dastur-taftishchilar (CRC-skanerlar); 
- dastur-blokirovka qiluvchilar; 
- dastur-immunizatorlar. 
Dr.Web — Rossiyaning virusga qarshi ommaviy dasturi, Windows 
9x/NT/2000/X’/7/8 uchun mO‘ljallangan bO‘lib, faylli, yuklama, va fayl- 
yuklama viruslarni qidiradi va zararsizlantiradi. 
AV’ (Antivirus Kas’erskogo personal) — Rossiyaning virusga qarshi 
paketi. 
Eset Nod32 Antivirus 
Symantec 
Antivirus 
— Symantec kom’aniyasining kor’orativ 
foydalanuvchilarga taklif etgan virusga qarshi mahsuloti tO‘’lami. 
Mustahkamlash uchun topshiriqlar 
1. 
Etalon bilan taqqoslash usuli; 
2. 
Evristik taxlil; 
3. 
Virusga qarshi monitoring; 
4. 
O‘zgarishlarni aniqlovchi usul; 
Uyga vazifa 
1. Virusga qarshi dasturlar 
2. Virusga qarshi dasturlarning xillari. 
3. Virusga qarshi monitoring 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Axborot texnologiyasi. Axborotlarni kriptografik muxofazasi. Ma’lumotlarni 
shifrlash algoritmi” O‘zbekiston Davlat standarti. O‘zDSt 1105:2006 
2. .B.Boltayev, 
A.Azamatov, 
A.Asqarov, 
M.Sodiqov, 
G.Azamatova. 
Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. Umumiy o‘rta 
ta’lim 


maktablarining 9- sinfi uchun darslik. Toshkent: “Cho‘lpon” nomidagi 
NMIU, 2015. – 160 b. 
3. N.Taylaqov, A.Axmedov, M.Pardayeva, A.Abdug'aniyev, U.Mirsanov O'rta 
ta'lim muassasalarining 11-sinflari va o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi 
muassasalari o'quvchilari uchun darslik. «Extremum-press» Toshkent – 2018. 
4. Кадиркулов Р.А., 
Рыскулбекова А. Информатика, 7 класс. 
https://www.opiq.kz/Kit/Details/61 

Download 7,03 Mb.
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   113




Download 7,03 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



№-5-MAVZU: VIRUSDAN HIMOYALANISH TIZIMINI YARATISH

Download 7,03 Mb.
Pdf ko'rish