65
Yorug‘lik dispersiyasi elektromagnit nazariyasi va moddaning elektron
nazariyasi asosida tushuntirilishi mumkin. Buning uchun yorug‘likning modda bilan
о‘zaro ta’sirini kо‘rib chiqamiz.
Lorens nazariyasiga asosan kо‘pchilik optikaviy hodisalarni sifat jihatdan
tushuntirish uchun atom va molekulalarning ichida
"kvazielastik"
bog‘langan
elektronlar mavjud deb hisoblanadi.
Elektromagnit tо‘lqinining moddadan о‘tishida har bir elektronga
(7)
qonun bо‘yicha о‘zgaruvchi kuch ta’sir qiladi. Bu kuch ta’sirida elektron majburiy
tebrana boshlaydi. Tebranishning fazasi va amplitudasi quyidagicha aniqlanadi:
(8)
Bu yerda
- elektronning xususiy tebranish chastotasi,
- sо‘nish koeffitsiyenti.
Elektronlarning muvozanat holatidan siljishi natijasida molekula elektrik dipol
momentiga ega bо‘ladi:
(9)
Bu ifodani molekulalar soni
N
ga kо‘paytirib modda qutblanish vektorining oniy
qiymati ifodasini olamiz
(10)
Nihoyat,
(11)
Anomal dispersiya
ga yaqinlashganda, ya’ni rezonans yutilish hodisasi yuz
berganda kuzatiladi.
