Linzalarning egrilik radiusini interferension xalqalar orqali xisoblash. Frenel

Download 3,61 Mb. Pdf ko'rish
bet	60/127
Sana	20.05.2024
Hajmi	3,61 Mb.
	#245676

1 ... 56 57 58 59 60 61 62 63 ... 127

Bog'liq
Majmua Optika ZAXIDOV I

8.Linzalarning egrilik radiusini interferension xalqalar orqali xisoblash. Frenel
ko'zgusi va biprizmasidagi interferension hodisalar. . Interferometrlardagi
interferension manzaralar yordamida muxitlarning sindirish ko'rsakichi va
konsentratsiyalarini topish.
1. Ekranda to’lqin uzunligi λ=480 nm bo’lgan ikkita kogeren yorug’lik manbaining
interferension manzarasi kuzatildi. Yorug’lik dastalaridan birining yo’liga sindirish
ko’rsatgichi n = 1,46 bo’lgan eritilgan kvartsdan yasalgan yupqa plastinkani
joylashtirilganda interferensiya manzarasi m=69 ta yo’lga siljidi. Kvarts plastinkaning
qalinligi aniqlansin.(72 mm)
2. Jamen interferometrining har ikkala dastasiga ham uzunligi l=10sm bo’lgan ikkala
uchidan yassi parallel shaffof plastinkalar bilan yopilgan slindr shaklidagi trubka
joylashtirilgan; trubkalardagi havo sorib tashlangan. Shu holda yorug’ va qorong’u
yo’llar ko’rinishidagi interferension manzara kuzatildi. Trubkalardan biriga vodorod
kiritilgandan keyin interferension manzarasi m = 23,7 ta yolga siljidi. Vodorodni
sindirish ko’rsatkichi n topilsin. Yorug’likning to’lqin uzunligi
λ
= 590 nm.(1,000282)
3. Jamen interferometrida uzunliklari l=15 sm dan bo’lgan ikkita bir hil trubka havo
bilan to’ldirilgan. Havoning sindirish ko’rsatkichi n
1
=1,000292. Trubkalardan biridagi
havoni atsetilen bilan almashtirganlarida interferensiya manzarasi m=80 ta yo’lga
siljidi. Agar interferometrda to’lqin uzunligi λ=0,590 mkm bo’lgan monoxramatik
yorug’lik manbaidan foydalanilgan bo’lsa, atsetilenning sindirish ko’rsatkichi n
2
aniqlansin.
4. Agar interferensiya manzarasi n=100 ta yo’lga siljigan bo’lsa, Maykelson
interferometridagi ko’zguning ko’chishi aniqlansin. Tajriba to’lqin uzunligi λ=546 nm
bo’lgan yorug’lik bilan o’tkazilgan.
5. Argonning sindirish ko’rsatkichini o’lchash uchun Maykelson interferometrining
yelkalaridan biriga uzunligi l=12 sm bo’lgan ko’ndalang kesimi yassi parallel
sirtlardan iborat bo’sh shisha trubkani joylashtirdilar. Trubka argon bilan to’ldirilganda
(normal sharoitda) interferensiya manzarasi m=106 ta yo’lga siljidi. Agar

90
yorug’likning to’lqin uzunligi λ=639 nm bo’lsa, argonning sindirish ko’rsatkichi n
aniqlansin.
6. Maykelson interferometrida interferensialanuvchi yorug’lik (λ=590 nm) dastalaridan
birining yo’liga ikkala tomonidan ham berkitilgan uzunligi l=10 sm bo’lgan yuksak
vakuumgacha havosi so’rib olingan shisha trubkani joylashtirdilar. Trubkani vodorod
xlorid bilan to’ldirganlarida interferensia manzarasining siljishi roy berdi. Vodorod
xloridni, vodorod bromid bilan almashtirganlarida esa interferensiya manzarasining
siljishi ∆m=42 ta yo’lga ortdi. Vodorod bromid va vodorod xloridlar sindirish
ko’rsatkichlarining farqi ∆n aniqlansin.(0,000124)
7.Qaytgan yorug`likdagi Nyutonning ikkinchi va birinchi qora xalqalari orasidagi
masofa 1 mm ga teng. O`ninchi va to`qqizinchi xalqalar orasidagi
masofa aniqlansin.
8.
Yassi qavariq linza qavariq tomoni bilan shisha plastinka ustida yotibdi. Qaytgan
yorug`likda (λ=0,6 mkm) birinchi yorug` Nyuton xalqasi ko`ringan joydagi havo
qatlamining qalinligi
d
aniqlansin.
9.
Qaytgan yoruglikda (λ=0,6 mkm) kuzatiladigan Nyutonning ikkinchi yorug`
halqasining diametri
mm. Tajriba uchun olingan yassi qavariq linzaning
optik kuchi
D
aniqlansin.
10.
Optik kuchi F=2 dptr bo`lgan yassi qavariq linza yassi tomoni bilan shisha
plastinkada yotibdi. O`tayotgan yorug`likda Nyutonning to`rtinchi qorong`u
xalqasining radiusi
mm. Yorug`lik to`lqinining uzunligi aniqlansin.
11.
Nyutonning ikkita yorug` halqalarining diametrlari mos ravishda
va

=4,8
mm. Xalqalarning tartib raqamlari aniqlanmagan, lekin ikkita o`lchangan
xalqalar orasida yana uchta yorug` halqa joylashganligi ma’lum. Halqalar qaytgan
yorug`likda kuzatilgan (
500 nm). Tajriba uchun olingan yassi qavariq linzaning
egrilik radiusi topilsin.
12.
Shisha plastinka va uning ustida yotgan yassi qavariq shisha linza orasiga sindirish
ko`rsatkichi shishaning sindirish ko`rsatgichidan kichik bo`lgan suyuqlik quyilgan.
Qaytgan yorug`likda (
λ=700 nm
) kuzatilayotgan Nyutonning sakkizinchi qora
halqasining radiusi
2 mm. Linzaning qavariq sirtining egrilik radiusi
R=1
m.
Suyuqlikning sindirish ko`rsatkichi
n
topilsin.
13.
Nyuton halqalarini kuzatuvchi qurilmada qaytgan yorug`likdagi uchinchi qorong`u
xalqaning (
k=3
) radiusi o`lchandi. Yassi parallel plastina va linza orasidagi bo`shliqni

91
suyuqlik bilan to`ldirganlarida shu radiusga tartib raqami bittaga katta bo`lgan halqa
ega bo’ldi. Suyuqlikning sindirish ko`rsatgichi
n
aniqlansin.
14.
Nyuton halqalarini kuzatish uchun mo`ljallangan qurilmada egrilik radiusi
m bo`lgan yassi botiq linzaning botiq sirtiga tomoni bilan qo`yilgan
m egrilik radiusli yassi qavariq linzaga to`lqin uzunligi λ=0,5 mkm bo`lgan
yoruglik normal ravishda tushadi. Qaytayotgan yorug`likda kuzatilayotgan
Nyutonning uchinchi qora xalqasining radiusi
aniqlansin.
15.
Nyuton xalqalari egrilik radiuslari
R=1
m dan bo`lgan qavariq tomonlari bilan
jipslab qo`yilgan (linzalarning yassi sirtlari parallel) ikkita bir xil yassi qavariq linza
yordamida kuzatilmoqda. Yorug`lik yuqoridagi linzaning sirtiga normal tushganida
qaytayotgan yorug`likda (λ=660 nm) kuzatilayotgan ikkinchi yorug` xalqaning radiusi
aniqlansin.

Download 3,61 Mb.

1 ... 56 57 58 59 60 61 62 63 ... 127

Download 3,61 Mb.

Pdf ko'rish