7. Yorug'likning interferensiyasi. Kogeren nurlarning maksimum va minimum
shrtlari. Yupqa plastinkadagi interferensiY. Yo'llar va fazalar farqi. Nyuton
halqalari.
1. Uzunligi l = 1,2 mm bo’lgan yo’lga tebranish chastotasi v = 5∙10
14
Hz bo’lgan
monoxromatik yorug’likning nechta to’lqin uzunligi joylashadi: 1) vakumda 2)
shishada?(2*10
3
; 3*10
3
)
2. Suvda l
2
= 3 mm kesmada qancha to’lqin uzunligi joylashsa, vakumda shu to’lqin
uzunligi joylashishi uchun lozim bo’lgan kesmaning uzunligi l
1
aniqlansin.(4 m)
3. Monoxromatik yorug’likning to’lqin fronti suvda uzunligi l
2
= 1 m bo’lgan yo’lni
o’tgan vaqtga teng vaqt davomida vakumda qanday l
1
yo’lni bosib o’tadi?(1,33 mm)
4. Xavoda harakatlanayotgan yorug’lik to’lqinining yo’liga qalinligi h = 1 mm bo’lgan
shisha plastina qoydilar. Agar to’lqin plastinkaga: 1) normal 2) 30° burchak ostida
tushsa, optik yo’l uzunligi qanchaga o’zgaradi?(0,5 va 0,548 mm ga ortadi)
5. Yorug’lik to’lqining ikkita I va II parallel dastasi ϴ = 30° cindirish burchagiga ega
bo’lgan shisha prizmaga tushadi va sinib undan chiqadi. Yorug’lik to’lqinlarining ular
prizmada singandan keyingi optik yo’l farqlari ∆ aniqlansin.(1,73 sm)
88
6. Monoxromatik yorug’lik interferensialanuvchi ikkita to’lqinlari orasidagi optik yo’l
farqi ∆ = 0,3λ; fazalar farqi ∆φ aniqlansin.(0,6)
7. Yung tajribasida ikkita tirqish orasidagi masofa d = 1mm, tirqishlardan ekrangacha
bo’lgan masofa l = 3m. Agar ekranda interferension yo’llarning yo’llarning kengligi b
= 1,5 mm bo’lsa, monoxromatik yorug’lik manbai chiqarayotgan to’lqinning uzunligi
λ aniqlansin.(500 mm)
8. Yung tajribasida tirqishlar orasidagi masofa d=0,8 mm. Interferension yo’llarning
kengligi b = 2 mm bo’lishi uchun ekranni tirqishdan qanday l masofada joylashtirish
kerak?(2,5 m)
9. Lloyd ko’zgusining muayyan joylashishida ekrandagi interferensiya yo’lining
kengligi b = 1 mm bo’ldi. Ko’zguning o’ziga parallel ravishda ∆d = 3 mm
siljitganlaridan keyin interferension yo’llarning kengligi o’zgardi. Interferension
yo’llarning kengligi oldingidek qolishi uchun ekranni qaysi yo’nalishda va qancha ∆l
masofaga siljitish kerak? Monoxromatik yorug’likning to’lqin uzunligi λ = 6 mkm.
(1 m)
10. Havoda turgan sovun parasiga ( n = 1,3 ) oq yorug’lik nurlarining dastasi normal
tushadi. Pardanoing qanday eng kichik d qalinligida to’lqin uzunligi λ = 0,55 mkm
bo’lgan qaytgan yorug’lik, interferensiya natijasida maksimal kuchaygan bo’ladi?
(0,1 mkm)
11. Shisha ponaning sirtlari o’zaro θ = 0,2° burchak tashkil qiladi. Ponaga uning
sirtiga normal ravishda to’lqin uzunligi λ = 0,55 mkm bo’lgan monoxromatik yorug’lik
nurlari dastasi tushadi. Interferension yo’l (polosa) ning kengligi b aniqlansin.(3.15
mm)
12. Yupqa shisha ponaga uning sirtiga normal yo’nalishda monoxromatik yorug’lik (λ
= 600 nm) tushadi. Agar qaytgan yorug’lik uchun qo’shni interferension minimumlar
orasidagi masofa b= 4 mm bo’lsa, pona sirtlari orasidagi burchak θ aniqlansin.(10,3)
13. Nyuon xalqalarini kuzatish uchun mo’ljallangan qurilmada egrilik radiusi R
2
= 2 m
bo’lgan yassi botiq linzaning botiq sirtiga qavariq tomoni bilan qoyilgan R
1
= 1m
egrilik radiusli yassi qavariq linzaga to’lqin uzunligi λ = 0,5 mkm bo’lgan yorug’lik
normal ravishda tushadi. Qaytayotgan yorug’likka kuzatilayotgan Nyutonning
uchinchi qora halqasi radiusi r
3
aniqlansin.(1,73 mm)
89
14. Qaytayotgan yorug’likdagi Nyutonning ikkinchi va birinchi qora xalqalari
orasidagi ∆r
2,1
masofa 1 mm ga teng. O’ninchi va toqqizinchi halqalari orasidagi
masofa ∆r
10,9
aniqlansin.(0,39 mm)
15. Yassi qavariq linza qavariq tomoni bilan shisha plastina ustida yotibdi. Qaytgan
yorug’likda (λ = mkm) birinchi yorug’ Nyuton xalqasi ko’ringan joydagi havo
qatlamining qalinligi d aniqlansin.(0,15 mkm)
|
