O’rnatilgan tizimlar O’quv uslubiy majmua




Download 2,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/160
Sana13.07.2024
Hajmi2,55 Mb.
#267489
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   160
Bog'liq
O’rnatilgan tizimlar O’quv uslubiy majmua

 
Kengaytirish platalari

Yuqorida ko‘rilgan asos plata – muhim, lekini Arduino daga yagona element 
emas. Amaliy ishlarda qo‘llash uchun odatda asos modullarning o‘zi yetarli emas 
ekan. Turli datchiklar, tarmoq interfeyslari, aks ettirish vositalari, simlar kerak. 
Arduino tizimida bu imkoniyatlarni joriy etish uchun ko‘p sonli kengaytirish 
platalari bor, u yoki bu vazifani quvvatlovchi. Bu platalar asos modellarga ustma –
ust o‘rnatiladi. Albatta, buning uchun kengaytirish platalarining o‘zi vertikal shina 
hosil qiluvchi biridan ikkinchisiga o‘tuvchi kontaktlarga ega bo‘lishi kerak.
Arduino 
platasining 
keng 
tarqalishiga 
nafaqat 
uning 
arzonligi, 
loyihalashtirishning va dasturlashning osonligina emas, asosan Arduino ga 
qo‘shimcha vazifalarni bajarishga imkon beruvchi kengaytirish platasining (
shildlar
deb nomlanuvchi) mavjudligidir. Arduino ga shildlar (kichik modullar va LilyPad 
platasidan tashqari) ularning konstruksiyasida mavjut bo‘lgan ignasimon raz’emlar 
orqali ulanadilar (15.3-chizma).
Vazifalari bo‘yicha turli shildlar majut – maket yasash uchun mo‘ljallangan 
oddiyidan to murakkab, ko‘p vazifalarni bajaruvchi alohida qurilma 
ko‘rinishidagigachan. 


223 
15.3-chizma. Arduino uchun kengaytirish platasini modulli o‘rnatish tarkibi 
Bazi shildlarni qisqacha bayoni: 

Ethernet Shield – Internetga ulanishni ta’minlaydi; 

XBee Shield – Maxstream Xbee Zigbee moduli yordamida Arduino 
ning bir necha qurilmalarini simsiz ulanishini ta’minlaydi; 

MicroSD Shield – microSD kartasiga axborotlarni yozishni 
ta’minlaydi; 

MP3 Shield – Ogg Vorbis, MP3, AAC, WMA va MIDI o‘lchamlarida 
tovushni hosil qilishni va Ogg Vorbis da tovushni yozishni
ta’minlaydi;

Motor Shield – o‘zgarmas tok dvigatellarini boshqarishni ta’minlaydi; 

GSM/GPRS Shield – SMS-ma’lumotlarni jo‘natish, qo‘ng‘iroqlar 
qilish, GPRS bo‘yicha axborotlar almashish imkonini beradi; 

Cosmo WiFi Connet – IEEE 802/11 b/g standartida simsiz tarmoq
tashkil etishni ta’minlaydi. 


224 
Shuningdek quyidagi shildlar ham bor: Video Overlay Shield – analogli 
videoga ma’tinni joylashtirish uchun; EasyVR Arduino Shield – ko‘p maqsadli 
nutqni tanish moduli; Music Shield – professional audiokodek. 
Kengaytirish platalariga misollar keltiramiz. 
Arduino Ethernet Shield 2 moduli (15.4-chizma) Arduino-tizimlarni simli 
tarmoqlarga va shu jumladan Internetga ulashga mo‘ljallangan. 
15.4-chizma. Arduino Ethernet Shield 2 
U W5500 Ethernet-kontrolleri bilan ta’minlangan va 10/100 Mbit/s tezlikda 
ulanishni ta’minlaydi. Platada RJ-45 raz’emi bor va shuningdek microSD kartasi 
uchun slot ham bor. Simsiz ulanishni tashkil qilish uchun kengaytirish platasi ham 
bor. Ulardan biri - Arduino Wireless Shield (15.5-chizma). Unda s XBee moduli 
uchun mahsus ulanish moslamalari bor, ular Zigbee protokoli bo‘yicha aloqani 
ta’minlaydi. 


225 
15.5-chizma. Arduino UNO platasiga o‘rnatilgan Arduino Wireless Shield 
Boshqa ishlab chiqaruvchilar xuddi shu form-faktorda Bluetooth va Wi-Fi 
protokoli bo‘yicha aloqa uchun ishlab chiqaradilar, ular ham shuningdek bu plataga 
o‘rnatilishi mumkin. Arduino Wireless Shield kengaytirish platasi ikki variantda 
ishlab chiqariladi: SD-karta sloti bilan va usiz. Arduino GSM Shield 2 moduli 
nomidan ma’lumki GSM standarti bo‘yicha aloqa uchun mo‘ljallangan. U telefon 
qo‘ng‘iroqlarini qilish, SMS jo‘natish va Internetga ulanishni amalga oshirishni 
ro‘yobga chiqara oladi. Kengaytirish platalarining yana bir guruxi turli elektr 
yuritmalarni boshqara oladi. Gap shundaki Arduino ning asos modullarining 
oyoqchalari kam tokli (20 mA). Shuning uchun kuchli yuklamani boshqarish uchun 
qo‘shimcha plata kerak bo‘ladi. Bu guruxning tanilgan namayondasi - Arduino 
Motor Shield moduli, elektryuritmalarni ikkilangan drayveri asosida qurilgan. U 
tezlik va ikki dvigatelni aylanish yo‘nalishini boshqarishga imkon beradi, boshqa
quvvatli yuklamalarni ulash mikoniyatini yaratadi. Modulda ikki mustaqil kanal 
bor, ularning har biri Arduino ning asos modulini to‘rtta chiqishiga ta’sir eta oladi. 
Ikki kanalni birlashtirib, bipolyar qadamli dvigatelni ulash mumkin. Modul 
shuningdek dvigatel istemol qilayotgan tokni o‘lchashi mumkin. Dvigatellarni 
ulanadigan oyoqchalari vint bilan ulanishga moslashtirilgan, shuning uchun 
payvandlashning xojati yo‘q. Har bir kanalning maksimal toki 2 A tashkil etadi.


226 
Katta toklar bilan ishlash uchun yana bir plata mo‘ljallangan – Arduino 4 
Relays Shield. Unda to‘rtta rele joylashgan, uning yordamida turli yuqori tokli 
qurilmalarni o‘chirish va yoqish mumkin. Rele Arduino ning asos modulining
chiqishlaridagi signal bilan boshqariladi. Relelar holati platada joylashgan yorug‘lik 
diodili aks ettiruvchi orqali ko‘rsatiladi. Maksimal ulanish kuchlanishi o‘zgarmas 
tokning 30 V teng, maksimal tok – 2A. Arduino tizimi uchun shuningdek turli 
aksessuarlar taklif etiladi – modullarni joylashtirish uchun g‘iloflar, manbalar, 
datchiklar, displeylar. Umuman kengaytirish platasi har bir asos plata uchun juda 
ko‘p va har kuni yanada ko‘paymoqda.

Download 2,55 Mb.
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   160




Download 2,55 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O’rnatilgan tizimlar O’quv uslubiy majmua

Download 2,55 Mb.
Pdf ko'rish