O’rnatilgan tizimlar O’quv uslubiy majmua

81 
Bundek jamlovchi - ko‘paytiruvchi sxema signallarga ishlov berishda keng 
ishlatiladigan jamlash orqali ko‘paytirishli MAS-operatsiyani (MAC-Multiplier-
Adder Combination) bajaradi. Bu operatsiya korrelyatsion tahlillashning va 
filtrlashning asos operatsiyasi bo‘lib hizmat qiladi. 
Jamlovchi-ko‘paytiruvchidan tashqari signal protsessori (SP) o‘z tarkibida
surishning apparatli qurilmasiga
egadir. Aslida operandalarni berilgan ikkilik 
songa chapga yoki o‘ngga surishni arifmetik-mantiqiy qurilmada (AMQ) ham 
amalga oshirish mumkin, biroq bunda alohida buyruqlar talab qilinadi. Signal 
protsessorlarni apparatli suruvchilari operandalarni uzatish va yuklashda mahsus 
byuruqlarni ishlatmasdan amalga oshiradi. Ma’lumki, ikkilik sonini katta razryadlar 
tomonga surish uning qiymatini ikki hissaga oshiradi, ya’ni har bir taktda 2 ga 
ko‘paytiradi, sonni kichik razryadlar tomonga surish esa har bir taktda 2 ga bo‘lishni 
beradi. Shundek qilib, operandalarni 2 ga bo‘lish yoki ko‘paytirishni suruvchi 
registrlar yordamida amalga oshirish mumkin. Bu foydali amal, chunki ishlov 
beriladigan fayllar o‘lchami, ishlov beriladigan so‘z uzunligi, signal qism 
segmentlari ikkini darajasiga bo‘linuvchi. 
 
Akkumulator
. Akkumulator – bu registr, AMQ da bajariladigan 
operatsiyalarning oraliq natijalarini saqlash uchun mo‘ljallangan. Uning vazifasi 
nafaqat oraliq natijalarni vaqtincha saqlashgina emas va yana inversiyalash va surish 
kabi oddiy operatsiyalarni ham bajarishdir. Akkumulator faqat AMQ bilan 
ulanmay, u axborotlar shinasi bilan ham ulangan. AMQ ga bufer registrlarning biri 
orqali ishlov berilgan natija siklning keyingi qadamlari uchun uzatiladi, axborotlar 
shinasiga asosiy hotiraga yozish uchun ishlov berilgan oxirgi natija uzatiladi. 
Ko‘pchilik signal protsessorlar arxitekturasida ikkita akkumulator mavjut, bu 
oraliq natijalarni saqlashni talab etuvchi operatsiyalarni bajarilish tezligini oshiradi. 
Texnik jixatdan akkumulator bir necha registrlardan tashkil topgan bo‘lishi mumkin: 
kengaytirish registrlari, katta va kichik so‘z registrlari. Ularning asosiy vazifasi – 
hisoblash aniqligini oshirish va oraliq natijalarni saqlashdan iborat. 
Real vaqt tizimlarida kirishdagi katta o‘zgaruvchan oqimga ishlov berishda 
axborotlarga ishlov berib, natijani olish tezligi oqimlarni kelish jadalligida amalga 

82 
oshirilishi kerak. Bundek tizimlarda ichki manzillanadigan hotira katta hajmli 
bo‘lmaydi, shuning uchun asosiy urg‘u hisoblash tezligiga va operativ hotira bilan 
AMQ o‘rtasidagi axborot almashish tezligiga qaratilgan. Signal protsessorlarida bu 
muammoni hal qilish uchun garvard arxitekturasi tatbiq etilgan. Bundek yondoshuv 
bajaruvchi qurilmaga buyruq va axborotlarni parallel tanlash hamda bir vaqtning 
o‘zida yuklashni ta’minlashga imkon beradi. Buyruqni tanlash va axborotni tanlash 
taktlari bir vaqtda bajariladi. Garvard arxitekturasini rivojlantirilgan variantida 
buyruqlar va axborotlar uchun alohida shinalar kiritilishi orqali tanlash tezligi yana 
ham yuqoriroq oshirilgan. Garvard arxitekturasining keyingi rivojlanishi garvard 
arxitekturasini modifikatsiyalashtirilgan varianti bo‘ldi, unda operandalar nafaqat 
axborotlar hotirasida saqlanadi, buyruqlar hotirasida dasturlar bilan birga saqlanishi 
mumkin. Masalan, raqamli filtrlarni joriy etilgan holda filtr koeffitsientlari dasturlar 
hotirasida saqlanishi mumkin, kirish signallarining qiymatlari esa axborotlar 
hotirasida saqlanadi. Koeffitsient va axborotlar bir mashina siklida tanlanishi 
mumkin.
Signal protsessorlarida shuningdek konveyerli ishlov berish ishlatiladi. 
Konveyerli ishlov berishda buyruqni bajarish masalasi bir necha joriy etish 
bosqichlariga ajratiladi. Bosqichlarni ketma-ket ulanishi va ularni vaqt bo‘yicha 
ustma-ust tushirish oddiy protsessorlardagidek amalga oshiriladi. Bundek 
arxitekturaning o‘tkazish xususiyati vaqt birligi ichida konveyerdan o‘tkazilgan 
buyruqlar soni bilan aniqlanadi.

Download 2,55 Mb.