|
O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi toshkent axborot texnologiyalari universitetiBog'liq M. M. Musayev kompyuter tizimlari va tarmoqlari (1) Мен инф, 2-Mavzu Ayollar yubkasini asos chizmasini modellashtirish. Reja-fayllar.org, LCoosn2XPirS1VZNGeFoG1ckW7q1kz2ArbGvZbDD, 5-sinf, avtomobil yollarini yol poyini qurish, 004 2 kurs dunyo dinlari tarixi. Din va ijtimoiy xayot, report, 2-Tarmoq xavfsizligi Mustaqil ish uz (2), Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari u, 3-ma’ruza ma’lumotlarni uzatish va kommutatsiyalash usullari, ha-muhaz.org, Kompyuter-tarmoqlari.Z.Z.MiryusupovJ.X.Djumanov., testga raqam (2), Reja Datchiklar va ularning turlari va ularning klassifikatsiya-fayllar.org, 0cd7006c-39a5-4871-9bd8-30cac5a3921dKo’p mashinali HT markazlashgan (masalaning yechilishi boshqaruvini
belgilangan kompyuter bajaradi) yoki markazlashmagan (tizim kompyuterlari teng
huquqli) boshqaruvli an’naviy arxitekturadagi kompyuterlar arxitekturasidan tashkil
topadi. Bundan tashqari HT hududiy-to’plangan (barcha kompyuterlar bir-biriga yaqin
joylashgan) va hisoblash tarmoqlari (lokal, global) ko’rinishida taqsimlangan bo’lishi
mumkin. Hisoblash tizimlarini bunday tashkil qilishda komponentlar bir biri bilan
tezkor aloqa kanallari yordamida bog’lanadi.
Ko’p prosessorli HT buyruq va ma’lumotlar oqimiga parallel ishlov beruvchi,
ya’ni bitta katta masalaning har xil bo’laklarini yechuvchi prosessorlar to’plamidan
tashkil topadi. Ko’p prosessorli tizimlarning klassik misoli – bu super EHM.
Shunday ekan, hisoblash tizimi yoki tarmog’i foydalanuvchilarning individual
va korporativ masalalarini yechish uchun o’zaro bog’langan va birgalikda ishlovchi
prosessorlarni, kompyuterlarni, pereferik qurilma va kommunikasion vositalarni
o’zida aks ettiradi.
Hisoblash mashinalari, tarmoqlari va tizimlarini tashkil etish va boshqarishning
nazariy asosini quyidagi fanlar tashkil etadi:
− axborot nazariyasi elementlari – axborotlar miqdori, kanalning o’tkazuvchanlik
qobiliyatini, «signal - shovqin» munosabatini o’lchash, kodlash, siqish va
axborotni tiklash;
− sonlar nazariyasi va hisoblash matematikasi elementlari – hisoblash tizimlari, sonni
turli xil tizimlarda tasvirlash, sonlar ustida amallar, tasvirlash va amal natijalarining
aniqligi;
− matematik mantiq elementlari – mantiqiy ifoda va o’zgaruvchilar, ular ustida
amallar, sxema elementlari, mos o’zgartirishlarga asoslangan bog’lamalar va EHM
sxemalarini ulash;
− algoritmlar nazariyasi elementlari – davriy, tarmoqlanuvchi, iterasion jarayonlar,
ularning xususiyatlari;
− amaliy matematikaning boshqa bo’limlari – graflar nazariyasi, tarmoq
konfigurasiyasini topologik o’zgartirish.
Kompyuterli jihozlanishi bo’yicha hisoblash tizimlarining quyidagi turlari
bo’ladi:
− bir turdagi;
− bir turda bo’lmagan.
Bir turdagi HT standart dasturiy vositalar to’plami, qurilmalarni ulashning
na’munaviy protokollaridan foydalanish imkonini beruvchi bir turga mansub
10
kompyuterlar yoki prosessorlar asosida quriladi. Ularni tashkil qilish bir muncha oddiy
bo’lib, tizimga xizmat ko’rsatish va modernizasiyalash yengillashadi.
|
| |
