|
O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi toshkent axborot texnologiyalari universitetiBog'liq M. M. Musayev kompyuter tizimlari va tarmoqlari (1) Мен инф, 2-Mavzu Ayollar yubkasini asos chizmasini modellashtirish. Reja-fayllar.org, LCoosn2XPirS1VZNGeFoG1ckW7q1kz2ArbGvZbDD, 5-sinf, avtomobil yollarini yol poyini qurish, 004 2 kurs dunyo dinlari tarixi. Din va ijtimoiy xayot, report, 2-Tarmoq xavfsizligi Mustaqil ish uz (2), Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari u, 3-ma’ruza ma’lumotlarni uzatish va kommutatsiyalash usullari, ha-muhaz.org, Kompyuter-tarmoqlari.Z.Z.MiryusupovJ.X.Djumanov., testga raqam (2), Reja Datchiklar va ularning turlari va ularning klassifikatsiya-fayllar.org, 0cd7006c-39a5-4871-9bd8-30cac5a3921dBir turda bo’lmagan HT o’z tarkibiga turli turdagi kompyuterlar yoki
prosessorlarni oladi. Bunday tizimlarni qurishda yaratish va xizmat ko’rsatish
jarayonini murakkablashtiruvchi turli xil texnik va funksional xarakteristikalarni
hisobga olish kerak bo’ladi.
Hisoblash tizimlari boshqarish va xizmat ko’rsatish nuqtai nazaridan
quyidagicha ishlaydi:
− operativ holatda (on-line);
− operativ bo’lmagan holatda (off- line).
Operativ tizimlar real vaqt masshtabida ishlaydi. Ularda tezkor axborot
almashinuvi amalga oshiriladi, so’rovlarga javoblar kechiktirilmagan holda kelib
tushadi. Operativ bo’lmagan HT so’rovning bajarilishida kechikish bo’lgan holda ham
(ayrim hollarda tizimning keyingi ish seansida) «kechiktirilgan javoblarga» ruxsat
etiladi.
Bu yerda hisoblash tizimlari va ularning qo’llanilish sohalari bo’yicha umumiy
ma’lumotlar keltirilgan. HT barcha asosiy xarakteristikalari – tashkil qiluvchi
komponentlar, struktura va yechilayotgan masala foydalanuvchi talabiga bog’liq
bo’ladi.
Hisoblash tizimlari arxitekturasi yechilayotgan masalaning murakkabligi, ishlov
berilayotgan ma’lumotning hajmi, ma’lumotlarga ishlov berishda qo’llaniladigan
matematik usuli bo’yicha bir-biridan farq qiladi. Hisoblash tizimlari arxitekturasini
klassifikasiyalashning ko’pgina usullari mavjud bo’lib, ulardan taniqli va keng
tarqalganlaridan birini ko’rib chiqamiz.
1966 yilda M. Flinn tomonidan asosida prosessorda ishlov beriluvchi oqim yoki
elementlar ketma-ketligi (buyruqlar va ma’lumotlar) tushunchasi bo’lgan EHM va
hisoblash tizimlari arxitekturalarining klassifikasiyalari taklif qilingan. Ma’lumotlar va
buyruqlar oqimi soniga asoslangan ushbu klassifikasiyalar tizimi to’rtta asosiy turga
ajratiladi (1.1-jadval, 1.1-rasm).
Har bir turdagi arxitekturaning xususiyatlarini qisqacha ko’rib chiqamiz.
SISD (Single Instruction stream/ Single Data stream) arxitekturasi
tizimlarining barchasi bir prosessorli va bir mashinali variantlarni qamrab oladi.
Barcha klassik strukturadagi EHM ushbu turga tegishli bo’ladi. Bu turda hisoblashni
parallellashtirish
ijrochi
qurilmalar
o’rtasida
mikrobuyruqlar
oqimini
konveyerlashtirish va parallellashtirish yo’li bilan ta’minlanadi (1.1,a-rasm). Bu turga
fon-neyman arxitekturalari kiradi, ularda faqat bitta ma’lumotlar oqimi bo’lib,
buyruqlarga ketma-ket ishlov beriladi va har bir buyruq bitta ma’lumot oqimi bilan
bitta amalni bajaradi.
|
| |
