2.4 - rasm QPSK- simvollari ketma-ketligini uzatishda OFDMA va SC-
FDMA orasidagi farq
Yagona tashuvchili chastotalarni taqsimlash bilan ko`pchilik tomonidan erkin
foydalanish usuli (SC-FDMA usuli) LTE tizimida qarama-qarshi yo`nalishdagi
kanalari uchun boshqalariga nisbatan eng munosibdir. SC-FDMA usuli bo`yicha
ishlovchi uzatgich va qabul qilgich bazaviy arxitekturasi OFDMA usuli bo`yicha
ishlovchi uzatgich va qabul qilgich bazaviy arxitekturasiga juda o`xshash (deyarli
butunlay bir hil) va ko`p nurlanishli rejim uchun
xuddi shunday barqarorlik
darajasini ta`minlab beradi. Lekin eng muhimi shuki, ushbu usul asosidagi signal
xarakteristikasi bir chastotalidir, PAPR ning qiymati esa juda kichikdir.
2.5- rasmda tasvirlangan strukturaviy sxemada uzatgich/qabul qilgich bazaviy
ko`rinishi keltirilgan. Funktsional bloklarning ko`pchiligi SC-FDMA va OFDMA
usullari
bilan umumiy, shuning uchun ushbu tizimlar to`g`ri va qarama-qarshi
kanallar uchun zanjirlar orasida yuqori daraja funktsional umumiylik kuzatiladi.
Uzatkich zanjiri funktsional bloklari quyidagilar:
1.
Ansanblni shakllantiruvchi (constellation mapper): Kirish oqimi
bitlarini bir chatotali simvollar (uzatuvchi kanal sifatiga bog`liq holda - 8PSK,
QPSK yoki 16QAM) ko`rinishiga o`zgartiradi.
34
2.
Ketma-ket/parallel o`zgartirgich: SC simvollarni vaqt xududlarida
FFT blokiga uzatish uchun shakllantiradi.
3.
M - nuqtali DFT: SC simvollarni vaqt xududlarida M diskret tonlarga
o`zgartiradi.
4.
Nimtashuvchini shakllantirgich: Keyingi
signallarni uzatish uchun
kirishda maxsus DFT nimtashuvchilarni tonlardan shakllantiradi. SC-FDMA usuli
bo`yicha ishlovchi tizimlarda 2.6-rasmda ko`rsatilganidek o`zaro yonma-yon
yotuvchi (yig`ilgan) tonlardan ham va bir tekis tarqalgan (taqsimlangan) tonlardan
ham foydalaniladi. LTE tizimlari uchun olib borilayotgan hozirgi kundagi
tadqiqotlarda tarqalishi cheklangan nimtashuvchilardan
foydalanish taklif
qilinmoqda.
2.5- rasm SC-FDMA va OFDMA usuli bilan ishlovchi qurilma
5.
N - nuqtali IFDT: Shakllantirilgan nimtashuvchini uzatish uchun vaqt
xududida qaytadan o`zgartiradi.
6.
Tsiklik
qo`shimcha
va
impul`slarni
shakllantirgich:
Tsiklik
qo`shimcha, aynan OFDM usuli bilan ishlaydigan tizimlardagidek SC-FDMA
usuli bilan ishlaydigan tizimlarda ham “ko`p nurlanishdan” himoyalash uchun
xizmat qiluvchi yig`indi signali hosil bo`lishini oldini oladi. OFDM ni qo`llagan
hollarda ham chastota polosasidan tashqaridagi xalaqitlar (spektrdagi asosiy
35
chastota polosasidan tashqari yon polosa nurlanishi darajasi ortishi) darajasini
pasaytirish uchun shakllantirilgan impul`s xarakteristikalari kiritiladi.
7.
DFE: Raqamli signalni analog signalga o`zgartiradi va radio
chastotada uzatish uchun uni yuqori spektrga o`tkazadi.
Qabul qilgich sxemasida jarayon teskari tartibda ketadi. OFDM usuli bilan
ishlaydigan tizimdagidek SC-FDMA usuli bilan ishlaydigan tizimda uzatish
kanalini diskret nimtashuvchilarning chiziqli yig`indisi sifatida tasvirlash mumkin.
Ko`p nurlanishni keltirib chiqaruvchi buzilish OFDM
usuli bilan ishlaydigan
tizimdagidek konpensatsiya qilinadi (“nimtashuvchidan nimtashuvchiga” usuli
asosida signalni korrektsiyalashda CP o`chirib va chastota xududiga o`tkazib
qo`llaniladi). OFDM dan farqli ravishda SC-FDMA ning diskret nimtashuvchi
ko`rinishidagi boshlang`ich signali 2.4- rasmda aniq ko`rinib turganidek yagona
tashuvchi emas. OFDM dan SC-FDMA
ning bunday farqi SC-FDMA
nimtashuvchisi mustaqil ravishda modulyatsiyalanmaganligi bilan tushuntiriladi.
Natijada PAPR qiymati OFDM dagidan kichik bo`ladi.
Tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, ushbu liniyada OFDM ni qo`llaganda kam
ehtimollik bilan yuz berishi mumkin bo`lgandan ko`ra, LTE UE RFPA PAPR ning
qiymati ularning siqilish nuqtasining qiymati 1 dB ga yaqin bo`lgan 2 dB da
ishlashi mumkin.
Ta`kidlab o`tilganidek, SC-FDMA da nimtashuvchilarni shakllantirish ikki
yo`l orqali amalga oshirilishi mumkin: 2.6 - rasmda ko`rsatilganidek yig`ilgan va
tarqalgan ko`rinishda bo`ladi.
Shunga qaramasdan, faraz qilamizki, bu bosqichda
LTE tizimida faqat yig`ilgan nimtashuvchilar shakllantiriladi. Bunday echim
tanlovi shunchalik ko`p ta`kidlanganki, kanallarni loyihalashtiruvchisiga bog`liq
bo`lgan xarakteristikalar (to`g`ri foydalanuvchi terminali UE ga yo`nalgan
kanal
chastotalari ma`qul sharoitlariga asoslangan tarqalishga mo`ljallangan) yordamida
yig`ilgan nimtashuvchilar uchun chastota selektiv kuchaytirgichini qo`llash
mumkin.
36
2.6 - rasm. SC-FDMA usulida ishlovchi tizimlarda nimtashuvchilar ham
yig`ilgan ham tarqalgan rejimda shakllantirilgan
