|
O‘zbekiston respublikasi maktab va maktabgacha ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi
|
| bet | 7/13 | | Sana | 21.04.2023 | | Hajmi | 499.46 Kb. | | #53071 |
Bog'liq Adilova Sayyora Йиллик иш режа намуна, 8 MARUZA, 1 маъруза бакалавр халқ табобати мажмуа , online-test, Elektrolitik diss, Eruvchanlik,dioganal, ycUaDA2OZWoeqoLRBn65727YpdqyWt07VxYQ6WEP, 111, O`zbekistonning eng yangi tarixi fanidan test savollari, 6 sinf yakuniy 30talik, 3-dars-Диодлар, diyor dis, Mumtоz adabiyotga kirish kursining maqsad va vazifalari, Ashurov tezis, O’rnatilgan tizimlarning dasturiy ta’minotini ishlab chiqish fana) b)
rasm.
13.4-rasmda tasvirlangan og‘ma elliptik silindr yon sirtining yoyilmasi dumalatish usulida bajarilgan. Dastavval silindr uning yasovchilariga parallel bo‘lgan V tekislikka, proyeksiyalar tekisliklarini almashtirish usuli bilan proyeksiyalanadi.
rasm.
Silindrning AA1(A′A′1, A″A″1) yasovchisi yoyilmaning boshlanish chizig‘i deb olingan. silindr o‘zining AA1 yasovchisi orqali o‘tgan tekislikka yoyiladi. Buning uchun silindrik sirt yana prizmatik sirtga approksimasiya іqilinadi va prizmaning yoyilmasini yasash kabi bajariladi. Silindr yasovchilaridan biri BB1(B′B′1,B″B″1) ning yoyilmadagi o‘rni B0B01 ni yasashni ko‘rib chiqaylik. Markazi A1″ nuqtada va radiusi A′B′ ga teng bo‘lgan aylana yoyi chiziladi. B1″ nuqtadan esa A1″A01″ yasovchiga perpendikulyar to‘g‘ri chiziq o‘tkaziladi. Ular o‘zaro kesishib, yoyilmaga tegishli B0 nuqtani hosil qiladi. B0 nuqta orkqali A1″A01″ ga parallel qilib B0B01 (B0B01=A1″A01″) yasovchi o‘tkaziladi. Yoyilmadagi C0, D0, ... nuqtalar va ular orqali o‘tuvchi yasovchilar ham B0 nuqta va B0B01 yasovchi singari yasaladi8.
Konus sirtlarning yoyilmalarini yasash. Umumiy holdagi konus sirtining yoyilmasi ham piramida yoyilmasini yasashdagidek, uchburchaklar usuli bilan bajariladi. Buning uchun konus o‘ziga ichki chizilgan ko’pyoqliklar piramidaga approksimasiya qilinadi va shu piramidaning yoyilmasi konus sirtining yoyilmasi deb qabul qilinadi. Ichki chizilgan ko’pyoqliklar piramidaning yoqlari qanchalik ko‘p bo‘lsa, konus sirtining yoyilmasi shunchalik aniq bo‘ladi. Umuman, konusni yoyish uchun uning bir necha yasovchilarining haqiqiy uzunliklari va yunaltiruvchi egri chizig‘i (yoki uning bo‘laklarining) — asosining haqiqiy uzunligi topiladi. so‘ngra konus yasovchilari va asosining bo‘laklari birin ketin yoyilmaga ko‘chiriladi.
13.5,a-rasmda asosi H tekislikka tegishli og‘ma konus tasvirlangan. Bu konusning yoyilmasini yasashda uchburchaklar usulidan foydalanamiz. Konusni o‘ziga ichki chizilgan piramidaga approksimasiyalaymiz. Konus yasovchilari yoki ichki chizilgan piramida qirralarining xaqiqiy uzunliklarini yasash rasmda aylantirish usulida bajarilgan9.
rasm
S8 yasovchini yoyilmaning boshlanish chizig‘i deb olamiz. Chizma qog‘ozining bo‘sh joyida ixtiyoriy S0 nuqtani belgilaymiz (13.5,b-rasm). 13.5,a-rasmdan S8 yasovchining haqiqiy uzunligi bo‘lgan S″81″ kesmani o‘lchab va uni S0 nuqtadan chiqarilgan ixtiyoriy a0 to‘g‘ri chiziqqa qo‘yib, 80 nuqtani hosil qilamiz. So‘ngra S0 nuqtani markaz, S″11″ ni radius qilib yoy chizamiz. Markazi 80 nuqtada va radiusi 8′1′ bo‘lgan ikkinchi yoy chizamiz. Har ikkala yoylar o‘zaro kesishib 10 nuqtani hosil qiladi. Yoyilmaning qolgan 20, 30, 40, ... nuqtalari ham shu tartibda yasaladi. Hosil bo‘lgan 0 figura berilgan konus yon sirtining yoyilmasi bo‘ladi. Uni konusning asosi – ellips bilan to‘ldirib, to‘la yoyilmani hosil qilamiz. (′,″) konus sirtidagi AB egri chiziqqa figurada A0B0 to‘g‘ri chiziq mos kelgan. Shuning uchun AB – konusning geodezik chizig‘i bo‘ladi. Shuningdek, konusning hamma yasovchilari uning geodezik chizig‘i bo‘la oladi.
13.6,a,b-rasmda asosi H tekislikka tegishli va o‘qi unga perpendikulyar
bo‘lgan to‘g‘ri doiraviy (′,″) konus Monj chizmasida berilgan. Bunday konus yon sirtining yoyilmasi doira sektoridan iborat bo‘ladi.
|
| |
