|
Turistik resurslarning ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni, ularning turizmni rivojlantirishdagi ahamiyati
|
| bet | 13/15 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 54,43 Kb. | | #234359 |
Bog'liq Murodov Shaxzod diplom ishi3.5 Turistik resurslarning ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni, ularning turizmni rivojlantirishdagi ahamiyati
Turizm bugungi kunda jahondagi eng ko’p foyda keltiruvchi sohaga aylandi. So’nggi yillarda uning jahondagi tovarlar va xizmatlar savdosining 10 % to’g’ri kelmoqda. Shuning uchun ko’pgina mamlakatlarda bu sohaga alohida e’tibor qaratilmoqda. Jumladan, O’zbekistonda ham turizmni rivojlantirishga davlat darajasida qarab, barcha imkoniyatlarni ishga solmoqda. Mamlakatimiz turizmni rivojlantirishning barcha imkoniyatlariga ega. Birinchi navbatda, turistik resurslarga boyligi buning tasdig’idir.
Albatta turizmni shakllanishi va rivojlanishi turistik resurslarning salohiyatiga bog’liqdir. Mamlakat qanchalik turli – tuman turistik resurslarga ega bo’lsa, turizmni rivojlanishi shuncha oson kechadi. Turistik resurslarning turizmdagi ahamiyati uning ijtimoiy – iqtisodiy mazmunidan kelib chiqadi. Turizm ijtimoiy sohaning bir qismi bo’lib, uning asosiy faoliyatlarida iste’molchiga iste’mol jarayonida moddiy va nomoddiy muhitni yaratish uchun xizmatlar qilish, dam olish va faoliyat ishlarini o’zgartirish, almashtirish uchun sharoitlar yaratish, sog’liqni muhofaza qilishni ta’minlash, shuningdek, aholining umumiy ma’lumoti va madaniy – texnik darajasini shakllantirishda muhim ahamiyatga ega.
Hozirgi vaqtda turistik resurslar orqali dam olishni tashkil qilish, insonning hayotiy kuchlarini tiklash, bo’sh vaqtdan unumli, to’g’ri foydalanish ta’minlanadi. Shuningdek, turistik resurslar shaxsning rivojlanishida, barkamolligida, sayohatchining intellektual darajasini oshirishda, asabiy holatini yaxshilashda, shaxs sifatida tavsifini berishda xalqaro, davlatlararo va shaharlararo munosabatlariga ijobiy ta’sir qiladi. Undan tashqari turistik resurslar turizmni ijtimoiy samaradorligini ta’minlaydi.
Bu soha bevosita aholining ijtimoiy sohaga muhtoj qatlamini, ya’ni maktab o’quvchilarini, nafaqaxo’rlarni, talaba – yoshlarni, nogironlarni, keksa nuroniylari kabi aholining shunday toifasini sayohat qildirish tushuniladi. Eng muhimi ushbu sohaga qo’yilgan investesiya foyda uchun emas, balki ijtimoiy qo’llab – quvvatlash uchun mo’ljallangan bo’ladi.
Aholining salomatligi va atrof-muhit sifati o’rtasida bevosita va bilvosita aloqalar mavjud. Masalan, Jahon sog’liqni saqlash tashilotining ma’lumotlariga ko’ra, aholi salomatligi 40-50% ularning iqtisodiy ta’minoti va yashash tarzi, 18-20 % atrof muhitning holatiga, 20-30% tibbiiy xizmat darajasiga bog’liq bo’ladi. Havoning ifloslanishi aholi salomatligining 43-45 % yomonlashuviga sabab bo’ladi. Zamonaviy gigiyena fani atrof-muhitning ifloslanishi aholi kasallanishining o’rtacha darajasi 20% ga oshishini aniqlagan.
Bunday vaziyatda rekreatsiya faoliyati ijtimoiy 13 ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatishning muhim tarmog’iga aylangan bo’lib, u aholining ishdan bo’sh vaqtidan foydalanishni yaxshilashga va dam olishini tashkil etishga xizmat qiladi. Rekreatsiya inson tamonidan yuqori baholanadigan va ijtimoiy natija beradigan keng yo’nalishni qamrab oladi. Unda dam olish va sog’lomlashtirish, bilish va ijod, odamlar va tabiat bilan tanishish, ta’lim va tarbiyani takomillashtirish va boshqalar birgalikda o’z ifodasini topadi.
Bunday ehtiyojlarni qondirish, sog’lomlashtirish, umrni o’zaytirish, insonning jismoniy va ma’naviy darajasini oshirish, shaxsni barkomallashtirish, bilim va malakalarni oshirish va boshqa qator ijtimoiy natijalarga erishishga imkon beradi. Tabiiy omillarga asoslangan rekreatsiya faoliyati (turizm ) shahar va qishloq aholisi orasida keng tarqalgan kasalliklarning ommaviy profilaktik vositasi hisoblanadi. U faqatgina ish qobiliyatini tiklashni va mehnat unumdorligini oshirishnigina ta’minlab qolmay, balki 20-50 % ga yuraktomir, asab, nafas olish, oshqozon, suyak kasalliklari patologiyasi paydo bo’lishining oldini olishni ta’minlaydi.
O’zbekistonning qulay iqlim sharoitlari va o’ziga xos landshaftini inobatga olganda sport va ekologik turizmning rivojlanishi uchun barcha asoslar mavjud. Farg’ona vodiysi va Toshkent viloyati ajoyib tog’ tizimlari, gullagan vodiylar va ajoyib tog’ daryolariga boy. Tog’ning toza havosi, yil davomida quyoshli kunlarning ko’pligi, ajoyib tog’ manzaralari nafaqat O’zbekiston fuqarolarining, balki Qozog’iston, Qirg’iziston va Tojikiston kabi qo’shni mamlakatlarning aholisi ham tashrif buyuruvchi turizm obyektlariga aylanishiga imkon beradi. O’zbekiston hududida mineral suvlarning turli xil turlari keng tarqalgan, mamlakatdagi 300 dan ortiq shifobaxsh yer osti mineral suv manbalariga ko’plab odam tashrif buyuradi. Hozirgi kunda bu manbalardan 121 tasi faoliyat yuritmoqda.
Chimyon va To’rtko’l kabi tog’ - chang’i sportini rivojlantirish mumkin bo’lgan bir qancha tog’ maskanlari mavjud. Baland qorli tog’lar alpinizm, speleoturizm, daryo turizmi kabi turli tog’ turizmi turlarini amalga oshirish imkonini beradi. Shifobaxsh giyohlarning ko’pligi turli xil ekologik turlar, turli giyohlar va o’simliklar yig’ish uchun turlarni tashkil etishga ikmoniyat yaratadi. Bu esa ko’plab chet ellik turistlar orasida qiziqish uyg’otadi. T
uristik resurslar xalq madaniyati, urf-odatlari, rusumlari, ma’naviyatini ko’rsatuvchi, belgilovchi milliy boylikdir. Xattoki, buyuk sohibqiron bobomiz Amir Temur “Bizni qudratimizni bilmoqchi bo’lsangiz, biz qurdirgan binolarga boqing” deb bejiz ta’kidlamagan. Ana shu qadimiy arxitektura yodgorliklari, madaniy obyektlar hamda atrof-muhit, tabiatning qay ahvolda ekanligiga qarab o’sha joyning aholisining ma’naviy-madaniy darajasini belgilash mumkin.
|
| |
