O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti

Download 14,73 Mb.
bet	130/178
Sana	13.05.2024
Hajmi	14,73 Mb.
	#230019

1 ... 126 127 128 129 130 131 132 133 ... 178

Bog'liq
Darslik 01.05.2023

BrushCopy
Bitmap tasvirining bir qismini Canvasga ko‘chiradi.
CanFocus	Komponent foydalanuvchi xabarlarini qabul qila olishi yoki yo‘qligini aniqlaydi.
Changescale	Komponentning o‘lchamini o‘zgartirish uchun foydalaniladi.
Chord	Doira yoki ellips yoyi bilan chegaralangan yopiq shakl chizadi.
ClassName	Obyekt turining nomini aniqlaydi.
Clear	Ro‘yxat yoki matnni tozalaydi.
ClientToScreen	Foydalanuvchi maydoni koordinatalarini ekran koordinatalariga o‘zgartiradi.
ContainsControl	Belgilangan komponent joriy oyna komponentining bevosita yoki bilvosita tarkibiy ekanligini aniqlaydi.
ControlAtPos	Belgilangan o‘rinda qaysi tarkibiy komponent borligini aniqlaydi.
CopyRect	Rasmning bir qismini nusxalaydi.
Delete	Ro‘yxatning belgilangan indeksdagi elementini o‘chiradi.
DisableAlign	Tarkibiy komponentlarni tekislashni vaqtincha cheklaydi.
Dormant	Xotirada rastrli tasvirni yaratadi.
Draw	Canvasda ko‘rsatilgan sohada grafik hosil qiladi.
DrawFocusRect	XOR amali yordamida fokus kadrini ko‘rsatish uchun ishlatiladigan to‘rtburchak tasvirini chizadi.
Ellipse	Ellips yoki aylana tasvirini hosil qiladi.
Expand	Ro‘yxat sig‘imini oshiradi.
FillRect	Canvasning belgilangan to‘rtburchak maydonini joriy Brush qiymati bilan to‘ldiradi.
FindNextControl	Oynalar tartibida keyingi komponentni aniqlaydi.
FloodFill	Canvasning belgilangan yopiq maydonini chegaralangan ma’lum bir rang bilan bo‘yaydi.
Focused	Element faolligini aniqlaydi.
FrameRect	Canvasda to‘rtburchakli soha hosil qiladi.
Free	Obyekt egallagan xotirani bo‘shatadi.
GetTabOrderList	Oynalar tartibida tarkibiy komponentlarining ro‘yxatini hosil qiladi.
HandleAllocated	Komponent oynasida diskriptor mavjudligini tekshiradi.
HandleNeeded	Oyna diskriptori mavjud bo‘lmasa, uni hosil qiladi.
Hide	Komponentni ko‘rinmas holatga keltiradi.
IndexOf	Berilgan elementlar ro‘yxatda birinchi marta uchrashini aniqlaydi.
Insert	Ro‘yxatdagi ma’lum bir sohaga element qo‘shadi.
Invalidate	Windows operatsion tizimiga komponentni to‘liq qayta chizishni xabar qiladi.
LineTo	Canvasda to‘g‘ri chiziq chizadi.
LoadFromClipboardFormat	Faylni buferda belgilangan formatdagi obyektga yuklaydi.
LoadFromFile	Diskda saqlangan faylni yuklaydi.
LoadFromResourcelD	Belgilangan identifikatordagi manbadan faylni yuklaydi.
LoadFromResourceName	Belgilangan nomdagi manbadan faylni yuklaydi.
LoadFromStream	Belgilangan oqimdan faylni yuklaydi.
Lock	Canvasga rasm chizishga to‘sqinlik qiladi.
Move	Ro‘yxatdagi elementning joriy holatini metod parametrlarida ko‘rsatilgan holatga o‘zgartiradi.
MoveTo	Qalam o‘rnini metod parametrlarida ko‘rsatilgan joyga o‘rnatadi.
Pie	Doira yoki ellips segmenti sifatida bo‘yalgan yopiq shaklni chizadi.
Polygon	Canvasga bo‘yalgan yopiq ko‘pburchak shaklini chizadi.
Polyline	Canvasga siniq chiziq chizadi.
Rectangle	Canvasga bo‘yalgan to‘rtburchak chizadi.
Refresh, Repaint va Update	Komponent tasvirini ekranda qayta chizadi.
Remove	Berilgan qiymatga ega elementni ro‘yxatdan o‘chiradi.
ReplaceDockedControl	Komponentni boshqa komponent o‘rniga joylashtiradi.
RoundRect	Canvasga burchaklari yoysimon bo‘lgan to‘rtburchak chizadi.
SaveToClipboardFormat	Faylni buferda belgilangan formatda diskka saqlaydi.
SaveToFile	Faylni diskka saqlaydi.
SaveToStream	Faylni oqimga saqlaydi.
ScaleBy	Oyna elementi va uning tarkibidagi barcha komponentlar o‘lchamini aniqlaydi.
ScaleControls	Obyektning o‘lchamini o‘zgartirmasdan, oyna elementining tarkibiy komponentlari o‘lchamini aniqlaydi.
ScreenToClient	Ekran koordinatalarini komponentning foydalanuvchi maydoni koordinatalariga o‘zgartiradi.
ScrollBy	Oyna elementining tarkibini o‘zgartiradi.
SelectFirst	Faollikni ketma-ketligidagi birinchi tarkibiy komponentiga o‘tkazadi.
SelectNext	Faollikni ko‘rsatilgan komponentdan keyingi tarkibiy komponentiga o‘tkazadi.
SendCancelMode	Boshqaruv elementining modal holatini to‘xtatadi.
SendToBack	Joriy komponentni boshqa komponentlar ostki qismiga joylashtiradi.
SetBounds	Komponentning Left, Top, Width va Height xususiyatlarini bir vaqtning o‘zida o‘rnatadi.
SetChildOrder	Oynaning tarkibiy komponentlari ro‘yxatidagi elementi o‘rnini o‘zgartiradi.
SetFocus	Elementni faol holatga keltiradi.
Show	Ko‘rinmas komponentni ko‘rinadigan holatga o‘tkazadi.
StretchDraw	Canvasning belgilangan to‘rtburchak maydoni o‘lchamiga moslab grafik chizadi.
TextExtent	Canvasga joriy shriftda yozilgan matnning uzunligi va balandligini piksellarda aniqlaydi.
TextHeight	Canvasga joriy shriftda yozilgan matnning balandligini piksellarda aniqlaydi.
TextOut	Canvasning belgilangan koordinatasiga ko‘rsatilgan satrini yozadi.
TextRect	Canvasning belgilangan koordinatasiga, to‘rtburchak maydon ichiga ko‘rsatilgan satrini yozadi.
TextWidth	Canvasga joriy shriftda yozilgan matnning uzunligini piksellarda aniqlaydi.
TryLock	Canvas sohasini tahrirlanmaydigan holatga keltiradi.
Unlock	LockCount xususiyatining qiymatini nolga tenglashtirib, Canvasni faollashtiradi.

Jadvalda keltirilgan ba’zi bir metodlarga oid misollar ko‘rib chiqamiz.

1-misol. ListBox komponentasida Add (qo‘shish), Hide (yashirish), Show (ko‘rsatish) va Delete (o‘chirish) metodlaridan foydalanish dasturi.
Ushbu metodlardan foydalanish uchun loyiha oynasiga ListBox1 va to‘rtta Button tugmalari joylashtiriladi. Button tugmalarining Caption qatorida mos ravishda Add, Hide, Show va Delete satrlari kiritiladi:

3.4.6-rasm.
“Add” tugmasining dasturlash maydoniga quyidagi dastur kodi kiritiladi:
ListBox1->Items->Add (String (i++)) ;
Ushbu dastur kodida berilgan Add metodi ListBox1 komponentasiga ro‘yxat elementini qo‘shish imkonini beradi. Bunda String funksiyasi yordamida i o‘zgaruvchisi ro‘yxatda hosil bo‘ladi. Yuqorida berilgan dastur kodi har safar bajarilganda, i o‘zgaruvchining qiymati oshib boradi. Chunki undan keyin ++ avtomatik ko‘payish (qiymatni bittaga oshirish) operatori yozilgan.
Bunda i o‘zgaruvchining boshlang‘ich qiymati int i=0; shaklida dasturlash oynasining sarlavha qismiga, #include satridan keyingi qatorga kiritilishi lozim:

3.4.7-rasm.
U holda, i global o‘zgaruvchi sifatida e’lon qilingan bo‘ladi.
Bundan so‘ng “Hide” tugmasining dasturlash maydoniga quyidagi dastur kodi kiritiladi:
ListBox1->Hide();
Bu satrda foydalanuvchidan loyiha oynasida joylashgan komponenta tasvirini yashiradigan Hide metodi mavjud.
Xuddi shu tartibda “Show” tugmasining dasturlash maydoniga quyidagi dastur kodi kiritiladi:
ListBox1->Show();
Bu satrda loyiha oynasida joylashgan komponenta tasvirini ko‘rsatadigan Show metodi mavjud.
Shu tartibda “Delete” tugmasining dasturlash maydoniga quyidagi dastur kodi kiritiladi:
if(i>0) ListBox1->Items->Delete(--i);
Ushbu dastur kodida ListBox komponentasining belgilangan elementini o‘chiradigan Delete metodi keltirilgan.
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, bunda komponentaga element qo‘shishda va o‘chirishda bir xil i o‘zgaruvchisidan foydalanilgan. Shu bilan birga, i ni ishlatishdan oldin "--" operatoridan foydalanish hisobiga i qiymatini bittaga kamaytiradi.
Delete metodini faqat ro‘yxatda o‘chirish uchun biror elementlar bo‘lsagina, bajarish mantiqan to‘g‘ri hisoblanadi. Bu holatni tekshirish uchun dastur qatorida ro‘yxat elementlarining indeks o‘zgaruvchisini nol bilan solishtirish operatori mavjud: if (i>0). Bu faqat i ning qiymati natural bo‘lganda, ya’ni ro‘yxatda elementlar mavjud bo‘lganda amalni bajarish imkoni beradi.
Ushbu amallar bajarilgandan so‘ng, F9 tugmasi yordamida loyiha oynasi ishchi holatga o‘tkaziladi. Foydalanuvchi tomonidan mos tugmalar bosilganda, ro‘yxatga element qo‘shish, ro‘yxatni yashirish va ko‘rsatish hamda ro‘yxat elementini o‘chirish mumkin bo‘ladi.

Download 14,73 Mb.

1 ... 126 127 128 129 130 131 132 133 ... 178

Download 14,73 Mb.