231
Kirish.
Biz “Kognitiv” innovatsion ta’lim texnologiyasini IT va aloqa
dunyosidagi so‘nggi yangilik deb hisoblashimiz mumkin. Bu texnologiyani
qo‘llashda hisoblash va aloqa imkoniyatlariga ega elektron qurilmalar
(kompyuterlar, mobil aloqa vositalari, sensorli tarmoqlar, planshetlar) va
boshqa zaruriy dasturiy vositalardan foydalaniladi. Bu esa odamlarga
o‘zlarining yashash muhitida bir nechta faoliyat bilan aloqa qilish va o‘zaro
aloqada bo‘lish imkoniyatini beradi. Ushbu “Kognitiv” (U-learning)
innovatsion ta’lim texnologiyasi jamiyat ichida xavfsiz ma’lumotlar
almashinuvini ta’minlaydigan, yaxshi va qoniqarli
aloqa qobiliyatlariga
ega bo‘lish imkoniyatini oshiradi.
Tavsiya etilayotgan innovatsion texnologiya talabalarning hozirgi
zamonaviy axborot tizimlaridan samarali foydalanish orqali ma’lum fanga
oid egallagan bilim, ko‘nikma va malakalarini rivojlatrirish hamda o‘larni
baholashning diagnostik tizimini ishlab chiqishda amaliy yordam beradi.
Ushbu texnologiya masofaviy, davomiy, ijtimoiy ta’sir, qulay sharoit va
xulq-atvor kabi beshta muhim omillarni o‘z ichiga oladi.
Ushbu maqola tadqiqot maqsadlarini baholash uchun to‘rtta tadqiqot
savolini o‘rganadi.
1) talabalar ma’lum fanga oid bilimlarni o‘rganish va muloqotni
kuchaytirish uchun U-learning texnologiyasini foydali yoki foydasiz deb
bilishadimi?
2) o‘qituvchi tomonidan taqdim etilgan U-learning texnologiyasidan
foydalanishda talabalar duch keladigan qiyinchilik darajasi qanday?
3) ushbu texnologiyadan foydalanayotgan o‘qituvchilar
va talabalar
boshqa talabalarning ta’lim va aloqa uchun U-learning texnologiyasidan
foydalanish niyatlariga qay darajada ta’sir qiladi?
4) talabalarga hozirgi U-learning texnologiyasidan samarali
foydalanish uchun texnik yordamning ta’siri qanday?
Maqola bugungi kunda yoki kelajakda o‘quv maqsadlarini bajarish
uchun U-learning texnologiyasidan foydalanishga istiqbolli ta’sir
ko‘rsatadi. Shuningdek, imtihonlar,
loyihalar, forumlar, insholar,
taqdimotlar va laboratoriyalar, shu jumladan o‘quv topshiriqlarini
bajarishda U-learning texnologiyasi yordamida talabalarning javoblariga
ta’sir qiluvchi tavsiflovchi statistikani taqdim etadi.
Talaba va o‘quv muhiti o‘rtasidagi aloqa
interaktiv bilimlarning
manbai hisoblanadi, shuning uchun ko‘plab tadqiqotchilar amaliyot orqali
o‘rganish ta’limning yetakchi yo‘nalishi ekanligini aniqladilar. Amaliyot
bilan o‘rganish yashirin amaliyotlarga va bilvosita o‘rganiladigan va faqat
professorning tajribasiga muhtoj bo‘lgan kurslarga qaratilgan. U-learning
texnologiyasi orqali o‘quv jarayoni osonroq va interaktiv bo‘ladi. Masalan,
talaba simsiz tarmoq texnologiyasi orqali elektron ta’limni boshqarish
232
tizimiga ulanish va kirish uchun mobil, kompyuter yoki har qanday simsiz
qurilmadan foydalanishi mumkin.
U-learning texnologiyasi hamma joyda hisoblash imkoniyatlarini
rivojlantirish qarab, ularning kundalik hayotida ko‘milgan o‘quv faoliyati
bilan talabalarni ta’minlash uchun yaratilgan.
Tadqiqotchilar aloqa va
ta’lim
texnologiyalarining
doimiy
o‘zgarishi
tufayli
U-learning
texnologiyasini aniqlashda turli xil istiqbollarga ega bo‘lishgan. Kompyuter
yordamida o‘qitish tizimlari shaxslarning ta’limiga yordam berish yoki
qo‘llab-quvvatlash uchun kompyuterlardan har qanday foydalanishni
anglatadi. Biroq, u talabalarning qobiliyatini oshirishga va yuqori
harakatchanlikni o‘rganish muhitini ta’minlashga qaratilgan U-learning
texnologiyasidan farqli o‘laroq, past harakatchanlikni ta’minlaydi. Keng
tarqalgan ta’limda o‘rnatilgan qurilmalar va o‘quv muhiti o‘rtasidagi aloqa
talabalardan ma’lumot olishda muhim rol o‘ynaydi. Natijada, o‘rganish
imkoniyati juda cheklangan va bu cheklovlar
U-learning texnologiyasi
tomonidan o‘quv muhitiga o‘rnatilgan mobillik dasturlari, vositalari va
qurilmalari orqali hal qilinadi. Aloqa qurilmalari va o‘rnatilgan tizimlar
o‘rtasidagi ushbu raqamli integratsiya talabalarga harakatlanayotganda
o‘rganishga imkon beradi.
U-learning “har qanday joyda va istalgan vaqtda qo‘llaniladigan
ta’lim” deb ta’riflanadi. Ushbu ta’rif simsiz tarmoqlar orqali ulangan har
qanday mobil qurilmalar orqali o‘quv resurslari va faoliyatni ta’minlashni
anglatadi.
Bundan tashqari, mobil ta’lim “simsiz vositalar orqali amalga
oshirilgan ta’limni” anglatadi. Oldingi ikkita ta’rif deyarli bir xil, bu talaba
uchun biroz chalkashliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun,
U-learning texnologiyasini amalga oshirishda har qanday chalkashlik yoki
tushunmovchilikni oldini olish uchun boshqacha ta’riflanishi kerak.
Demak, biz ushbu ta’rifni “hamma joyda elektron texnologiyalar
yordamida ta’limni tashkil etish” deb mazmunan aniqlashtirdik.
U-learning texnologiyasi asosida ta’limni samarali tashkil etishda
kompyuter, elektron platforma, 3D animatsiya, videorolik, sensorli
planshet, mobil aloqa vositasi, mobil ilova, ijtimoiy tarmoq, elektron resurs,
dasturlashtirilgan test savollari va shu kabi dasturiy vositalardan
foydalaniladi.
