|
Chozish uchun asbob va mashinalar
|
bet | 8/18 | Sana | 31.10.2023 | Hajmi | 1.82 Mb. | | #91697 |
Bog'liq Bolg‘alangan va shtamplangan xomashyoni o‘rganish. 111) O\'zbek xalq musiqa ijodi (H.Nurmatov, N.Yo\'ldosheva) (3), Doc1, O\'rinboyev To\'lqinbek, 2-sinf-tarbiya 2-конвертирован, Kuchlanishlar rezanansi, 1511526652077 Specialized Progra, MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASASI TARBIYACHISI SHAXSIGA QO’YILGAN TALABLAR, 1662883821, 11-sinf Matematika fanidan i-chorak uchun test savollari. №1-fayllar.org, Elektronika, Q5o5g654387, Gerontopsixologiya., portal.guldu.uz-MARKETING, Maxsus IPChozish uchun asbob va mashinalar. Chozishda asbob sifatida volonka(koz)dan foydalaniladi. U juda sodda asbob bolib, teshikli halqa.
Buyumni volokadan otkazish usuliga qarab, chozish stanlari tort xil boladi:
Barabanli chozish stanlari;
Zanjirli chozish stanlari (truba va murakkab profilli zagotovkalarni chozish uchun);
Reykali chozish stanlari;
Vintli chozish stanlari.
Voloka tayyorlashda yuqori sifatli asbobsozlik legirlangan polatlardan foydalaniladi yoki qattiq qotishmalardan tayyorlanadi. Juda ingichka simlarni chozishda olmosdan tayyorlangan volonkalardan otkaziladi. Yumaloq kesimli buyum olish uchun voloka halqadan iborat bolib, uni kondalang kesimi 27-rasmda korsatilgan. Bundan tashqari yigma va rolikli volokalar ham mavjud.
1-O‘ram uchun baraban
2- Voloka
3-Tortuvchi baraban
4-Uzatma mexanizm
27-rasm. Bir barabanli stan va voloka sxemasi
Barabanli chozish stanlari bir barabanli va kop barabanli stanlarga (buyum birin- ketin bir necha volokadan otib barabanlarga oraladi) bolinadi. Tortuvchi baraban diametri 120-1000 mmgacha boladi. Bir barabanli stanlarning quvvati 15 kvt, tezligi 240 m/min, kop barabanli stanlarning quvvat 150 kvt ga, va tezligi 250 mm/s ga teng boladi.
Bir barabanli chozish stanni boshlangich materiali orovchi barabanga solinib, uchi esa tortuvchi barabanga boglanadi. Elektrodvigatel tortuvchi barabanni harakatga keltiradi va boshlangich zagotovka asta sekin tortilib, tortuvchi barabanga oraladi. Bir barabanli chozish stanlarida diametri d=4-25 mm simlar olinadi. Kop barabanli stanlarda esa 4-6 mmli simlarni bir necha marta volokalardan qayta- qayta otkazilib, ingichka simlar olinadi.
28-rasm. Kop barabanli stan sxemasi
1, 2, 3, 4, 5, 6- chozish kozlari;
7, 8, 9- tortuvchi barabanlar;
10- uzatma;
11- elektrodvigatel;
12 sim.
Chozishdan oldin choziladigan materiallar yaxshilab kuyindi va changlardan tozalanadi va kavsharlanadi. Shundan song metalning ustki yuzi kislota va ishqorlar bilan yuviladi. Materialni 1000 С gacha qizdirib quritiladi quruq metalni yuziga ishqalanishini kamaytirish uchun moy surtiladi.
Moylagan vaqtda kuch kamroq, yuza toza, mustahkamligi yuqori bo‘ladi. Moy sifatida har xil mineral va o‘simlik moylari, grafit, sovun va boshqa emulsiyalar ishlatiladi.
Chozish stanlari 4/600, 4/550 markalar bilan belgilanadi. Markadagi 4 raqami kozlarning soni, 600 va 550 raqamlari esa tortuvchi barabanning diametrini (mm larda) ifodalaydi.
Har bir chozish stanining harakat marshruti, yani zagotovka volokadan otib, uni olchamini qabul qiladi.
Misol: d=4.2 mm sim 6 ta volokadan otganda
4.23.873.463.02.62.252.0 м.
Diametri d=2.0 mmgacha cho‘ziladi. Bunda tortuvchi barabanni tezligi
V=400-600m/min
Zanjirli cho‘zish stanlari murakkab profilli zagotovkalarni va trubalarni cho‘zishi mumkin.
Stan boshlovchi (chervyak reduktori, yulduzcha ) va ergashtiruvchi yulduzchadan iborat bolib, ular bir-biri bilan zanjir bilan birlashgan. Zanjirda 3-4 ta aravachali qisqich bolib ular zanjir bilan birga harakat qiladi. Qisqich zagotovkani uchini ilib oladi va zanjirni harakati natijasida togri chiziqli harakat qiladi. Zagotovka zanjir chetiga kelganda mahsus ilgichlar zagotovkani stol ustidan tortib oladi.
29- rasm. Zanjirli chozish stani
1. Stol;
2. Tortuvchi yulduzchalar;
3. Zanjir;
5. Ilmoq;
6. Qisqichli arava;
7. Tortiq;
8. Mexanizm;
9. Voloka;
10.Zagotovka. 30-rasm. Vintli chozish sxemasi
1.vint;
2.gayka;
3.qisqich;
4.zagotovka;
5.voloka.
Vintli chozish stanlarida zagotovkani chozishda gayka bilan mahkamlangan qisqich zagotovkani qisqich va gayka bilan birga togri chiziqli harakat qilishin taminlaydi.
31-rasm. Reykali chozish stani sxemasi
1.Voloka;
2.Zagotovka;
3.Qisqich;
4.Reyka;
5.Yulduzcha.
Trubalar ikki xil usul bilan choziladi, yani quyidagi maqsadda, truba qalinligini ozgartirib va ozgartirmasdan choziladi. Agar truba dornsiz chozilsa, uni tashqi va ichki diametri ozgarib, qalinligi ozgarmaydi. Agarda truba dorn ishtirokida chozilsa, uning qalinligi ham ozgaradi.
32- rasm. Qalinligini ozgartirmay trubani chozish
33-rasm. Qalinligini ozgartirib truba chozish
Zagotovkani chozish texnologiyasi.
Zagotovkani chozishdan oldin, yumshatilib, strukturasi yaxshilanadi. Har gal buyum chozilgandan song hosil bolgan tirishish yumshatish yoli bilan yoqotiladi.
Chozish jarayonining texnologiyasi bir necha operatsiyalardan iborat:
Chozish uchun zagotovkani termik ishlash (yumshatish);
Zagotovkani qizdirish bilan uchini ingichkalash;
Zagotovka ustki yuzasini kislota va boshqa eritmalar bilan tozalash ( aks holda, volokaning ishchi yuzasini tezda ishdan chiqaradi);
Zagotovkani yuzini har xil moylar bilan moylash;
Zagotovkani volokadan otkazib, tortuvchi barabanlarga mahkamlash;
Zagotovkani bir yoki bir qancha chozish;
Tirishishni yoqotish uchun termik ishlash.
Mashinasozlikda har turli profilli sortament zarur boladi va ishlatiladi. Bu buyumlarni asosan yoyish yoli bilan olinadi. Lekin sanoatda har turli profillarni olishni yana boshqa usullari mavjud. Ulardan biri presslash operatsiyasidir. Bu usulda asosan rangli metall va qotishmalardan zagotovkalar olinadi.
Presslash metalni instrument teshigidan matritsa kozidan siqib chiqarish jarayoni bolib, matritsani teshigini profilini shakli har xil bolishi mumkin. Yumaloq, kvadrat, tortburchak va xilma xil boladi. Presslash bilan polat va rangli metall quymalarini yoki zagotovkalarini aniq profilga keltiriladi. Presslash bilan olinadigan profilni olchamlari 5-250mm, ichi bosh va toliq trubalarni olish mumkin. Olinadigan trubalar diametri esa 20-400 mm.
12- rasm. Togri metodli presslash
1.Puanson;
2.Konteyner;
3.Matritsa;
4.Profil;
5.Matritsa ushlagich;
6.Zagotovka;
7.Xalqa.
Agar puanson aniq tezlik bilan harakat qilsa, uni presslash tezligi deb aytiladi. Metalni kondalang kesimi necha marta kichraysa, metal kozdan shuncha marta tez chiqadi. Presslash buyumni qizdirilgan holida bajariladi. Presslash asosan katta kuchga ega bolgan gidravlik presslarda bajarilib, uni kuchi 8000 tonnagacha yetadi.
Presslashning ikkita metodi bolib, togri va teskari presslash boladi.
Togri metodli presslashda puasonning harakati natijasida metal matritsaning kozidan chiqadi. Jarayon oxirida press formada ozgina metal qoldigi qolib, bu qoldiq metalni shakllanishida ishtirok etmaydi. Metalni kozdan chiqish yonalishi pressni harakat yo‘nalishidek bo‘ladi.
Тескари
35-rasm. Teskari metodli presslash
1.Puanson;
2. Konteyner;
3. Puanson;
4. Profil;
5. To‘siq;
6. Zagotovka.
To‘siq metodli presslashda matritsa pressning ichi bo‘sh puansonga mustahkamlanib birgalikda harakat qiladi va qoymani siqadi, bosadi va metalni matritsa kozidan chiqaradi. Metalning matritsadan chiqishi yonalishi puason harakati yonalishiga teskari yonalishda boladi. Bu usulda faqat metalning kozdan chiqishi uchun qarshilik boladi, xolos.
Togri metodli presslashda yuqoridagi qarshilikdan tashqari quymani konteyner yuzasi orasida hosil bolgan ishqalanish kuchi ham mavjud. Shuning uchun kuch 20-30 % katta boladi.
Togri va teskari presslashda ham anchagina chiqindi chiqadi. Togri metodli presslashda quymani 12-15 % (25%)i, teskari metodli presslashda esa 5-6 % (12%) i chiqindiga chiqadi.
Teskari usulli presslash metodi hamma joylarda ishlatiladi, chunki puansonni konstruksiyasi juda ham murakkabdir.
Presslash vaqtida metalni qizdirishga va kuyindiga etibor beriladi, chunki kuyindi matritsani ishini yomonlashtiradi.
Presslash yoli bilan koproq rangli metallardan trubalar, har xil olchamlardagi zagotovkalar olinadi.
|
| |