63
2
1
E
E
h
(5.3)
Bu formulaga chastotalar sharti deyiladi.
Elektron quyi energetik holatdan yuqori energetik holatga o’tsa, energiya
yutadi.
Tajribalarning ko’rsatishicha, ko’p elektronli atomlarda ham diskret energetik
sathlar mavjud. Sathlarning diskretligi atomda aniq
radiusli elektron qatlamlar
borligi bilan bog’liq. Har bir qatlam stasionar elliptik orbitalar to’plamidan
iboratdir. Bu orbitalar fazoda oriyentasiyasi bilan farq qiladi. Shuning uchun bitta
elektron qatlamdagi elektronlar ham turli turg’un orbitalarda harakat qiladi.
Hozirgi zamon kvant mexanikasida atomda elektronlarning harakati holatini 4
ta kvant soni xarakterlaydi.
1 Bosh kvant soni n=1….
2. Orbital kvant soni
=0 …. n-1
3. Magnit kvant soni m
ye
= -
…0…+
=2
+1
4. Spin kvant son m
s
=
2
1
G
K
A
2
3
1
C
1
C
2
Frank – Gers tajribalari. Bunda K-katod, A-anod,C
1
va
C
2
– to’rlar G-galvanometr, I-tok kuchi,U-kuchlanish
Haqiqatdan ham energetik holatlar diskrentligini tajribada 1913 yil nemis
fiziklari Frank –Gers aniqladi. Balon havosi so’rilgan bo’lib, 13 Pa. bosimda
simob
bug’lari solingan. Katoddan chiqqan elektronlar K va C orasida tezlashtiriladi. C
2
va A orasida (0,5 V) ushlab turuvchi kuchlanish qo’yiladi. Elektronlar 2-sohada
simob bug’lari bilan to’qnashadi, shu to’qnashuvdan so’ng ushlab turuvchi
potensialni yengan elektronlar 3 sohaga o’tadi va anodga tushadi. Urilish noelastik
bo’lsa, simob atomlari ma’lum energiyada uyg’onishi kerak,
Haqiqatdan ham
maksimumlar 4,86 , 2 *4,86, 3*4,86 V .. larda kuzatiladi va bu kuchlanishda
simob bug’lari uyg’onadi, elektronlar anodga yetib bormaydi.
