O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti tabiiy va ilmiy fanlar kafedrasi

Download 1,54 Mb. Pdf ko'rish
bet	8/77
Sana	18.05.2024
Hajmi	1,54 Mb.
	#241484

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 77

Bog'liq
Shamsiddinov Bexruz

ultratovush fonoforez
usuli qo’llaniladi, ya’ni ultratovush
yordamida qoramollarga terisi orqali ba’zi dorilarni kiritish (m: gidrokartizon,
tetrosiklin va boshqalar) mumkin. Bu elektroforrezga o’xshash, lekin elektr
maydoni ta’sirida zaryadlangan zarrachalar harakatlansa, ultratovush yordamida
zaryadsiz zarrachalar ham harakatlanadi. Ultratovush nurlantirish fonoforez bilan
birgalikda qoramol, echki, qo’ylardagi mastitni davolashda ishlatiladi.
Diagnostikada qoramol va otlarning homiladorligini aniqlash mumkin.
Hattoki 25 kunligini aniqlash mumkin. 65 - 70 kunligini 100% aniqlikda aytish
mumkin. 1 soatda 200 qo’yning homiladorligini aniqlasa bo’ladi.
Infratovush
- bu chastotasi 16 Gs.dan kichik bo’lgan elastik to’lqinlardan
iborat. Lotinchadan infro- kichik ma’noni anglatadi. Infratovush atmosfera va
denegiz shovqinlari tarkibida bo’ladi. Chaqmoq vaqtida, portlashda, to’plar
otilganda, Yer qimirlashda paydo bo’ladi. Infrotovush juda kam yutiladi, shu
sababli u ancha uzoq masofalarga tarqalishi mumkin. Atmosferaning yuqori
qatlamlarini o’rganish mumkin. Infrotovush organizmning bir qator sistemalari
funksional holatlariga yomon ta’sir ko’rsatadi. M: charchash, bosh og’rig’i,
uyquchanlik, jahl chiqishi va boshqalar paydo bo’ladi. Infrotovushning organizmga
birlamchi ta’sir ko’rsatish mexanizmi rezonans xarakterga ega. Xususiy
tebranishlar chastotasi bilan tebranishga majbur etuvchi kuchlarning chastotasi bir-
biriga yaqin bo’lganda rezonans hodisasi yuz beradi. Odam gavdasining xususiy
tebranishlar chastotasi, gavdaning yotgan holatida 3 - Gs, qorin bo’shlig’i uchun 3
- 4 Gs, turgan holda 5- 12 Gs, ko’krak qafasiniki 5 - 8 Gs bo’lib, bu infrotovush
chastotalariga mos keladi. Normal faoliyat ko’rsatish uchun ma’lum shovqin
bo’lishi kerak. M: normal uxlash va aqliy mehnat uchun shovqin 30 dB.dan past,
ko’pchilik korxonalarda 55 dB. dan yuqori bo’lmasligi kerak. Q/x da mexanizasiya
darajasining oshishi bilan shovqin ham ko’paydi. M: MTZ - 50 traktori 5 m.
masofada 80 - 90 dB, KTU - 10 bilan birga 100 dB.dan oshadi. Chorva binolarida
ventelyatorlar ham kuchli shovqin chiqaradi. M: SCh - 70 ventelyator 5m.
masofada 85 dB shovqin hosil qiladi. Katta shovqinlar ko’plab jonivorlarning
to’planishida ham yuzaga keladi. M: parrandachilik fermalarida 95 dB.gacha.
normadagi shovqin foydali hamdir, chunki juda sukunatda odam hatto o’zining
yurak urishini ham eshitishi mumkin (kosmonavtlar ). 110 dB shovqin vaqtincha
eshitishni 10 - 15 % pasaytiradi.
Infro-, ultra va tovush intensivligi darajasini yashash joylarida, ishlab chiqarish va
transportda kamaytirish gigiyenaning asosiy vazifasidir.
Xulosa
Biomexanika hozirgi vaqtda turli tirik tabiat uchun, ularda sodir bo’layotgan
mexanik xossalarni o’rganish uchun asos bo’lib xizmat qiladi. Yurakning mexanik
ishi va quvvati, muskullarning statik ishi va shunga o’xshash hodisalar shu

12
bo’limda o’rganiladi. Bu bo’limda tirik tabiat uchun zarur bo’lgan deformasiya
hodisasi va uning turlarini ham o’rganish mumkin.

Tovush va uning tirik mavjudod uchun ahamiyati albatta juda kattadir. Eng
avvalo u aloqa vositasi hisoblanadi. Ayniqsa keyingi vaqtlarda tovush, infrotovush
va ultratovishlar ham diagnistikada, ham davolash maqsadlarida juda keng
qo’llanilmoqda. Qishloq xo’jaligining turli sohalarida, jumladan, chorvachilikda bu
sohani bilish juda muhimdir. Normadan ortiq bo’lgan tovush qattiqligi qoramollar
va parrandalar mahsuldorligini kamaytiradi. Chorva mollari tanasiga dori -
darmonlar kiritish ham katta ahamiyatga ega.

Download 1,54 Mb.

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 77

Download 1,54 Mb.

Pdf ko'rish