|
Masalalarni EHMda yechish bosqichlariBog'liq ek 718 -86Masalalarni EHMda yechish bosqichlari
EHMdan foydalanib ixtiyoriy masalani yechish tushunchasi keng ma’nodagi
so’z bo’lib, bir nechta bosqichlarga bo’linadi. Maqsadimiz, bosqichlami qaysi
birlarini mutaxassis EHMdan foydalanmasdan va qaysi bosqichlarini EHMdan
foydalanib bajarishini aniqlash, hamda bosqichlami to’la o’rganib chiqishdan
iborat. Ilmiy texnik masalalarni (1TM) EHMdan foydalanib yechish bosqichlari:
1. Masalaning qo’yilishi va maqsadning aniqlanishi (fizik model);
2. Masalani matematik ifodalash (matematik model);
3. Masalani yechish uslubini ishlab chiqish, sonli usullami tanlash;
4. Masalani yechish algoritmini ishlab chiqish;
5. Ma’lumotlami tayyorlash va tarkibini aniqlash (tanlash);
6. Dasturlash;
7. Dastur matnini va ma’lumotlami axborot sig’imiga o’tkazish;
8. Dastur xatolarini tuzatish;
9. Dastuming avtomatik tarzda EHMda bajarilishi;
10. Olingan natijalami izohlash, tahlil qilish va dasturdan foydalanish uchun
ko’rsatma yozish.
ITMni EHMda yechish bosqichlarini alohida ko’rib chiqamiz.
1-bosqich. Masalaning qo’yilishi va maqsadni aniqlash
Xalq xo’jaligining muayyan sohasi (fan, texnika, ishlab chiqarish, iqtisod,
lingvistika, ta’lim va h.k.) bo’yicha ishlayotgan (Ishlagan) malakali va yetakchi
mutaxassis tomonidan bajariladigan ish.
Masalani qo’yish va maqsadni aniqlash uchun malakali mutaxassis bir necha
kun, oy, hattoki yillab izlanishi mumkin. Qo’yilgan maqsadni amalga oshirish
uchun kerakli ma’lumotlar tarkibi (strukturasi), tuzilishi, ifodalanishi aniqlangan
bo’lib, ular orasidagi bog’lanishlar aniq ifodalangan bo’lsa, masala qo’yilgan
deb aytiladi.
1-bosqich uchun foydali savollar:
Ishlatiladigan terminlar tushunarlimi? Nima berilgan? Nimani topish kerak?
yechim qanday aniqlanadi? hamma ma’lumotlar kerakmi? Ortiqchasi bormi?
Qaysi ma’lumotlar yetarli? Foydasi bo’lmagan ma’lumotlar bormi? Qanday
cheklanishlar bor? va h.k.
|
| |
