O’zbekiston respublikasi oliy va o ’rta maxsus t a ’lim vazirl1gi mirzo ulug’bek nomidagi

copy a :\f l.tx t B: buyrug’i a: diskdagi f l .t x t nomli faylni V: disk k a olish 
uchun ishlatiladi. Agar faylning nusxasi k o ’chirilayotgan joydagi fayl nom i 
k o ’rsatilmasa, u holda nusxasi olinayotgan fayl nomi bilan ko’chiriladi. A gar 
nusxa olish am ali muvaffaqiyatli bajarilsa, u holda ekranda 
1 file(s) copied 
(1 fayldan nusxa olindi) 
aks holda esa
0 file(s) copied
(0 fayldan nusxa olindi) 
*
degan xabar chiqadi. Agar nusxasi olinayotgan fayl xotiradan topilm asa, u holda 
ekranda
Tile n o t found 
(Fayl topilmadi) 
dcgan xabar chiqadi.
F ayllarni b ir ia s h tir is h
Shaxsiy kom pyuter xotirasidagi bir nechta fayllami biriashtirish uchun 
ushbu
copy fl+ f2 + ...+fn f 
buyrug’idan foydalaniladi. Bunda f l , f2, D , . fn -la r fayllam ing nomlari b o ’lib, 1 
esa ulam ing birlashishidan hosil b o ’lgan fayl nom idir. Masalan: 
copy f l . txt-H 2.txt 13.txt 
buyrug’i f l.tx t fayl davomiga f2.txt faylni birlashtiradi va natijani O .tx t n om li 
faylga yozib q o ’yadi. Agar fayllami biriashtirish buyrug’idagi birlashish jo y i 
ko’rsatilmasa, u holda natijaviy fayl 1-o’rin d a turgan fayl nom ida shaxsiy 
kom pyuter tomonidan saqlab q o ’yiladi. A m m o b u amalni bajarishdan oldin 
shaxsiy kom pyuter yozish uchun ruxsat s o ’raydi. S o’roqqa (Y\N )? Iardan «Y » 
(ha) yoki «N »(yo’q) lardan birining b erilishiga qarab ish davom ettiriladi.
Matnli faylni ekranga chaqirib, yana dav o m ettirish uchun ushbu: 
copy F ayl nom i con 
buyrug’idan foydalaniladi. Masalan: 
copy f ile n l.tx t con
N atijada file n l.tx t nomli faylning faqat nom i ekranda namoyon b o ’ladi va 
kursor lining tagida joylashgan b o ’ladi. M ana shu joydan boshlab m azkur faylga 
qo ’shim cha kiritish mumkin.
F aylni izlash
Faylni jo riy diskdan tez topish uchun ushbu f f («File find ») buyrug’idan 
foydalaniladi. Buyruqning umumiy ko’rinishi quyidagicha b o ’ladi: 
ff Fayl nom i
Masalan: fT f3.txt.
63

Joriy katalogni o ’zgartirish uchun ushbu 
cd [Disk: | | Yo’l \)
buyrug’idan foydalaniladi. Bu yerda cd -changc d irec to ry -degan so’zlardan 
olingan bo’lib, katalogni o ’zgartirish degan ma’noni bildiradi. Masalan:
cd U ser - buyrug’i berilganda ckranda c :\ U ser _ -ko’rinishidagi xabar 
hosil bo’ladi. Agar yana
cd Bio - buyrug’i berilsa ekranda c :\ User\Bio _ -ko’rinishidagi xabar 
hosil bo’ladi. Bu esa U SE R katalogi ichidagi BIO katalogi joriy ekanligini 
bildiradi. Er\fii bunday ichm a-ich joylashgan (c :\ User\Bio _ ) kataloglardan tub 
katalogga qaytish uchun: 
cd\
buyrug’idan 
foydalaniladi. 
Bu 
ishni 
ketma-ket oldingi 
bosqichlardagi 
kataloglarga o ’tish buyrug’i 
c d ..
yordam ida ham bajarish mumkin.
Shu bilan bir qatorda biror dasturni to’g ’ridan- to’g ’ri ishga tushirish uchun 
faqat dastur nomi kiritiladi. Masalan:
C:V>TP \ T urbo.exe 
buyrug’i T P katalogidagi T U R B O .E X E faylini ishga tushiradi.
M s Dos dan N orton C o m m a n d e r (NC) dasturiga o ’tish uchun NC qayerda 
saqlanayotganligiga bog’liq b o ’lgan holda ushbu:
C :\> NCS \NC
yoki
C :\> NC
buyrug’i kiritiladi. N atijada ekranda N C pancllari hosil bo’ladi.
K a ta lo g m undarijasini ko’rish
Katalogdagi fayllar mundarijasini ekranda ko’rish uchun ushbu: 
d ir | D is k :[ [Yo’l \ ] [F ayl nom i 11 \p ] |\w ] 
buyrug’idan foydalaniladi. Bundagi \p -belgisi mundarijani ekran bo’ylab 
varaqlab ko’rish uchun, \w - belgisi csa fayllaming nomlarini 5 ta ustun 
k o ’rinishida ekranga chiqarish uchun ishlatiladi. Masalan: 
d ir xtk
buyrug’i joriy( S: ) diskning x tk katalogidagi fayllar mundarijasini quyidagicha 
ifodalaydi:
V olum e in d riv e C is R IISSIA N M PFT 
V olum e S erial N um ber is 3932-1507 
D ire c to ry o f C:\XTK.
 
10-04-98 
10:20a
F ilen l 
Txt 
71 
11-05-98 
11:20a
Filcn2 
Txt 
15 
11-05-98 
11:20a
Joriy katalogni o’zgartirish
64

F3
T x t 
101
12-06-99
1:11 p
F
120
12-06-99
l:3 0 p
Dtk
< D ir>
12-06-99
2:00p
A tk

12-06-99
2:10p
B tk
< D ir>
12-06-99
2:15p
9 file(s) 307 bytes
35328000 b y te s fre e
c:\> _
E’tibor berib qaralsa, kataloglar < D ir> degan yozuv bilan ifodalanganligini, 
fayllar esa kengaytmalari va xotiradagi o ’lchamlari bilan hamda ulam ing hosil 
qilingan sanalari va vaqtlari keltirilganligini ko’rish mumkin. O xirgi 6- 
ustundagi «a» belgisi shaxsiy kom pyuter tom onidan tungi 12-00 dan toki 
kunduzgi 12-00 gacha yozilgan fayllar uchun qo’yib boriladi. Q olgan 
vaqtdagilari esa « r» belgisi bilan belgilanadi.
Agar bunday fayllar ro’yxati 1 ta ekranga sig ’masa, u holda d ir b u y ru g ’ida 
\p yoki \w parametrlaridan foydalanish tavsiya etiladi. Jumladan, 
d ir \p
buyrug’i bajarilganda, fayllar ro ’yxati ek ran g a sahifalarga bo’lib chiqariladi. 
Har bir sahifa oxirida esa
P ress an y key to continue
(Davom ettirish uchun ixtiyoriy klavishani bosing) 
dcgan xabar chiqib turadi. Shunda toki biror-bir klavishacha bosilm aguncha 
ekrandagi axborot saqlanib turaveradi:
Volume in d riv e C is R u ssian m p ft 
Volume S erial N u m b e r is 3932-1507 
D irec to ry o f C :\
C o m m an d C o m
51845
04-09-91
5:00a
Diskcopy C om
15793
04-09-91
5:00a
Vc

01-24-98
2:26p
Sys C om
17440
04-09-91
5:00a
T u rb o

03-27-98
5:56p
User

01-26-98
10:01a
E g aru s C om
14162
02-26-87
l:1 4 p
System

02-26-98
12:24p
A utoexec B at
143
11-24-99
11:22a
Jumladan, 
d ir *.exe
buyrug’i jo riy katalogdagi barcha kengaytm asi .exe bo’lgan fayllar r o ’y xatini 
ko’rsatadi. Ushbu: 
d ir a :\
65

buy ru g ’i esa a: disk yurituvchidagi disketaning o ’zak katalogidagi fayllar 
mundarijasini bosib chiqaradi.
Xuddi shunga o ’xshash: 
d ir \w
buyrug’i bajarilganda esa fayllar ro ’yxati ekranga 5 ta ustun ko’rinishida bosib 
chiqariladi:

Download 13,59 Mb.