O’zbekiston respublikasi oliy va o ’rta maxsus t a ’lim vazirl1gi mirzo ulug’bek nomidagi

Bu oynalarda sarlavha qism ining tagidagi qator tavsiyanoma qatori 
hisoblanadi. U ning tagidagi qatorda esa «asboblar paneli» qatori joylashgan. 
A gar asboblar paneli ekranda ko ’rinmasa, uni «В ид» (K o’rinish) tavsiyanoma- 
sining « П а н е л ь и н ст р у м е н то в » (Asboblar paneli) buyrug’ini tanlash y o ’li 
bilan ekranga chiqarish mumkin.
Boshqa qurilm ani 
tanlash uchun oynadagi qurilm a belgisi ustida 
sichqonchani ikki m arta bosish kerak.
Boshqa papkaga o ’tish uchun shu papka belgisi ustida ikki marta bosish 
kerak.
F a y lla r g u ru h in i a jra tish
Papkadagi ham m a fayllam i ajratish uchun « П р ав к а » (Tahrirlash) 
tavsiyanom asining « В ы д е л и т ь все» (Hammasini ajratish) buyrug’ini tanlash 
kerak. Buning uchun C trl+ A tugm alar birikmasini ham ishlatish mumkin.
Ketma-ket jo y lash g an fayllar guruhini ajratish uchun, oldin birinchi fayl 
ajratiladi, keyin S h ift klavishasini bosgan holda oxirgi fayl ajratiladi.
Alohida fayllam i ajratish uchun C trl klavishasini bosib turgan holda ayrim 
fayllaming nom lari ustida ketm a-ket sichqoncha klavishasini bosish kerak.
F a y lla rn i k o 'c h irish va nusxasini olish
Ko’chirish v a nusxa olish fayllar bilan ishlash vaqtida eng k o ’p 
ishlatiladigan am allardir. Fayldan nusxa olish vaqtida asi nusxa eski joyida 
saqlanib qoladi va yangi jo y g a faylning nusxasi ko ’chiriladi. K o’chirish vaqtida 
esa asi nusxa jo y id a n o ’chiriladi va ko’rsatilgan joyga uning nusxasi 
ko’chiriladi.
Fayllarni k o ’chirish va nusxasini olish uchun quyidagilam i bajarish kerak:
- N usxasi olinadigan faylni ajratish;
- O ynadagi A sboblar panelidan nusxa olish uchun «Buferga nusxasini 
ko’chirish» (C o p y ) asbobini, k o ’chirish uchun esa В ы р езать /C ut-B uferga 
ko’chirish asbobini tanlash;
- Fayl nusxasi joylashtiriladigan qurilma yoki papkani tanlash;
- «A sboblar paneli»dan «Buferdan olib qo’yish» (Paste) asbobini tanlash.
Fayl nusxasini olishning yoki k o ’chirishning boshqa usullari ham bor.
- Fayl n om ida sichqonchani bitta bosiladi va Fayl tavsiyanomasining 
О т п р а в и т ь - J o ’natish buyrug’i tanlanadi. Ochilgan ost tavsiyanomadan qaerga 
jo ’natish kerakligi k o ’rsatiladi.
- Fayl nom ida sichqonchaning o’ng klavishasi bosiladi va ochilgan 
kontekst tavsiyanom adan О т п р а в и т ь -Jo’natish buyrug’i tanlanadi. Ochilgan 
qism tavsiyanom adan qaerga j o ’natish kerakligi ko ’rsatiladi.
Faylni sichqoncha yordam ida ham k o ’chirish mumkin. Bu usul D rag
134

a n d d ro p - surish va q o ’yib yuborish deb nom lanadi. Buning uchun tanlab 
olingan fayl nomi ustiga ko’rsatkichni olib borib, sichqoncha klavishasi bosiladi 
va kerakli joyga suriladi, so’ngra sichqoncha klavishasi q o ’yib yuboriladi.
- Yuqoridagi usul bilan nusxa olish uchun surish vaqtida sichqonchaning 
o ’ng klavishasi ham birga bosiladi. T ugm alam i q o ’yib yuborgan vaqtda 
kontekst tavsiyanoma paydo b o ’ladi. T avsiyanom aning К о п и р о в а ть -Nusxa 
olish buyrug’i tanlanadi.
F ayl nom ini o ’z g a rtiris h
М ой к о м п ь ю тер yoki П р о во д н и к o y nalarida quyidagilam i bajarish 
kerak:
- Nomi o’zgartiriladigan fayl yoki papka tanlanadi.
- Fayl nomi yoki papka nomi ustida sichqoncha klavishasi yana bir marta 
bosiladi.
- Yangi nom klaviaturadan kiritiladi.
- E n te r bosiladi.
Ish stolidagi belgining nom ini o ’zgartirish uchun, oldin shu belgi tanlanadi, 
keyin uning nomi ustida sichqoncha bosiladi va yangi nom kiritiladi.
F a y lla rn i y o ’q o tish
W indows da y o ’qotilgan fayl ish stolidagi К о р з и н а nomli papkaga 
k o ’chiriladi К о р зи н а bo’shatilm aguncha y o ’qotilgan fayllar unda saqlanib 
turadi. Shu sababli bexosdan y o ’qotilgan fayl yana qay ta tiklanishi mumkin.
Fayl yoki fayllar guruhini y o ’qotish uchun y o ’q o tiladigan fayllar ajratiladi.
Klaviaturadan D elete klavishasini bosiladi yoki Fayl tavsiyanom asining 
У д ал и ть - Y o’qotish buyrug’i tanlanadi, yoki asb o b lar panelidagi Buferga 
k o ’chirish asbobi bosiladi. Ekranda chiqarilgan s o ’ro v g a qilayotgan ishingizni 
tasdiqlash uchun Д а (Ha) klavishasini b o sib jav o b beriladi.
К орзинаш bo ’shatish 
uchun ish stolida 
К о р з и н а belgisi ustida 
sichqonchani ikki m arta bosiladi. Ekranda К о р зи н а oynasi ochiladi.
Ф а й л
tavsiyanom asining 
О ч и с т и т ь
корзи н у 
-Savatni 
bo’shatish buyrug’i tanlanadi. B ajarilgan ish tasdiqlanadi. A gar 
К о р зи н а ichidagi hujjatlar qoniqtirm asa uni to ’g ’ridan-to’g ’ri 
bo’shatish ham mumkin. Buning uchun К о р зи н а belgisi ustida 
sichqonchaning o ’ng klavishasi bosiladi. Ochilgan kontekst 
tavsiyanomadan О ч и с ти ть к о р зи н у -Korzinani b o ’shatish buyrug’i tanlanadi.
Y o’qotilgan fa y lla rn i q a y ta tiklash uchun:
- Ish stolidagi К о р зи н а belgisi ustida sichqonchani ikki marta bosiladi. 
Ekranda К орзи на oynasi ochiladi.
- Oynadagi y o ’qotilgan fayllar ro ’yxatidan keraklisini topib, uni ajratish 
kerak.
135

-
Ф а й л tavsiyanom asidan В осстан ови ть -Qayta tiklash buyrug’i 
tanlanadi. Buning o ’rniga fayl nomida sichqonchaning o ’ng klavishasini ham 
bosish mumkin. O chilgan kontekst tavsiyanomadan В осстановить - Qayta 
tiklash buyrug’i tanlanadi.
F a y lla r h aq id a m a ’lu m o tla rn i k o 'ris h
М ой к о м п ь ю т е р yoki П р о во д н и к oynalarida papkadagi fayllar haqida 
ma’lumotni k o ’rish uchun Asboblar paneli»dagi Т а б л и ц а (Jadval) asbobidan 
foydalanish kerak. Fayl haqidagi to ’liq ma’lum otda uning o’lchami, turi, 
yozilgan kuni va vaqti ko ’rsatiladi. R o’yxatdagi fayllar hech narsa deyilmagan 
holda alifbo bo ’y ich a tartiblanib yoziladi. Tartiblashning boshqa ko’rinishlarini 
o ’matish uchun «В и д » (K o’rinish) tavsiyanom asining У п о р я д о ч и ть зн а ч к и - 
Belgilami tartiblash buyrug’idan foydalanish kerak.
F ay lla rn i izlash
W indows da faylni izlash uchun uning nomidagi bir nechta simvolni kiritish 
kifoya. N om ida shu sim vollar bor b o ’lgan barcha fayllar ro’yxati ekranga 
chiqariladi. B undan tashqari, agar shu fayl nomini unutgan bo’lsangiz-u, lekin 
uni qachon yozilganini bilsangiz, faylni yozilgan kuniga ko’ra qidirishingiz 
mumkin.

Download 13,59 Mb.