|
Oshxona servizini ishlab chiqarish uchun materiallar xarajati
|
| bet | 146/316 | | Sana | 11.06.2024 | | Hajmi | 1,74 Mb. | | #262678 |
Bog'liq Moliyaviy va boshqaruv tahlili Vahabov A V va boshq ЮЛДАШ 61e49 Oshxona servizini ishlab chiqarish uchun materiallar xarajati
Materiallar
|
Biznes-reja
|
Haqiqatda
|
sarf me’yori, kg
|
material bahosi, so‘m
|
material xarajati, so‘m
|
sarf me’yori, miqdori kg
|
material bahosi, so‘m
|
material xarajati, so‘m
|
Loy
|
3,35
|
1529
|
5122,1
|
3,50
|
1500
|
5250
|
Kaolin
|
15,16
|
1369
|
20754
|
15,26
|
1380
|
21058,8
|
Dala shpati
|
-
|
-
|
480
|
-
|
-
|
480
|
Kvars
|
5,44
|
1184
|
6440,9
|
5,54
|
1190
|
6592,6
|
Pegmatit
|
-
|
-
|
444
|
-
|
-
|
444
|
Jami:
|
X
|
X
|
33241
|
X
|
X
|
33841,4
|
Oshxona servizini ishlab chiqarish uchun materiallar xarajati 33841,4 so‘mni tashkil etib biznes-rejaga nisbatan 600,4 so‘m ortiqcha sarfga yo‘l qo‘yilgan. Materiallar xarajatini o‘zgarishiga omillar ta’sirini zanjirli bog‘lanish usuli orqali aniqlaymiz.
jadval
Materiallar xarajatiga «sarf me’yori» va «material bahosi» o‘zgarishlarining ta’siri tahlili
Materiallar
|
Materiallar xarajati, so‘m
|
Farqi (+,-)
|
Reja, rejadagi sarf me’- yori reja bahosida
|
Haqiqatda, haqiqiy sarf me’- yori ha- qiqiy
bahoda
|
Shartli, haqiqiy sarf me’- yori reja bahosida
|
Jami: gr2 – gr1
|
shu jumladan o‘zgarishi
|
sarf me’yori gr3-gr1
|
material bahosi gr2-gr3
|
Loy
|
5122,1
|
5250
|
5351,5
|
+127,9
|
+229,4
|
-101,5
|
Kaolin
|
20754
|
21058,8
|
20890,9
|
+304,8
|
+136,9
|
+167,9
|
Dala shpati
|
480
|
480
|
480
|
-
|
-
|
-
|
Kvars
|
6440,9
|
6592,6
|
6559,3
|
+151,7
|
+1184
|
+33,3
|
Pechmatit
|
444
|
460
|
460
|
+16
|
+16
|
-
|
Jami:
|
33241
|
33841,4
|
33741,7
|
+600,4
|
+500,7
|
+99,7
|
Sarf me’yoriga rioya qilmaslik tufayli materiallar xarajati rejaga nisbatan 500,7 so‘mga ortgan. Barcha material turlari bo‘yicha mahsulot birligi uchun sarflangan materiallar miqdori rejaga nisbatan yuqori bo‘lgan. Materiallar bahosining o‘zgarishi tufayli materiallar xarajati 99,7 so‘mga ortgan.
Mahsulot tannarxidagi materiallar xarajatlarini pasaytirish uchun qimmatbaho materiallarni arzoni bilan almashtirish ( mahsulot sifatiga putur yetkazmagan holda), ikkilamchi resurslardan keng foydalanish, xomashyoga ishlov beruvchi zamonaviy ilg‘or texnologiyalarni joriy etish, materiallarni transport – tayyorlov xarajatlarini pasaytirishning optimal variantlarini qo‘llash, kadrlar malakasini oshirish lozim.
Sarf me’yorining o‘zgarishiga, asosan, quyidagilar ta’sir ko‘rsa- tishi mumkin:
Dastgohlar texnik jihatdan nosozligi.
Xomashyo sifati.
Ishchining malakasi.
Material bahosi o‘zgarishiga quyidagi sabablar ta’sir ko‘rsatadi:
Xomashyo yetkazuvchi bazalarni uzoq yoki yaqin joylashganligi.
Transport turlarini o‘zgarishi.
Davlat tomonidan material narxini o‘zgartirilishi.
Mahsulot turlari bo‘yicha tannarxning tahlili va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili
Alohida mahsulot turlari bo‘yicha ishlab chiqarish xarajatlarini hisobga olish va mahsulotlar tannarxini aniqlash, moliyaviy natijaga daxldor bo‘lgan elementlarni iqtisodiy jarayonlarning turi, o‘rni, joyi va javobgarlik bo‘yicha hisobga olinishi va nazorat qilinishi korxonaning moliya-xo‘jalik faoliyatini boshqarishda muhim hisoblanadi. Alohida olingan mahsulotlar ishlab chiqarish tannarxini aniqlashga hisob-kitob- larning muhim obyekti sifatida qaraladi. Bunda mahsulot tannarxining to‘g‘ri aniqlanishiga ahamiyat beriladi. Mahsulotlar tannarxini aniqlash va hisobga olish, moliyaviy natijaviylikni tarkibli o‘rganish bilan birga, foydaning shakllanish qatorlarini to‘g‘ri baholash imkonini beradi. Bir xildagi mahsulot turlarini ishlab chiqaradigan korxonalarda mahsulot tannarxini qiyosiy tahlili va uning natijalari iqtisodiy samaradorlik ko‘rsatkichlarini oshirishga xizmat qiladi.
Alohida olingan mahsulotlar tannarxining tahlili xarajatlarni iqtiso- diy elementlari bo‘yicha emas, balki, xarajat moddalari bo‘yicha o‘rga- nishni, ularning rejaga va o‘tgan yillarga nisbatan o‘zgarishlariga baho berishni hamda o‘zgarish sabablarini o‘rganishni tavsiflaydi. Mahsulot ishlab chiqarishning kalkulatsiya moddalari ishlab chiqarish va texnolo- giya jarayonlari xususiyatiga bog‘liq. Sanoat korxonalaridagi kalkulatsi- ya moddalari tarkibini bir xil ko‘rinishga ega bo‘lishi tannarxni umumiy hajmda va moddalari bo‘yicha tahlil etish imkoniyati tug‘iladi. Bunday tahlil bozor iqtisodiyoti sharoitida mahsulot birligiga belgilanadigan narxni aniqlashda foyda va rentabellikni oshrishda muhim o‘rin tutadi.
Mahsulotlar ishlab chiqarish tannarxiga va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillarni xarajat moddalarining har bir turi bo‘yicha alohida tar- kiblash mumkin. Masalan, material xarajatlari yoki xomashyo xarajatlari qatori bo‘yicha xarajatlar o‘zgarishiga moddiy sarflar me’yorining o‘zgarishi, ularni sotib olish baholarining o‘zgarishi ta’sir qilsa, mehnat haqi xarajatlarining o‘zgarishida ishchilar soni va bir xodimga to‘g‘ri keladigan ish haqlarining o‘zgarishi ta’sir qiladi. Amortizatsiya xarajat- lari bo‘yicha ham xuddi shu shaklda tarkiblashni aytib o‘tish mumkin, ya’ni amortizatsiyalangan qiymatning o‘zgarishi, amortizatsiya me’yor- lari, shuningdek, amortizatsiya ajratmalari ajratiladigan asosiy vositalar turi, salmog‘iga bog‘liq va hokazolar. Omillar ta’sirini aniqlashda har bir ta’sir birligi alohida va boshqa omillar ta’sirisiz o‘rganiladi.
jadval
|
| |
