|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti
|
| bet | 20/26 | | Sana | 21.02.2024 | | Hajmi | 99,07 Kb. | | #160223 |
Bog'liq Va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi-fayllar.orgΔPT─ tiristordagi quvvat isroflari, nT ─sxemadagi tiristorlarning umumiy soni.
Boshqaruv zanjirlaridagi, oʻz ehtiyojlaridagi, himoya zanjirlaridagi quvvat isroflari moslashtiruvchi transformatorning nominal quvvat ulushlariga yaqin taxminan aniqlanadi:
(8.7)
Foydali ish koeffitsientini boshqaruv burchagining αnach=54,68O,αkon=57,4O va Id=(0,2…1,2) Idn qiymatlarida
Hisob-kitoblarning ma’lumotlarini 8.1 - jadvalga kiritamiz.
FIK grafigini qurish uchun hisob-kitob ma’lumotlari.8.1 tablitsa.
Id, A
|
ΔPT, Vt
|
ΔPVS, Vt
|
ΔPu, Vt
|
ƩΔP, Vt
|
α=αnach=54,68O
|
α=αkon=57,4O
|
η, %
|
η, %
| |
15,92
|
260,61
|
40,63
|
400
|
701,24
|
0,83
|
0,52
| |
31,84
|
292,45
|
81,95
|
400
|
774,41
|
0,89
|
0,65
| |
47,76
|
345,51
|
123,98
|
400
|
869,49
|
0,92
|
0,71
| |
63,68
|
419,79
|
166,69
|
400
|
986,49
|
0,93
|
0,74
| |
79,60
|
515,31
|
210,13
|
400
|
1125,43
|
0,94
|
0,75
| |
95,52
|
632,035
|
254,25
|
400
|
1286,28
|
0,94
|
0,76
|
Hisob-kitoblar asosida boshqaruv burchagining boshlang‘ich (αnach) va oxirgi (αkon) burchaklariga asoslanib, yuklama tokiga bog‘liq holda FIK egri chiziqlarini quramiz (8.1 rasm).
8.1 rasm. Oʻzgartgichning FIK egri chiziqlari η = f(Id)
8.2 Quvvat koeffitsienti
Quvvat koeffitsienti χ umumiy holatda tarmoqdan i ste’mol qilinatgan aktiv quvvat P ning toʻla quvvat S ga nisbati sifatida aniqlanishi mumkin:
(8.8)
Q─ oʻzgartgich tomonidan reaktiv quvvatning iste’mol qilinishi.
Aktiv quvvat yuklamaga beriladigan, oʻzgartgichning elementlaridagi isroflar bilan va formula boʻyicha hisoblanadi:
(8.9)
Oʻzgartgich tomonidan iste’mol qilinadiganreaktiv quvvatning miqdori ikkita tashkil etuvchidan tuziladi:
Q = Q0+ QV (8.10)
Q0 ─ moslashtiruvchi transformator tomonidan iste’mol qilingan reaktiv quvvat,
(8.11)
QV ─ ventil sxemasi tomonidan iste’mol qilingan reaktiv quvvat,
m2─ transformator ikkilamchi chulg‘amining fazalari soni,
Ixx─ transformatorning salt yurish toki.
Ventil sxemasi tomonidan iste’mol qilinadigan reaktiv quvvat uning quvvat koeffitsienti χV orqali aniqlanishi mumkin:
(8.12)
Toʻg‘rilagich uchun, xuddi boshqa har qanday nosinusoidal toklar bilan ishlaydigan elektr qurilmasi kabi quvvat koeffitsienti χV buzilish (iskajenie) koeffitsienti Ki va oʻzgartgich boshlang‘ich toki siljishi cos φ1 -ning koʻpaytmasi bilan aniqlanadi:
χV = Kicos φ1 (8.13)
Ki=3/π, cosφ1=cosα─uch fazali koʻpriksimon simmetrik sxema uchun [L. 9]
XBa =
XBa = 0,51
Quvvat koeffitsientini boshqaruv burchagining αnach=54,68O,αkon=57,4O va Id=(0,2…1,2) Idn qiymatlarida aniqlaymiz. Ud kuchlanishini tashqi xarakteristika (4.1 rasm) orqali aniqlaymiz.
Hisob-kitob ma’lumotlarini 8.2 tablitsaga kiritamiz.8.2 tablitsa.
Id, A
|
QT, VAr
|
α=αnach =54,68o
|
α=αkon =57,4o
|
|
|
QB , VAr
|
χ, %
|
QB , VAr
|
χ , %
| |
15,92
|
2035,95
|
5168,44
|
0,618
|
6490,12
|
0,218
| |
31,84
|
2143,79
|
8377,52
|
0,665
|
10850,02
|
0,202
| |
47,76
|
2323,53
|
11627,23
|
0,682
|
15091,22
|
0,196
| |
63,68
|
2575,16
|
14917,58
|
0,690
|
19191,32
|
0,193
| |
79,60
|
2898,68
|
18248,57
|
0,694
|
23172,03
|
0,192
| |
95,52
|
3294,11
|
21620,19
|
0,697
|
27024,27
|
0,192
|
Hisob-kitoblar natijalari boʻyicha boshqaruv burchagining boshlang‘ich va oxirgi rostlash burchaklarida yuklama tokiga bog‘liq holda kuvvat koeffitsienti egri chiziqlarini quramiz (8.2 rasm).
8.2 rasm. Oʻzgartgich kuvvat koeffitsientining egri chiziqlari χ=f(Id).
9. Oʻzgartgichni boshqarish tizimsini ishlab chiqish
9.1. Boshqaruvchi impulslar parametrlarini va almashuv ekvivalent sxemani aniqlash
Tiristorni yopiq holatdan ochiq holatga oʻtkazish uchun uning boshqaruv elektrodiga boshqaruvchi tok impulsi berish lozim boʻladi. Bu boshqaruvchi tok impulsi aniq sathga, shaklga va davomlilikka ega boʻlishi va bunda boshqaruvchi elektrodda isrofning miqdori ruxsat berilgan quvvat miqdoridan ortmasligi shart. Koʻp hollarda tiristorlarni ulash tik frontli va yetarlicha amplitudali tok impulьslari bilan amalga oshiriladi. Bunda tiristorlarning ochilish burchagi aniq belgilanishi, koʻp fazali yuklamada tok simmetriyasi, anod toki oʻsishi katta tezligiga tiristorlarning turg‘unligi ta’minlanadi.
Ayrim tiristorlarning ulanish vaqti impulьslarning bir xil parametrlarida ham turlicha boʻlishi mumkin. Zamonaviy tiristorlarda ulanish vaqtining asosiy tashkil etuvchisi ─ boshqaruv toki amplitudasining IUM =1,5…2 A va di/dt=1…1,5 A/mksqiymatlarida kechiktirish vaqti turli tiristorlar uchun amalda bir xil va eng minimal, bu holda ulanishning minimal vaqti va uning (tiristorlarning ulanish vaqtlari boʻyicha) minimal farqlari ta’minlanadi.
Boshqarish impulsining talab etilgan davomliligi ulanishning kechiktirilish vaqtiga, oʻzgartgich qurilmasining sxemasi va yuklama xarakteriga bog‘liq boʻladi. Impulsning oqib oʻtishi vaqti ichida yuklamaning induktivligini hisobga olgan holda tiristor ulanish tokiga erishishi shart. Noreversiv elektr yuritmalarning oʻzgartgich qurilmalarida front davomliligi 3…4 mks boʻlgan impuls davomliligi ty=300..500 mks ta’minlanishi shart. Reversiv elektr yuritmalar uchun boshqa bir xil sharoitlarda har bir impulsning davomliligi 500…800 mks-ga teng.Uch fazali koʻprik sxemali oʻzgartgichlarda har bir tiristor uchun davr ichida bir-biridan 60 elektr gradus farq bilan birin-ketin ikkita impulьsni shakllantirish zarur boʻladi.
Boshqarish sxemasini hisoblash vaqtida salt yurish kuchlanishi Uxxva boshqaruv manbaining ichki qarshiligi rBH aniqlanadi. SHunda toʻg‘riburchakli impulьsning talab etilgan parametrlari ta’minlanadi (9.1 rasm).Zarur kattaliklar tiristor boshqaruvchi elektrodining volt-amper xarakteristikalari boʻyicha aniqlanadi, bu xarakteristikalar kataloglarda keltiriladi.
Tiristor boshqaruvchi elektrodining texnik shartlarga mos keladigan volt-amper xarakteristikalariAva B egri chiziqlari bilan cheklangan. Bu egri chiziqlar boshqaruvchi elektrodning ruxsat etilgan maksimal va minimal kirish qarshiliklarida aniqlangan.
Tiristor boshqaruvchi elektrodining volt-amper xarakteristikala-rida toʻg‘ri tok IUmax-ning, tyning turlicha davomliligida va trapetseidal shakldagi impulslarning chuqurligi Ku da boshqaruvchi elektrodningimpulsli toʻg‘ri kuchlanishi UUmax va boshqaruvchi elektroddagi ruxsat etilgan quvvat isroflarining maksimal egri chiziqlari koʻrsatilgan.
Boshqarish tizimi parametrlarini aniqlash uchun tiristor boshqaruvchi elektrodining volt-amper xarakteristikalarida qoʻshimcha tarzda ochuvchi tok IU0 va boshqaruvchi kuchlanish UU0ga mos chiziqlarni chizish zarur. Bu chiziqlar vaordinata oʻqlari bilan chegaralangan zona (9.2 rasmda shtrixlangan maydon) kafolatlanmagan ochuvchi soha hisoblanadi.
|
| |
