43
ataladi.
Sezarning shifrlash tizimi
.
Sezarning shifrlash usuli oddiy almashtirish
shifrining xususiy holidir. Bu usulda alfavitning har bir harfi K songa surilgan
harfga almashtirilgan. Surilish alfavit oxiriga yetganda, uning boshidan
boshlangan. Sezar K=3 bo‗lgan siljitishni qo‗llagan. Quyidagi jadvalda bu
siljitishdagi lotin grafikasidagi harflarining mosligi keltirilgan:
A
D J
M S
V
B
E
K
N
T
W
C
F
L
O
U
X
D
G
M
P
V
Y
E
H
N
Q
W
Z
F
I
O
R
X
A
G
J
P
S
Y
B
H
K
Q
T
Z
C
I
L
R
U
Sezarning «keldim, ko‗rdim, yutdim» mazmundagi xabari VENI VIDI
VICI, u taklif etgan usulda shifrlanganda YHQL YLGL YLFL ko‗rinishni
oladi.
Sezar usulining kamchiligi bu bir xil harflarning o‗z navbatida, bir xil
harflarga almashishidir. Kriptotahlilda harflarning takrorlanish chastotasi
yordamida bu usulda shifrlangan matn tezgina rasshifrovka qilinishi mumkin.
