II.2. Android OT da dars jadvali dasturini yaratish.
Dars jadvali dasturini yaratishda bizga quyidagi bilimlar kerak bo‘ladi:
1. Androidda oynalar bilan ishlash (Intentlar)
2. Androidda ma‘lumotlar ombori bilan ishlash (SQLite)
3. Androidda formalar bilan ishlash (View)
4. Androidda tizim resurslari bilan ishlash (Time, Date)
Intentlar bu Android dasturidagi oynalarni boshqaruvchi maxsus obyekt
bo‘lib, bir oynadan ikkinchi oynani chaqirish, oyna holatlarini boshqarish, oynani
yopish, oynani o‘chirib tashlash kabi amallarni bajaradi.
Androidda tuziladigan dasturlarning aksariyati ko‘p oynali dasturlar
hisoblanadi. Masalan, biror bir foydali dastur yaratganimizdan so‘ng,
foydalanuvchi dasturning muallifi haqida ma‘lumot olmoqchi bo‘lsa, ―Dastur
haqida‖ tugmasini bosganda dastur haqida to‘liq ma‘lumot beruvchi oynaga tushib
40
qoladi. Bu veb sahifalarda gipermatn orqali birinchisidan ikkinchisiga o‘tishga
juda o‘xshaydi. Oddiy misol orqali bir oynadan ikkinchisiga o‘tilishi quyidagicha
bajariladi.
Eclipseda yangi proyekt yaratib, unda yangi XML layout yaratamiz va
about.xml deb nomlaymiz. Bu faylni quyidagi XML kod bilan to‘ldiramiz.
xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android"
android:layout_width="fill_parent"
android:layout_height="fill_parent"
android:padding="10dip">
android:id="@+id/about_content"
android:layout_width="wrap_content"
android:layout_height="wrap_content"
android:text="@string/about_text" />
Ma‘lumot oldindan e‘lon qilingan o‘zgarmaslarda olinadi. Shuning uchun bu
o‘zgarmaslarni res/values/strings.xml faylida e‘lon qilib qo‘yamiz.
Dars jadvali dasturiga xush kelibsiz
Endi oyna sarlavhasi uchun o‘zgarmas e‘lon qilinadi.
Dastur haqida
So‘ngra dastur kodlarini yozish uchun yangi Class yaratiladi va uni
AboutActivity.java deb nomlaymiz. Ichida quyidagi kod yoziladi.
package dars.jadvali.helloworld;
import android.app.Activity;
import android.os.Bundle;
public class AboutActivity extends Activity
{
41
@Override
protected void onCreate(Bundle savedInstanceState)
{
super.onCreate(savedInstanceState);
setContentView(R.layout.about);
}
}
Bu klassda eng asosiy metod bu onCreate() va setContentView() metodlaridir.
Chunki aynan ular klass yaratilayotgan vaqtda kerakli ma‘lumotni ko‘rsatish uchun
xizmat qiladi. Endi Helloworld.java klassi orqali undagi tugma bosilganda
AboutActivity.java ga o‘tish kodlari yoziladi. Bunda bizlarga Intent klassi qo‘l
keladi.
import android.content.Intent;
Tugma uchun Click metodini yozamiz:
public void onClick(View v)
{
Intent intent = new Intent(HelloWorld.this, AboutActivity.class);
startActivity(intent);
}
Yangi oyna yuklanishi uchun Intent klassida AboutActivity klassini ko‘rsatib
qo‘yish kerak bo‘ladi. Undan so‘ng startActivity() metodi chaqiriladi. Undan oldin
esa yangi Activity klassni AndroidManifest.xml ga kiritib qo‘yish kerak bo‘ladi.
android:label="@string/about_title">
Emulyatorni ishga tushirib natijani ko‘rishimiz mumkin.
42
2.2.1-rasm. Dasturni ochilishi
Android
ma‘lumotlar bazasi bilan ishlash mexanizmi strukturali
informatsiyalarni qayta ishlash va saqlash imkoniyati mavjud. Istalgan ilova o‘ziga
tegishli ma‘lumotlar bazasini yaratishi va ular ustida to‘liq nazorat qila oladi.
Android SQLite kutubxonasidan foydalanib, MBBT ma‘lumotlarini o‘zidan
ko‘rsatib, quyidagi o‘ziga xos xususiyatlarga ega: ko‘lami kengligi (open source),
tranzaksiya va so‘rovlarning standart tili, osonligi va bir xil darajaliligi.
Kursorlar (Cursor) vaContentValues
So‘rovlar MBBTga Cursor tipining obyektlarini qaytaradi. Resurslar
tejamkorligi uchun ma‘lumotlar qabul qilanayotganda MBBTdan ularning
qiymatlarini qaytarmaydi. Cursor yaratilayotganda esa dastlabki ma‘lumotlarning
to‘plamiga yo‘l beradi. Cursor obyektining metodlari har xil navigatsiya
imkoniyatlarini taqdim etadi:
-moveToFirst;
-moveToNext;
43
-moveToPrevious;
-getCount;
-getColumnIndexOrThrow;
-getColumnName;
-getColumnNames;
-moveToPosition;
-getPosotion;
MBBT jadvallariga ma‘lumotlarni qo‘shishda ContentValues sinfining
obyektlari ishlatiladi. Har bir shunday obyekt jadvalda bir satr ma‘lumotlarini o‘z
ichiga oladi.
SQLite MBBT bilan ishlash
Ilova yaratilishida MBBTdan foydalaniladi. Ko‘p hodisalarda ORM (Object-
Relationship Mapping) deb nomlanuvchi qulay instrumentalar ishlatiladi. Berilgan
ma‘lumotlarni obyektlarga bir yoki bir necha jadvallarga joylashtirish dasturlash
tilida beriladi. Bundan tashqari ORM MBBT bilan birgalikda majburiyatlarni o‘zi-
ga olib, jadval strukturasini va konkertlikdan qochib eng muhim tomonlaridan
foydalanishga harakat qiladi. Afsuski, hozirgi vaqtda ORM mobil platformasining
kuchi chegaralanganligi bois androidda amaliyotda qo‘llanilamaydi. Ilova ishlashi-
da aql bilan yondashish MBBT bilan barcha o‘zaro aloqalarni bir sinfda inkapsyu-
latsiya qilishdir. Metodlar esa ilova qolgan komponentlarning kerakli xizmatlarini
bajaradi.Yaxshi amaliyot MBBTdan o‘zining ishiga olib, yordamchi sinfining
yaratilishidan iborat. Mazkur sinf odatda ma‘lumotlar bazasi bilan o‘zaro birgalik-
da inkapsyulatsiya bo‘lib, obyektlarni qo‘shish, o‘chirish va o‘zgartirishning o‘ziga
xos usullarni intuitive ravishda qat‘iy mazmunini beradi. Ma‘lumotlar bazasi
adapteri shuningdek ma‘lumotlar bazasini yaratish, yopish va ochish uchun
metodlarni hammasini aniqlaydi va ma‘lumotlar bazasiga so‘rovlarni qayta
ishlashga yuboradi. Adapterning ishlashi pastda berilgan.
public class SampleDBAdapter {
private static final String DATABASE_NAME = "SampleDatabase.db";
private static final String DATABASE_TABLE = "SampleTable";
44
private static final intDATABASE_VERSION = 1;
// Indeks ustunining nomi
public static final String KEY_ID = "_id";
// Har bir ustun uchun nom berish
public static final String KEY_NAME = "name";
public static final intNAME_COLUMN = 1;
// MBni yaratish uchun SQL- so‘rov
private static final String DATABASE_CREATE = "create table "
+ DATABASE_TABLE + " (" + KEY_ID
+ " integer primary key autoincrement, " + KEY_NAME
+ " textnotnull);";
// MB obyektini saqlash uchun o‘zgaruvchi
private SQLiteDatabasedb;
// Dastur konteksti
private finalContextcontext;
// MBni yangilash va ochish uchun yordamchi klass
private myDbHelperdbHelper;
// Konstruktor
public SampleDBAdapter(Context _context) {
context = _context;
dbHelper = new myDbHelper(context, DATABASE_NAME, null,
DATABASE_VERSION);
}
// Ma‘lumotlar omboriga kirish
public SampleDBAdapter open() throws SQLException {
try {
db = dbHelper.getWritableDatabase();
}
catch (SQLiteException e) {
db = dbHelper.getReadableDatabase();
45
}
return this;
}
// Mbni yopish
public void close() {
db.close();
}
// Ma‘lumotlarni qo‘shish metodi, bu metod ma‘lumot indeksini qaytaradi.
public long insertEntry(SampleObject _SampleObject) {
// Bu yerda o‘z ichida kerakli ma‘lumotlar joylashgan va MBga qo‘yilishi
//rejalashtirilgan ContentValues obyekti yasaladi
returnindex;
}
// Indeksi bo‘yicha ma‘lumotni o‘chirish
public booleanremoveEntry(long _rowIndex) {
returndb.delete(DATABASE_TABLE, KEY_ID + "=" +
_rowIndex, null) > 0;
}
// Barcha ma‘lumotlarni olish metodi
public Cursor getAllEntries() {
returndb.query(DATABASE_TABLE,
new
String[]
{
KEY_ID,
KEY_NAME },
null, null, null, null, null);
}
// indeksi bo'yicha obyektning ekzemplyarni natija sifatida qaytaradi
public SampleObjectgetEntry(long _rowIndex) {
// kursorni qabul qiladi, MBdan kerakli ma‘lumotlarni ko‘rasatadi
returnobjectInstance;
}
// Indeks bo‘yicha obyektni o‘zgartirish
46
public boolean updateEntry(long _rowIndex, SampleObject _SampleObject)
{
// SampleObject asosida ContentValues obyektini yasash
// jadvalda satrni yangilash uchun qo‘llash
return true; // Yangilansa true, aks holda false
}
// Mbni ochish va yangilash uchun yordamchi klass
private static class myDbHelperextends SQLiteOpenHelper {
public myDbHelper(Context context, String name,
CursorFactory factory, intversion) {
super(context, name, factory, version);
}
@Override
public void onUpgrade(SQLiteDatabase _db, int_oldVersion,
int_newVersion) {
// ma‘lumtlarni jurnalga qayd qilib borish
Log.w("TaskDBAdapter", "Upgrading from version " + _oldVersion
+ " to " + _newVersion
+ ", which will destroy all old data");
| 