Olingan asosiy natijalar.
Android OT haqida ma‘lumotlar to‘plandi. Ushbu
OTda dasturiy ta‘minot yaratilish usuli o‘rganildi. Eclipse va
Android SDK
muhitlarida dasturlash vositalari o‘rganildi. Mavzu bo‘yicha dars jadvali
tayyorlandi.
Natijalarning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati.
Hozirgi o‘qituvchilar
uchun ko‘p tarqalib borayotgan Android OT da ishlaydigan zamonaviy dars jadvali
dasturining mavjud emasligi tadqiqot ishimizning yangiligi hisoblanadi.
Yaratilgan dasturimiz orqali ushbu sohaga qiziquvchi oliy o‘quv yurtlarini
bitirayotgan pedagog yoshlar va muallimlar
Android OT da ishlaydigan qo‘l
telefonlariga o‘rnatib bemalol ishlatishlari mumkin.
Tatbiq etish darajasi va iqtisodiy samaradorligi.
Ushbu yaratilgan dars
jadvalimiz barcha o‘qituvchilarimiz uchun juda qulay ma‘lumot manba bo‘la oladi.
Android OT uchun yaratilgan dasturlarni Google korporatsiyasining Play Market
loyihasida joylashtirish orqali esa dasturning foydaliligi va foydalanuvchilar
talabiga qarab iqtisodiy jihatdan foyda ko‘rish mumkin. Bu esa ishimizning
iqtisodiy samaradorligidan dalolat beradi.
Ishning hajmi va tuzilishi.
Ushbu bitiruv malakaviy ishi ____ betdan iborat
bo‘lib, kirish, mundarija, 2 bob, 4 paragraf, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar
ro‘yxati va ilovadan tashkil topgan.
I bobda Andtoid Operatsion tizimi va uning imkoniyatlari haqida nazariy
ma‘lumotlar, fikrlar ilmiy jihatdan o‘rganildi.
II bobda Android Otda dars jadvali dasturini yaratilish jarayoni yoritildi.
7
I. ANDROID OPERASION TIZIMI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT
I.1.
Android operasion tizimi haqida umumiy ma’lumot
Respublikamizning milliy iqtisodining hech bir tarmog‘i samarali va
mo‘tadil tashkil qilingan axborot infratuzilmasisiz faoliyat ko‘rsatishi mumkin
emas. Hozirgi kunda iqtisodiyotimizning jadal rivoj topayotgani bois chet el
korxonalari bilan hamkorlik qilish, yirik kompaniyalar mahsulotlarining kirib
kelishi, xalqning texnik vositalarning oxirgi avlodi bilan ta‘minlanishi ko‘rinarli
darajada sezilmoqda. Xususan, komp‘yuterlar, noutbuklar, telefon apparatlari, turli
xildagi dasturiy ta‘minotlar shular jumlasidandir.
Hozirgi kunda jahon mobil telefonlar bozorining 75 % ini Android
operatsion tizimi xizmalaridan foydalanib kelinmoqda.
Android — Linux yadrosida yaratilgan portativ (tizimli) operatsion tizim
boʻlib, Kommunikatorlar, planshetli kompyuterlar, elekron kitoblar, raqamli
pleyerlar, qoʻl soatlari, netbuklar va smartbuklarda ishlatiladi. Google tomonidan
sotib olingan Android Inc. kompaniyasi tomonidan yaratilgan. Keyinchalik Google
tizim rivojlanishi bilan shugʻullanadigan Open Handset Alliance (OHA) ittifoqini
tuzdi. Android yordamida Java dasturlarni tuzish mumkin. Android Native
Development Kit Sida va boshqa tillarda yoziladigan dasturlarni yaratadi.
2012-yilning uchinchi choragida sotilgan smartfonlarning 75 % ida Android
operatsion tizimi oʻrnatilgan edi.
2005-yilning iyulida Google korporatsiyasi Android Inc.firmasini 130 mln.
dollorga sotib oladi va o‘zi bu operatsion tizimni chiqarishni davom ettiradi. 2007-
yilning 5-noyabrida Google Open Handset Alliance (OHA) tuzilganligini eʼlon
qilib, birinchi ochiq mobil Android tizimini namoyish etdi.
2008-yilning 23-sentabrida operatsion tizimning birinchi versiyasini namoyish
etdi. Birinchi versiya chiqqanidan so‘ng tizim bir necha marta yangilandi. Bu
yangilashlar tizimda aniqlangan xatolarni tuzatib, yangi funksiyalar qo‘shdi.
8
2009-yilda platformaning to‘rtta updatelari (yangilashlari) chiqdi. Shunday
qilib, fevralda turli xatolarni tuzatadigan 1.1 versiyasi chiqdi. Aprel va sentabrda
mos ravishda 1.5 „Cupcake― va 1.6 „Donut― updatelari chiqdi. „Cupcake―
versiyasi bir qancha o‘zgartirishlar kiritdi: virtual klaviatura, video yozish va
tomosha qilish, brauzer va boshqalar. „Donut―da birinchi marta CDMA tizimlarini
qo‘llash paydo bo‘ldi. 2009-yilning oktabrida bir nechta Google akkauntlarini,
HTML5 tilidagi brauzerni qo‘llaydigan va bir nechta yangiliklar kiritilgan Android
2.0 „Eclair― operatsion tizimi chiqdi. „Eclair― (2.1) versiyasida „tirik rasmlar―
paydo bo‘ldi va ekran blokirovkasinining ko‘rinishi o‘zgardi.
2010-yilning o‘rtasida Google Android 2.2 „Froyo― versiyasi chiqdi. 2010-
yilning ohirida esa Android 2.3 „Gingerbread― namoyish etildi. Bu updatelar
anʼanaviy blokirovkani raqamli yoki harf-raqamliga o‘zgartirdi, „Kesish, nusxa
ko‘chirish―, qayta qo‘yish funksiyalarini soddalashtirdi va hokazo.
2011-yilning 22-fevralida Android 3.0 „Honeycomb― namoyish etildi. Uning
asosiy yangiligi planshetga moslashtirilgani edi.
2011-yilning 19-oktabrida chiqqan Android 4.0 „Ice Cream Sandwich― —
birinchi universal tizim (ham planshetlarga, ham smartfonlarga moslashtirilgan)
chiqdi.
2012-yilda tizimning yangi versiyasi — „Jelly Bean― chiqdi. U iyunda 4.1
raqami ostida namoyish etilib, oktabr ohirida yangi update chiqqach 4.2ga
o‘zgardi. Android ostida ishlaydigan birinchi moslama 2008-yilning 23-sentabrida
HTC kompaniyasining HTC Dream smartfoni (T-Mobile aloqa operatori
tomonidan T-Mobile G1 nomi ostida namoyish etilgan) bo‘ldi. Tezda boshqa
smartfon ishlab chiqaruvchilari tomonidan Android OT ostida moslamalar
chiqarish so‘rovlari paydo bo‘ldi. Androidning planshetlarga moslashtirilgan 3-
versiyasi (Honeycomb) chiqqach planshet ishlab chiqaruvchilariga ham Android
yoqib qoldi. Google kompaniyasi ham boshqa ishlab chiqaruvchilar bilan
hamkorlikda o‘zining „Google Nexus― moslamalarini Android OT ostida chiqara
boshladi. Aynan shu moslamalar birinchi bo‘lib yangi versiyalarda chiqadi.
9
Smartfonlar va planshetlardan tashqari Android OT boshqa moslamalarga
ham o‘rnatiladi. Masalan, 2009-yilda sotuvga Androidda ishlovchi fotoramka
sotuvga chiqdi. 2011-yilda Blue Sky kompaniyasi Android OT ostidagi „aqlli―
i`mWatch soatlarini chiqardi. 2012-yil avgustda Nikon dunyodagi birinchi
Androidda ishlovchi fotokamerani namoyish etdi. „Google Nexus― seriyasida
smartfon va planshetlardan tashqari Android ostidagi Nexus Q mediapleyeri
mavjud.
2012-yil oktabrda Google boshqaruvchi direktori Larri Peyj Android ostidagi
moslamalar soni 500 mln.dan ortgani va har kuni 1,3 mln.ga ko‘payotgani haqida
habar berdi.
2008-yil 22-oktabrda Google Android OT dasturlarining onlayn do‘koni —
Android Market ochilishi haqida eʼlon qildi. Kelishivga ko‘ra yaratuvchilar
foydaning 70 %ini, operatorlar esa qolgan 30 %ni olishadi. 2009-yil fevralda
AQSH va Buyuk Britaniya yaratuvchilarida Android Marketdagi o‘z dasturlari
uchun pul olish imkoniyati paydo bo‘ldi. Sony Ericsson kompaniyasi dasturlarning
onlayn do`koni Android Marketda shaxsiy kanalini ishga tushirdi. U kanalda
kompaniya tomonidan tavsiya etilgan dasturlar va o‘yinlar berilgan. 2011-yil
dekabrda Android Market tuzilganidan beri 10 mlrd. dastur ko‘chirib olindi.
2012-yil martda Google kompaniyasi „Kitoblar―, „Android Market―,
„Musiqa― va boshqa servislarni yagona Google Play servisiga birlashtirdi. Google
Play internet do‘koni 190ta davlatda ishlaydi, 700 mingdan ortiq dasturga ega,
ochilganidan beri 25 mlrd.ta dastur ko‘chirib olingan.
Android platformasi uchun maxsus Droid va Roboto shriftlari turkumi ishlab
chiqildi. 1.5, OS Android‘dan boshlab har bir versiyasi nomi biror-bir shirinlikni
ifoda etadi. Versiyalar tartibi bo‗yicha nomlar birinchi harflari lotin alfaviti
harflariga mos: 1.5 Cupcake («keks»), 1.6 Donut («ponchik»), 2.0G`2.1 Eclair
(«ekler» yoki «glazur»), 2.2 Froyo («muzlatilgan yogurt» so‗zi qisqartmasi), 2.3
Gingerbread («imbir pryanigi»), 3.0 Honeycomb («asalari uyasi»), 4.0 Ice Cream
Sandwich («musqaymoq briketi»), 4.1 Jelly Bean («saqichli muz parchasi»), 5.0
10
Key Lime Pie («laymli pirog»), Lollipop («muz parchasi»), Molasses («melassa»)
va Nougat («nuga»).
Birinchi ikkitasi mashhur robotlar nomlari bo‗lgan: 1.0 Astro («Astro Boy»)
va 1.1 Bender («Futurama»), ammo ularni mualliflik huquqlari sababli shirinliklar
nomiga almashtirdilar.
2011-yil fevral oyi ma‘lumotlari bo‗yicha Android operatsion tizimi iPhone 4
c iOS ni ortda qoldirib, Buyuk Britaniyada eng ommaviy smartfonlar ro‗yxatida
yetakchilik qildi. Ekspertlarning taxminlari bo‗yicha, bu Android operatsion
tizimining mobil operatsion tizimlari bozoridagi global yetakchilikka birinchi
qadamidir.IDC oxirgi ma‘lumotlariga qaraganda, hozirda «aqlli» devayslarni
sotishda Androidning ulushi taxminan 75 foizni tashkil etadi, eng yaqin
raqobatchisi — iOS — 2-o‗rinda, taxminan 14 foiz bilan ancha ortda qolgan. 2008-
yildan Android bozordagi o‗z ulushini muntazam oshirib keldi va iOSdan o‗zib
ketdi hamda Symbianni siqib chiqardi.
Agar Androidning rasmiy saytida kursorni pastki chap burchakdagi robotga
olib borilsa, u har xil harakatlar qilishni boshlaydi, bosganda qo‘lini silkitadi.
Android- shu yaqin yillarda IT sohasida kirib kelgan va ko‘p dasturchilarni,
shu operatsion tizim bilan pul topishga undagan ―Yashil o‘zga sayyoralik‖ dir. Bu
dastur juda ko‘p smartphonelarni boshqaruvchi operatsion tizim hisoblanadi. Mobil
operatsion tizimlar (windows mobile, symbian) orasida eng mashhurrog‘i va keng
qo‘llaniladigani ham shu tizmdir.
Android operatsion tizimining interfeysi juda qulay yaratilgan bo‘lib, ish stoli
va menyu orqali dasturlar piktogrammalari ro‘yxatini ko‘rishimiz mumkin. Eng
yuqorida Soat, Zaryad, Operator antennasi signali, GPS, 3G-4G va boshqa ko‘plab
foydalanuvchiga eslatib turuvchi indikatorlar paneli joylashgan. Ushbu panelni
yuqoridan pastga qarab barmoq bilan harakatlantirganda Panel visual ravishda
to‘liq ekranga tushadi va barcha eslatmalar to‘liq ko‘rsatiladi.
Nufuzli ―Gartner‖ tadqiqot kompaniyasining hisob-kitoblariga ko‗ra, 2016-
yilga kelib Android dunyodagi eng mashhur, eng ko‗p tarqalgan operatsion tizimga
aylanadi. Tahlilchilarning fikricha, kelasi to‗rt yil ichida odamlar orasida mobil
11
qurilmalardan foydalanish judayam kata tezlikda oshib boradi.Eslatib o‗tamiz,
bugungi kunda butun dunyo bo‗ylab Android bazasida ishlovchi qurilmalarning
soni 608 millionga teng bo‗lsa, 2016-yilga kelib bu ko‗rsatkich 2,3 milliard donaga
yetadi. Aksincha, ―Microsoft‖ korporatsiyasining ―Windows‖ operatsion tizimi
bazasida ishlovchi gadjetlar soni hozirgi kunda 1,5 milliard donadan iborat bo‗lsa,
oradan to‗rt yil o‗tib bu raqam 2,28 milliardga yetadi. Ana o‗shanda Android bu
borada ―Windows‖dan o‗zib ketadi.Ekspertlarning ta‘kidlashicha, 2016-yilga kelib
odamlar shaxsiy kompyuterlrga qaraganda ko‗proq smartfon, planshet kabi mobil
qurilmalarni ishlatadigan bo‗ladi.
Hozirda smartfonlar va planshetlar bozorida iOS va Android asosidagi
qurilmalar yetakchilik qilyapti. Yana Windows Phone bor, hozirgi vaziyatda turli
usullarda bozordan oz bo‗lsada o‗rin egallashga harakat qilayotgan, Apple va
Microsoftdan farqli ravishda, to‗liq ekotizimga ega bo‗lgan, Googleda, hozircha,
faqat smartfon va planshetlar uchun operatsion tizim mavjud xolos. Chrome OS
hisob emas — u faqat veb dasturlar uchun va veb applar hali-veri nativ appllarning
o‗rnini bosolmaydi.
Apple turli qurilmalarni o‗zi chiqarsa ham unda foydalanuvchi uchun lozim
bo‗lgan barcha qurilmalar uchun taklif bor: desktop kompyuteri sifatida Mac-mini,
iMac, Mac-pro; noutbuklar — Macbook, Macbook-air, Macbook-pro; iPhone,
ipod-touch, ipad va hokazo. Microsoft ham Windowsning so‗nggi versiyalaridan
so‗ng planshet uchun ham operatsion tizimga ega. Ikki kompaniyada ham to‗liq
ekotizim. Ushbu kompaniya qurilmalaridan dunyoning deyarli barcha davlatlarida
foydalanish mumkin (va ular Chrome Book kabi internet talab qilmaydi).
Googleda esa hozirda faqat smartfon/planshetlar uchungina to‗laqonli
operatsion tizim mavjud. Noutbuk yoki desktop kompyuterlaridan foydalanuv-
chilar uchun Google biror qurilma taklif qilmaydi. Foydalanuvchilar yo yuqoridagi
ikki kompaniya mahsulotlaridan foydalanishlari yoki Ubuntu kabi Linuks
operatsion tizimidan foydalanishga majbur. Albatta, ikki xil tizimlarda hech
qachon to‗laqonli integratsiya bo‗lmaydi. Qanaqadir tizimdagi asosiy funksiyalar
12
uchun sinxronizatsiya (kontaktlar, musiqa) qilish mumkin, lekin boshqa turdagi
kontentlarda muammo tug‗iladi (eslatmalar, ―todo‖lar kabi).
Hozirgi kunda Apple qurilmalari Ayklaud orqali ancha chuqur integratsiya
qilingan. Masalan, Contacts, Messages, Notes, Reminders, Calendar, Mail, Photos,
Podcasts kabi applar avtomatik sinxronizatsiya bo‗ladi. Boshqa imkoniyatlari ham
ko‗p. Apple bemalol yangi-yangi applarni ham iOSga, ham MacOSga qo‗sha oladi,
ularning birgalikda ishlashini ta‘minlash ham muammo emas. Bundan tashqari, bu
kabi imkoniyatlar (ekotizimning to‗laqonliligi) foydalanuvchini ―ushlab qolish‖
uchun katta stimul beradi. Applening asosiy yutuqlaridan biri ham shu:
kompaniyaning bitta qurilmasini sotib olgan foydalanuvchi uning boshqa
qurilmalarini ham sotib olishni boshlaydi.
Microsoft va Apple kabi Google ham desktop operatsion tizimini ishlab
chiqarishi va Android bilan to‗liq integratsiya qilishi lozim. Android
foydalanuvchilari ham to‗liq ekotizimga ega bo‗lishlariga shu kamdek. Google
bemalol Linuks asosida yaxshi operatsion tizim yaratishi, unga applarni o‗zining
magazinidan sotib/yuklab oladigan qilishi, yangi operatsion tizimga Androiddagi
asosiy applarni chiqarishi va ularning sinxronizatsiyasini ta‘minlashi unchalik
muammo emas.
Mavjud Android foydalanuvchilarining ko‗pchilik qismi esa yangi operatsion
tizim qo‗yilgan noutbuklarni sotib olishi ehtimoli juda katta. Google esa yana bitta
tizimga ega bo‗ladi; internet u darajada tez bo‗lmagan davlatlarda (bizniki kabi)
ham unga ishqibozlar ko‗p bo‗ladi (Chrombukni bizning sharoitda ishlatish
muammoroq). Agar Google yangi tizimda ishlaydigan noutbuklarni ishlab
chiqaruvchilarga tekinga bersa va narxi ham Android smartfonlari kabi arzon
bo‗lsa, tizimning ommaviylashishi ham tezlashadi. Yana Google TV bilan
integratsiya ham juda yaxshi imkoniyat beradi.
Hozirda vatanimizda Android tizimida ishlovchi gadjetlarning aksariyati
Samsung, HTC kabi kompaniyalarda ishlab chiqarilgan. O‘zimizda ham Artel
savdo belgisi ostida ushbu operatsion tizimda ishlovchi telefonlar ishlab
chiqarilishi yo‘lga qo‘yildi.
13
2013- yil I choragida «Samsung Electronics» ning operatsion foydasi 7,7
mlrd. dollarga yetdi. Kompaniya foydasining o‗sishiga o‗rtacha narx toifasidagi
smartfonlarning xaridorgir bo‗lishi asos bo‗ldi, deb xabar qiladi «Reuters».
Bu – «Samsung» daromad ko‗rish borasida rekord o‗rnatib kelayotgan ketma-
ketiga beshinchi chorak, ushbu muddat ichida kompaniya 46 mlrd. dollar tushumga
erishgan. Tahlilchilar tahmin qilishlaricha, ikkinchi chorakda ham koreyslar rekord
qo‗yishlari ehtimoli katta - Galaxy S4 savdosi oldingi rekordlardan ham o‗zib
ketishi kutilmoqda.
Galaxy S va Galaxy Note «Samsung» tushumlarining keskin o‗sishiga
salmoqli hissa qo‗shib, uni oliy toifa smartfonlar bozorida «Apple»dan keyin
ikkinchi o‗rinni egallashiga xizmat qildi. Lekin, «elita»dan tashqari, Koreya
kompaniyasi rivojlanayotgan mamlakatlardagi xarid imkoniyati torroq mijozlarini
ham unutib qo‗ygani yo‗q. Kompaniya ularga o‗rtacha narx toifasidagi va
kamchiqim modellar - Samsung Rex i Galaxy Pop kabilarni taklif qilmoqda.
Mutaxassislar «Samsung» muvaffaqiyatlarini kompaniyaning aynan arzon
smartfonlar bozoridagi faolligi bilan bog‗lamoqdalar.
Yakunlangan chorakda «Samsung Electronics» ning 30dan ziyod modellariga
talab katta bo‗ldi. Ushbu modellar deyarli barcha narx toifalarida bo‗lib, bunday
kuchli talab kompaniyaning yakuniy muvaffaqiyatini va yangi rekordini ta'minladi.
Shu bilan birga, tahlilchilarga ko‗ra, 2012- yil oxiridagi yangi yil savdolaridayoq
«Samsung» o‗zining asosiy raqobatchisi – «Apple»ningbozorini «sindirib»
ulgurgandi.
Beshta turli tahliliy sharhlarga tayangan holda, «Reuters» ta'kidlaydiki,
«Samsung» 2013- yil I choragida 68-70 mln. dona smartfon sotgan. Eslatib
o‗tamiz, 2012- yilning shu davrida 63 mln.ta smartfon sotilgandi.
«Reuters» tahlilchilari tahminiga ko‗ra, joriy yil dastlabki uch oyida Apple
iPhone savdosi 30 foizga qisqarib, tahminan 30 mln. dona qurilma sotilgan. 2012-
yilning oktyabr-dekabr oylarida «tishlangan olma»chilar 47,8 mln.ta iPhone
sotishgandi.
14
Android operatsion tizimida nafaqat planshetlar yoki telefonlar, balki boshqa
turdagi texnikalar ham ishlashi mumkin. Bularga misol qilib, zamonviy ofislarda
o‘rnatilgan TimeMan qurilmasini keltirish mumkin. Xodimlarning kirishi va
chiqishi barmoq izlarini skanerga qo‘yish orqali yoki maxsus ID kartani infraqizil
nurli datchikka qo‘yish orqali qayd qilib boriladi. Datchikdan olingan ma‘lumotni
ma‘lumotlar ombori bilan solishtirish, ekranga shaxs haqida ma‘lumotni chiqarish
kabi operatsiyalar esa aynan Android operatsion tizimida bajariladi. Banklardagi
bankomat tizimlari, zamonaviy uylarni qo‘riqlash xizmatlari ham shunga misol
bo‘ladi.
Umuman olganda, Android operatsion tizimi internet uchun hamda ko‘rish
(rasm, web-sahifa, video) uchun juda qulay bo‘lgan tizimdir. Bu esa o‘z navbatida
hozirgi foydalanuvchilar ehtiyojlarini qondiruvchi tizimning aynan o‘zidir.
«Hozirda Android noqulay ahvolda qolgan – tizim yaxlitlikni yo‗qotib bormoqda,
chunki har kim operatsion tizimni o‗ziga moslashtirishga urinmoqda,- dedi Stiven
Elop, ―Nokia‖ bosh ijrochi direktori. – Bunga qarshi turish uchun, keyingi
paytlarda ―Google‖ uni yopiqroq tizimga aylantirishga harakat qilayotgani ko‗zga
tashlanyapti. ».
Fragmentlashuv muammosi, ya'ni bitta OT ning turli qurilmalar uchun
turlicha shaklda yig‗ilishi masalasi Androidning eng katta ―bosh og‗rig‗i‖ bo‗lib
kelgan. Chunki, Androidga asoslangan qurilma yaratmoqchi bo‗lgan har bir ishlab
chiqaruvchini o‗z mahsuloti uchun original, noyob ko‗rinish va funksiyalarni
jamlashni istaydi. Natijada yaxlitlik yo‗qolib, talqinlar soni haddan ziyod ko‗payib
ketdi.
―Google‖ esa, Stiven Elop qayd etganidek, keiyngi yillarda bu ahvolni
o‗zgartirishga urinmoqda. Android SDK ni qo‗llashning yangi talablarida Android
o‗rnatilgan qurilmalar ishlab chiqaruvchilari bu OT asosida boshqa, hosila tizimlar
yaratishdan tiyilishlari ko‗rsatib o‗tilgan.
Bundan tashqari, ―Google‖ tomonidan‖Motorola Mobility‖ning sotib olinishi
tufayli, kompaniya mustaqil ravishda o‗zining smartfonlarini chiqarib, asta-sekin
15
Androidni yopiq tizimga aylantiradi, degan shov-shuv tarqaldi, deyiladi
cnews.ru
saytida.
Stiven Elop so‗zlariga ko‗ra, ―Nokia‖ Windows Phone asosida yarata olgan
innovatsion yechimlaridan to‗la qoniqishga ega. Kompaniyaning oxirgi mahsuloti
– ―Microsoft‖ yaratgan WP 8 OTga asoslangan Nokia Lumia 920 ning
muvaffaqiyati bu qoniqishning asosli ekanligini ko‗rsatadi.
Uning aytishicha, kompaniya bundan keyin ham ―Microsoft‖ bilan
hamkorlikni davom ettiradi va o‗zining arzon smartfonlari liniyasi – Nokia Asha
ilgari surishga katta e'tibor beradi. Ushbu qurilmalar Android iPhonlar bilan
rivojlanayotgan mamlakatlarda bemalool raqobatlasha oladi.
«Biz ―Microsoft‖ bilan ―Windows Phone‖ asosida muvaffaqiyatli innovatsiya
yarata oldik va endi uning narxini tushirishga e'tibor beramiz, - deya va'da berdi
Stiven Elop. – Vaqti kelib, siz uning Android bilan qanday raqobat qilishini
ko‗rasiz. Shu bilan birga, biz qat'iy ishonch bilan ayta olamiz: Asha bazasida
smartfonlar chiqarishni davom ettiramiz va bu bilan Androidga eng quyi narxli
smartfonlar bozorida zarba beramiz».
Shunday ekan, ―Nokia‖ telefonlarining Android bazasida chiqishini kutmasa
ham bo‗ladi. Bu-ku, mayli lekin Stiven Elop bayonotidagi boshqa masala hammani
o‗ylantirib qo‗ydi. Stiven Elop Android yopilishi haqida gapirganda nimani
nazarda tutdi? Bayonot mazmuniga ko‗ra, ―Nokia‖ Androidning iOS kabi yopiq
tizimga aylanishidan xavotirda. Biroz oldin ―Google‖ kompaniyasi o‗z
mahsulotidan foydalanishga ba'zi cheklovlarni qo‗yganligi smartfon ishlab
chiqaruvchilarni sergak tortirgan bo‗lsa, ajab emas.
Joriy yilning ikkinchi choragida (aprel-iyun oylari) sotilgan Google internet-
korporatsiyasi tomonidan ishlab chiqilgan Android mobil operatsion tizimi asosida
ishlovchi ―aqlli‖ telefonlar soni 2010-yilning xuddi shu davriga nisbatan 379
foizga o‗sdi. Canalys tadqiqot agentligi tomonidan e‘lon qilingan hisobotga ko‗ra,
2011-yilning ikkinchi choragida jahon bozoriga 51,9 million dona Android-
smartfon chiqarilgan.
16
Jahon smartfonlar bozori esa hisobot davrida yilma-yil 73 foizga o‗sib, joriy
yilning aprel-iyun oylarida butun dunyo bo‗ylab 107,7 million dona smartfon
sotilgan. Xususan, bunda Android-smartfonlarning ulushi 48 foizni tashkil qildi va
u bu sohada yaqqol yetakchiga aylandi.
Apple korporatsiyasi esa bu yilning aprel-iyun oylarida jami 20,3 million dona
iPhone smartfoni sotishga muvaffaq bo‗lib, uning iOS operatsion tizimi jahonda 19
foiz ulushga ega bo‗ldi va ―afsonaviy‖ Symbian mobil platformasini uchinchi
o‗ringa siqib chiqardi.
Ko‗rib chiqilayotgan davrda BlackBerry OS asosida ishlovchi smartfonlar
savdosi ham yilma-yil hisoblaganda 11 foizga o‗sdi, biroq Research in Motion
(RIM) kompaniyasining jahon bozoridagi ulushi biroz qisqardi.
Nokia bilan hamkorlikda Windows Phone 7 bazasida ishlovchi ilk qurilmalar
seriyasini ishlab chiqarish arafasida turgan Microsoft esa joriy yilning ikkinchi
choragida bozorning atigi 1 foiz ulushiga egalik qildi xolos. Ushbu davrda
Windows Phone 7 bazasida ishlovchi 1,5 million dona smartfon sotilgan.
Janubiy Koreyaning Samsung kompaniyasi o‗tgan uch oy mobaynida jahon
bozoriga 17 million dona smartfon yetkazib berdi. Bu ko‗rsatkich o‗tgan yilning
xuddi shu davriga nisbatan 421 foizga ko‗p demakdir. Shunday qilib, koreys
kompaniyasi ―aqlli‖ telefonlar savdosida faqatgina Apple korporatsiyasidan ortda
qolmoqda xolos.
New York Times nashrining Bits (Business - Innovation - Technology -
Society) blogida bir qiziqarli xabar paydo bo'ldi. Uni xabar emas, balki muallifning
bir taxmini desak to'g'riroq bo'lar: chunki postda Amazon kompaniyasining
Android operatsion tizimi bo'yicha tajribasi bor programmerlarni ishga taklif
qilayotgani va bu narsa Kindle bukriderining Androidga asoslangan yangi versiyasi
ustida ish olib borilayotganidan darak berishi haqida so'z boradi.
O'tgan yillar davomida Amazon kompaniyasi o'zining juda ixcham, shu bilan
birga arzon bo'lgan Kindle elektron bukriderini sotuvga chiqarib, ancha
muvaffaqiyat qozondi. Ammo, iPad 2 atrofidagi shov-shuvlar, bir necha o'nlab
Androidga asoslangan yangi planshet modellarining asta-sekin bozorlarni egallay
17
borishi Amazon Kindle ning kelajagi qanday bo'lishi haqida turli gap-so'zlarga
sabab bo'lmoqda.
Shuni ham e'tibordan qochirmaslik kerakki, Android platformasida yuz
minglab ilovalar taklif qilib turilgan bir sharoitda tubdan yangi operatsion tizim
ishlab chiqish uchun Amazon kompaniyasidan juda ko'p vaqt hamda kuch talab
qilinadi.
| 