11
1-BOB. ELEKTR ENERGIYANI NAZORATI VA HISOBINING
AVTOMATLASHTIRILGAN TIZIMLARI (ENHAT)
1.1. ENHAT tushunchasi va pog‘onalari
Energiya resurslarining rivojlangan savdosi ma’lumotlarni o‘lchash,
yig‘ish va qayta ishlash bosqichlarida inson ishtirokini minimumga olib
keladigan va energiya resurslarini yetkazib beruvchi tomonidan ham,
iste’molchi tomonidan ham turli
tarif tizimlariga ishonchli, aniq va ixcham
moslashtirilgan avtomatlashtirilgan tizimli energiyani hisoblashdan
foydalanishga asoslangan tizimlarni tadbiq etishni talab qilmoqda. Shu
maqsadda iste’molchilar hamda ta’minotchi korxonalar o‘z
obyektlarida
ENHATni tashkil qiladilar.
ENHAT bu – nazorat-o‘lchov qurilmalari, aloqa kommunikatsiyalari
(ma’lumotlarni uzatish tarmog‘i), EHM va dasturiy ta’minot (DT) dan tashkil
topgan energiya iste’moli jarayonini avtomatik
boshqarish va avtomatik
hisobga olishni tashkil etish uchun mo‘ljallangan texnik va dasturiy vositalar
majmuidir.
ENHAT quyidagilarga imkon beradi:
- Elektr energiyasi bozori subyektlari bilan ma’lumotlar almashinuvini
avtomatlashtirish;
- Elektr energiyasi bozori subyektlari va iste’molchilari bilan hisob-
kitoblarni avtomatlashtirish;
- Elektr energiyasini hisobga olishning ishonchliligini va tezkorligini
oshirishga erishish;
- Elektr energetik tizimlarning texnik holatlarining avtomatik nazorat
qilinishini ta’minlash;
- iste’molchilar o‘rtasida energiya va quvvat
taqsimlanishining turli
boshqarish sxemalarini ishlatish;
12
- korxonaning ish samaradorligini oshirish.
ENHAT tarkibiga quyidagilar kiradi:
- elektr energiya va quvvat hisoblagichlari (raqamli, interfeysli yoki
impuls chiqishli);
- ma’lumotlarni
yig‘ish va uzatish qurilmasi (multipleksorlar,
telesummatorlar va boshqalar);
- kommunikatsiyalar
(kommutatsiyalanadigan
telefon
kanallari,
ajratilgan telefon kanallari, GSM, GPRS, radiokanallar va boshqalar);
- aloqa apparaturalari (modemlar, radiomodemlar,
multipleksorlar va
boshqalar);
- maxsus DT o‘rnatilgan EHM (iste’molchilar hisoblagichlaridan
ma’lumotlarni yig‘ish va tahlil qilish hamda boshqa korxonalar yoki elektr
energiyasini yetkazib beruvchi bilan o‘lchov ma’lumotlarini
almashtirish
uchun).
