O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti asatov Nurmuhammat Abdunazarovich

Download 3,18 Mb. Pdf ko'rish
bet	66/70
Sana	24.05.2024
Hajmi	3,18 Mb.
	#252126

1 ... 62 63 64 65 66 67 68 69 70

Kimyoviy qo‘shimcha eritmalarini

6.3. Konstruksiyalarni betonlash

Beton qorishmasini tayyorlash GOST 16349-85*E ning talablariga binoan
bajarilishi kerak.
Beton qorishmasini tayyorlash materiallarini tayyorlash
,
ularni tozalash va
beton qorishmasini aralashtirishdan iboratdir
. Odatda materiallarni tayyorlashga oid,
ya’ni to‘ldiruvchilarni maydalash, undagi ifloslovchi va boshqa qo‘shimchalarni
ajratib olish, shuningdek boshqa jarayonlar bevosita qurilish materiallarini
tayyorlovchi korxonalarda amalga oshiriladi. Qurilishda yoki beton qorg‘ichli uzel
yoki zavodlarida esa agar zaruriyat tug‘ilsa sementni aktivlashtirish, kimyoviy
qo‘shimchalar eritmasini tayyorlash, qish paytlarida to‘ldiruvchilarni muzdan
tushirish va isitish ishlari amalga oshirilishi mumkin.
Sementni
aktivlashtirish
deganda uni qo‘shimcha qayta tuyish tushuniladi.
Sementning solishtirma yuzasini 15

30% ga oshirish natijasida uni aktivligini
oshiradi va tez qotishini ta’minlaydi. Qo‘shimcha tuyish paytida ayrim kimyoviy
qo‘shimchalarni ko‘shish natijasida tez qotuvchi sement olish mumkin. Lekin shuni
hisobga olish kerakki qo‘shimcha tuyish uchun maxsus jihoz va elektr kuvvati
sarflanganligi tufayli ancha qimmatga tushadi. Shuning uchun u usul texnik- iktisodiy
hisoblar natijasiga ko‘ra qo‘llaniladi.
Kimyoviy qo‘shimcha eritmalarini
tayyorlash deganda qattiq, pastasimon va
suyuq qo‘shimchalarni eritib, kerakli konsentratsiyaga erishish aytiladi. Ular maxsus
idishlarda, ya’ni quvurlarga ulangan, aralashtirigich, siqilgan havo va zarur hollarda
isitish imkini bo‘lgan sharoitda amalga oshiriladi.
Tayyor bo‘lgan eritma tarqatish idishlarga yuborilib, ular maxsus sathni
o‘lchovchi datchik bilan jihozlangan bo‘ladi, agar zaruriyat bo‘lsa me’yorlovchi
orqali beton qorg‘ichga uzatiladi. Ularning qo‘shiladigan mikdori zurur holda betoon
tarkibini tanlashda hisoblanadi.
To‘ldiruvchilarni
isitish
maxsus bunkerlarda amalga oshirilib, qisman yopik
omborlarni uziga ham amalga oshirilishi mumkin. Ular bug‘ yordamida, issiq havo
yoki gaz yordamida amalga oshirish mumkin. Bug‘ yordamida isitish nisbatan
qimmatga tushadi, shuning uchun issiq havo yoki gaz yordamida isitish maqsadga
muvofiqdir.
Materiallarni
tozalash
asosiy va zarur texnologik chegara bo‘lib, u beton
qorishmasini sifati, zarur tamg‘asi va boshqa xossalarini ta’minlaydi. Beton
zavodlarida asosan og‘irlik bo‘yicha me’yorlash qo‘llanilib, u

1

2% (qurilish
sharoitida 2

3%) aniklikda amalga oshiriladi. Sement 5 kg gacha aniklikda
dozalanadi.
Qurilish maydonlarida esa beton qorishmasini qorishda ba’zida hajm bo‘yicha
me’yorlash ham qo‘llaniladi. Bunda shunga ahamiyat berish kerakki qo‘shilayotgan
materiallar namligi (ayniqsa qum) ortib ketmasin. SHuningdek, me’yorlashni hajmiy

163
- og‘irlik bo‘yicha, ya’ni shag‘al hajm bo‘yicha, qum esa og‘irligi bo‘yicha usuli ham
mavjud.
Qorg‘ichda bir marotaba aralashtirish uchun zarur materiallar mikdorini
aniqlash uchun beton tarkibini aniqlab olish, shuningdek beton qorg‘ichdan
aralashtirgandan so‘ng chiqadigan betonni chiqish koeffitsienti aniq bo‘lishi zarur.

Download 3,18 Mb.

1 ... 62 63 64 65 66 67 68 69 70

Download 3,18 Mb.

Pdf ko'rish