O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika

Download 6,14 Mb. Pdf ko'rish
bet	22/177
Sana	20.05.2024
Hajmi	6,14 Mb.
	#245516

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 177

Bog'liq
Nazariy Mexanika darslik

2.1. MODDIY NUQTANING MUVOZANAT HOLATI.

II.BOB.
STATIKA
BOBNING MAQSADI:
• Moddiy nuqtaning muvozanat holatini oʻrganish.
• Qattiq jismning tekislikdagi va fazodagi muvozanat tenglamalarini
tuzish va amalda qoʻllash.
• Qattiq jismning ogʻirlik markazini aniqlash va ogʻirlik markazining
texnikadagi va qurilishdagi ahamiyatini tushuntirish.
• Jismlar sistemasining muvozanatini oʻrganish. Murakkab
konstruksiyalarning statik hisobini bajarish.
• Fermalardan iborat konstruksiyalarning statik hisoblash.
• Jismlarning oʻzaro ta’sirida ishqalanish kuchini hisobga olish va
amalda qoʻllashni oʻrgatish.
2.1. MODDIY NUQTANING MUVOZANAT HOLATI.
Аgar moddiy nuqta boshqa jismlarga nisbatan tinch holatda yoki oʻzgarmas
tezlik bilan harakat qilsa,
moddiy nuqta muvozanat holatida
deyiladi. Koʻpincha
“muvozanat” yoki “statik muvozanat” deganda faqat “tinch holat” tushiniladi.
Aslida esa, Nyutonning 1-qonuniga asosan, agar moddiy nuqta muvozanatda
boʻlsa, unga ta’sir qiluvchi kuchlar yigʻindisi nolga teng.
=0
(2.1)
bunda
= – moddiy nuqtaga ta’sir qiluvchi
,
, ,
,…, ,
kuchlarning yigʻindisi (2.1.-shakl). Moddiy nuqtaga ta’sir etuvchi kuchlarni
kesishuvchi kuchlar sistemasi
deb hisoblash mumkin.
Ammo yuqoridagi tenglama muvozanatning zaruriy shartidir, yetarli sharti
emas. Chunki Nyutonning 2-qonunidan m =0 boʻlishi moddiy nuqtaning tezligi
nolga yoki oʻzgarmas qiymatga teng boʻlishi kelib chiqadi. Shuning uchun moddiy
nuqta tinch holatda yoki toʻgʻri chiziqli tekis harakatda boʻladi.

32
2.1-shakl.
Demak moddiy nuqtaga ta’sir etayotgan kuchlar sistemasining muvozanat
holatda bo‘lishligi uchun, ularning teng ta’sir etuvchisi, ya’ni ularning bosh
vektori nolga teng bo‘lishi zaruriy hisoblanadi,
=0 yoki
=0 . (2.2)
Ushbu muvozanat shartlarning geometrik va analitik ifodalari quyidagicha
bo‘ladi:
1.

Download 6,14 Mb.

1 ... 18 19 20 21 22 23 24 25 ... 177

Download 6,14 Mb.

Pdf ko'rish