45
va
= ,
bundan
·
va
·
,
dan foydalanib,
= ,
proporsiyalarning xossalaridan, +
va CB+AC = AB boʻlganligi uchun
=
(2.13)
va
+
yoki
+
= . ( 2.14)
Demak, ixtiyoriy ikkita parallel kuchlarni qoʻshib, bitta teng ta’sir
etuvchiga
keltirish mumkin, faqat teng ta’sir etuchining qoʻyilish nuqtasi (2.13 )
proporsiyadan topiladi.
Agar parallel kuchlar qarama-qarshi tomonga yoʻnalgan boʻlsa, yuqoridagi
munosabatlar uncha oʻzgarmaydi,
=
(2.15)
faqat
-
(
>
), yoki
-
(
>
). (2.16)
E
.PARALLEL KUCHLAR TA’SIRIDAGI MUVOZANAT TENGLAMALARI.
Agar yassi jismga ta’sir chiziqlari Oy oʻqiga parallel
,
,
,…,
kuchlar
ta’sir qilsa (1.18-shakl), ularni bitta teng ta’sir etuvchiga
ga keltirish mumkin
ekan. Lekin
kuchining qoʻyilish nuqtasi turli joyda boʻlishi
muvozanat
tenglamalarini tuzishda faqat = 0 yetarli emas, balki
ning tekislikning biror
nuqtasiga (masalan koordinatalar boshiga ) nisbatan momenti ham nolga teng
boʻlishi talab etiladi, ya’ni M
o
( ) = 0. Demak,
+
+
…+
= dan
M
o
( ) = M
o
(
)+ M
o
(
)+…+ M
o
( ) ,
yoki M
o
( ) =
U holda tekis jismning Oy oʻqiga parallel boʻlgan kuchlar ta’siridagi muvozanati
quyidagi shartlardan iborat boʻladi:
46
= 0 va M
o
( ) = 0,
yoki
= 0 va
(2.17)
barcha kuchlar Ox oʻqiga perpendikulyar, shuning uchun
= 0 muvozanat
shartlariga kirmaydi. R
y
=
dan,
=0 va
0.
(2.18)
Yuqoridagi maʻlumotlarni mustahkamlash uchun amaliy masalalar yechamiz:
