47
Son qiymatlarini qoʻyib, ikki noma’lumli ikkita tenglama hosil qilamiz:
+
- 2- 8 = 0 ;
3
- 2·1 -8·5 = 0,
va noma’lumlarni aniqlaymiz,
= 42/3 =14
N,
= -4 N.
Natijadagi manfiy ishora
kuchining haqiqiy yoʻnalishi vertikal pastga
ekanligini
bildiradi.
I. IXTIYORIY KUCHLAR TA’SIRIDAGI MUVOZANAT.
Faraz qilaylik, yassi jismga tekislikda
ixtiyoriy joylashgan
,
,
,…,
kuchlar sistemasi ta’sir etsin. Bu kuchlarni qoʻshib, bitta kuchga-teng ta’sir
etuvchiga keltirish mumkin emas, sababi ular turli nuqtalarda qoʻyilgan. Ixtiyoriy
kuchlarni bir markazga koʻchirib, keyin bitta kuchga va bitta juft kuchga keltirish
yoʻlini birinchi boʻlib XVIII asrda yashagan fransuz olimi Puanso aniqlagan.
Puanso lemmasi
berilgan bitta kuchni ixtiyoriy markazga koʻchirish haqida:
yassi jismga ta’sir qilayotgan kuchni, jismning holatini oʻzgartirmay, boshqa
nuqtaga koʻchirilsa, shu nuqtada berilgan kuchga teng kuch va unga qoʻshilgan
juft kuchi hosil boʻladi
(2.20–shakl)
.
2.20–shakl.
Isbot:
yassi jismning ixtiyoriy A nuqtasiga
kuchi ta’sir
etayotgan
boʻlsin(2.20–shakl)
.
2-aksiomaga asosan, jismning B nuqtasida miqdorlari berilgan
kuchga teng boʻlgan (
F=
=
yoʻnalishlari
kuchiga parallel,
muvozanatlashuvchi
va
ikkita kuchlarni qoʻshsak,
jismning holati
oʻzgarmaydi. Hosil boʻlgan uchta kuchlardan iborat sistema berilgan kuchiga
