O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti




Download 6,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet157/176
Sana17.05.2024
Hajmi6,82 Mb.
#239848
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   176
Bog'liq
F.F. Rajabov, N.S. Atadjanova, N.A. Irmuxamedova Raqamli

MPEG-1, MPEG-2.
Tizimga o‘rnatilishi va barcha video 
dasturlardan foydalanishi mumkin bo‘lgan, standart DirectShow 
yoki VfW interfeysiga ega, yuqori sifatli MPEG-1 yoki MPEG-
2 kodlovchilaridan muallif xabardor emas. Shuning uchun, quyida 
suratga olish kartasi dasturiga o‘rnatilgan MPEG kodlovchilarini ko‘rib 
chiqiladi. Ular odatda MPEG-1 va MPEG-2 formatlarida videolarni 
saqlashga imkon beradi. Bundan tashqari, qimmatroq tasvirga olish 
kartalarida o‘rnatilgan MPEG kodlovchilari mavjud bo‘lib, ular 
apparatda videoni “harakatda” siqib chiqarib, yozib olish uchun tizimga 
tayyor MPEG oqimini uzatishga qodir.
MPEG-1 384x288 piksel o‘lchamli bo‘lgan video uchun 1,5 Mbit/s 
(188 KB/s) gacha ma’lumotlar oqimini ta’minlaydi, shuning uchun 
uning sifati juda past bo‘lgani sababli videoga olish uchun ishlatish 
oqilona yechim emas. Biroq, amalda, ko‘plab suratga olish dasturlari bu 
cheklovlarni e’tiborsiz qoldiradi va katta kadr hajmi hamda ma’lumotlar 
oqimi MPEG-1 oqimlarini yaratish imkoniyatiga ega. AverTV ham 20 
Mbit/s gacha oqimlarda MPEG-1 video yaratishi mumkin. Olingan 
fayl, albatta, sifatsiz, lekin VirtualDub uni o‘qiy oladi.
MPEG-1 va MPEG-2 standartlari rasmiy ravishda 40 Mbit/s gacha 
cheklangan, ammo MPEG-1/2 kodlovchilarining maxsus dasturiy 
ta’minoti odatda undan ham kichikroq oqimlar bilan cheklangan. 
Aver 203 kartasi bilan ta’minlangan AverTV 20 Mbit/s (2,5 MB/s, 
9 GB/s), ATI Multimedia Center 15 Mbit / s (2 MB/s, 7 GB / soat) 
bilan cheklangan. VirtualDub MPEG-2 fayllarini o‘qiy olmasligini 
unutmang. VirtualDubMod-da MPEG-2 video bilan fayllarni ochish 
imkonini beruvchi qo‘shimcha plagingina mavjud.
Videoni suratga olish jarayonida MPEG-1 va MPEG-2 kodlovchilari 
videoni doimiy bit tezligi (CBR-Constant Bit Rate) va doimiy kadrlar 
guruhi (GOP– Group of Pictures) rejimlarida kodlaydi. Bitrate oldingi 


249
bo‘limida muhokama qilinganidek, bu yo‘qotilishli siqish uchun optimal 
rejim emas. Kadrlar guruhini yetarlicha qisqa (uch-besh kadrlar) qilish 
yaxshiroqdir, ikki tomonlama kadrlardan umuman foydalanmang. Faqat 
kalit kadrlardan foydalanish mumkin – kodlovchi MJPEG-ga o‘xshash 
rejimda ishlaydi. Biroq, ekspertlarning ta’kidlashicha, ba’zida koderlar, 
hatto katta ma’lumotlar oqimlari bilan ham, artefaktlarga imkon beradi, 
bu rang komponenti uchun sezilarli bo‘ladi.
MPEG-4.
Videoni suratga olishda MPEG-4 kodlovchilaridan 
foydalanish deyarli befoyda: DivX 5.1.1 da 1-pass quality based (fastest, 
quality: 1, max keyframe interval: 1) rejimida 19-sifatidagi PICVideo 
MJPEG bilan bir xil oqim hosil qiladi, shu bilan birga protsessor 
quvvatini uch barobar ko‘proq sarfaydi. Ehtimol, ba’zi kompromis 
versiyalarida (past sifatli, kichik kadr hajmi bilan) DivX-dan foydalanish 
mumkin, lekin har holda, u juda ko‘p hisoblash resurslarini sarfaydi. 
Agar 768x576 o‘lchamdagi videoni DivX-ga tezda siqish kerak bo‘lsa, 
kamida 2 GHz protsessor kerak bo‘ladi. Shubhasiz, vaziyat XviD bilan 
ishlashda ham o‘xshash.
DV.
Raqamli kameralar o‘zlarining video siqish formatlaridan 
foydalananib, u DV (Digital Video) deb ataladi . Texnik jihatdan 
MJPEG ga o‘xshaydi, lekin u bilan mos kelmaydi. DV formati 
qo‘shimcha funksiyalarni o‘z ichiga olib, sarlavhalarni qo‘shish 
(videokameralar uchun qulay, chunki yozuvning sarlavhasi uning ustiga 
emas, tasvirdan alohida yozib olinadi), audio va video ma’lumotlarini 
sinxronlashtirishning maxsus usulini qo‘llaydi. DV ma’lumotlar 
oqimining doimiy kengligi 3,6 MB/s (12,5GB/soat) ni tashkil qiladi.
DV formati uchun bir nechta dasturiy kodeklar mavjud. Bundan 
tashqari, DirectX 6 va undan yangi versiyalarida standart sifatida 
DV kodek mavjud, garchi u faqat DirectShow interfeysini qo‘llab-
quvvatlasa ham (shuning uchun VirtualDub undan foydalana olmaydi). 
Shunga qaramay, mutaxassislar MainConcept kodekidan foydalanishni 
tavsiya etadilar. U ranglarni to‘g‘ri yaratish, yuqori tasvir sifati va 
kamroq resurslarni talab qiladi. Saytda demo versiyasi mavjud (to‘liq 
versiya 49 dollar turadi). Cannopus dekoderi faqat dekodlashni qo‘llab-
quvvatlaydi. Shuningdek, Internetda Panasonic-dan ham kodek topish 
mumkin. DV formati yordamida yuqori sifatli video tasvirga olish 


250
mumkin, degan noto‘g‘ri tushuncha mavjud. Raqamli kameralar ham 
aynan shunday qiladi va raqamlashtirish hamda tasvirga olish sifati 
juda yuqori. Ammo haqiqat shundaki, raqamli videokameralarni 
tasvirga olish sifati ishlatilgan video siqish formati bilan emas, balki 
undagi yuqori sifatli apparat bilan bog‘liq. DV formatidan ham 
foydalanmaslik kerak, chunki u ushbu formatda doimiy bit oqimi 
tezligi(CBR)ni qo‘llaydi, o‘zgaruvchan bit tezligi (VBR) bilan 
MJPEG-dan foydalanish ancha samaralidir. DV kodlovchi dasturidan 
yagona oqilona foydalanish sababi videoni raqamli DV videotasmasiga 
yozishdan oldin uni siqishdir.
a
b
10.5-rasm. Siqilmagan (a) va siqilgan (b) kadrlar: a – asl tasvir, xuddi 
shunday yo‘qotmasdan siqilgan kadrga o‘xshaydi (masalan, HuffYUV); 
b – Pegasus MJPEG tomonidan siqilgan kadr (sifat – 19)


251
Shunday qilib, agar tasvirga olish kartasi raqamlashtirilgan videoni 
faqat kodlangan shaklda chiqarishga qodir bo‘lsa, uni boshqa yo‘l bilan 
siqish shart emas, allaqachon siqilgan videoni tasvirga olish kartasi 
chipi orqali saqlash kifoya. Shunday qilib. agar Miro VIDEO DC30 
platasidan foydalanayotgan bo‘linsa, qabul qilingan MJPEG videoni, 
hatto yo‘qotishsiz siqilgan (HuffYUV) saqlashning ham ma’nosi yo‘q, 
tasvirga olish kartasi chiqaradigan MJPEG-ni o‘zini saqlash kerak. 
Raqamli videoni olishda uni asl ko‘rinishida – DV formatida saqlash 
kerak.
Agar tasvirga olish kartasi siqilmagan video yaratsa, HuffYUV 
siqish yordamida uni yo‘qotishsiz saqlash yaxshidir. Ushbu usul 
yo‘qotishsiz siqishni qo‘llaganligi sababli, bu siqishni ko‘plab ketma-
ket operatsiyalar uchun ishlatish mumkin.
Agar qattiq diskda ko‘p joy bo‘lmasa, Pegasus MJPEG dan 19-sonli 
sifat darajasida foydalanish (10.5-rasm) kerak. Bunday siqish sifati 
juda yuqori MJPEG yo‘qotishlar bilan siqilishiga qaramay, “ko‘zda” 
mutlaqo sezilmaydi.
Shunga qaramay, MJPEG siqishni ketma-ket ko‘p marta ishlatmaslik 
kerak, chunki to‘plangan xatolar tufayli sezilarli artefaktlar paydo 
bo‘lishi mumkin. MJPEG-da ikki marta siqishdan ko‘p siqmaslik 
qoidasiga rioya qilish kerak.
Qattiq diskda bo‘sh joy kam bo‘lsa, MJPEG-dan pastroq sifat 
darajasidan foydalanish kerak. MPEG-dan ham foydalanishga urinib 
ko‘rish mumkin, ammo bu usullar protsessor yuklamasini oshiradi 
(bundan tashqari, MPEG-4 MPEG-2ga qaraganda ko‘proq resurs talab 
qiladi va MPEG-2 MPEG-1ga qaraganda murakkabroq) va siqish sifati 
bo‘yicha MJPEG unchalik yaxshi emas.
Shuni esda tutish kerakki, agar videoyozuvni tayyorlash paytida 
ketma-ket bir necha marta yo‘qotilgan siqish qo‘llanilsa, tasvir sifati 
sezilarli darajada yomonlashadi. Videoni suratga olish, qayta ishlash 
va tahrirlash uchun MPEG algoritmlaridan oraliq vosita sifatida 
foydalanish tavsiya etilmaydi.


252

Download 6,82 Mb.
1   ...   153   154   155   156   157   158   159   160   ...   176




Download 6,82 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Download 6,82 Mb.
Pdf ko'rish