163
iborat. Absorberning о„rta qismiga kar likopchaning ustiga qolpoqli likopcha
joylashtirilgan va uning ustiga yuqori buralmali seksiya о„rnatilgan (6.8-rasm).
Pastdagi buralma seksiya kon gaz uzatmalaridagi oqim orqali yoki
kompressor stansiyasidan chiqadigan yog„ni, suvni, uglerodli kondensatni
ushlab
qoladi. Yuqoridagi burama seksiya tozalangan gaz orqali absorbentning
konsentratsiyali eritmasidagi tomchilarni ushlab qoladi. Ba‟zida yuqoridagi
buralma seksiyaning oldi qitsmiga tо„rli yoki ignali tutqichlar о„rnatiladi.
Absorberda absorbentlarni kо„proq yо„qotilishini oldini olishda quyidagi empi rik
formuladan foydalaniladi:
2
1
/
k
V
(6.1)
Bu yerda:
k – zichlika bog„liq empirik koeffitsiyent;
ρ - gazni ishchi sharoitdagi zichligi.
Absorberning gazni о„tkazish unumdorligi quyidagi formula orqali
aniqlanadi:
r
o
T
T
d
k
Q
'
0
2
4
3600
(6.2)
Bu yerda:
k=0,818;
ρ - absorberdagi ortiqcha bosim, kgs/sm
2
; d – absorberning
diametri, m; T
0
= 273 K; T
о„r
=T
0
+ t (t – tо„qnashuv harorati), K; ρ –
ishchi
sharoitdagi zichlik, kg/m
3
.
Desorber ham likopchalar bilan jihozlangan bо„ladi va qizdirilgan tо„yingan
DEG о„rtadagi likopchaga kirib keladi yoki undan 2...4 ta yuqoridagi likopchaga
tо„planadi. Tadqiqotlar shuni kо„rsatadiki, desorberlarda 14...18 ta likopcha
о„rnatiladi va eritmaning konsentratsiyasi 2,8...3,5% yuqori bо„ladi.
Likopchalarning soni oltita bо„lganda eritmaning konsentratsiyasi 0,6%ga oshadi.
Shuning uchun desorberlardagi likopchalarning soni 14 tadan kam bо„lmaydi.
Bunda bug„ning tezligi 0,1...0,12 m/sek bо„lganda eritmani bug„ga aylantirish
tо„liq ta‟minlanadi.
Gazni quritish qurilmalarida issiqlik almashtirgichni qizdirish uchun eritma
bilan tо„yintirilgan konsentratsiya va sovutish uchun suvli eritmaning
konsentratsiyasini qо„llaniladi. Unumdorligi katta bо„lmagan qurilmada (kuniga
uzatuvchanligi 1,5 mln. m3) “quvur-quvur” turidagi
issiqlik almashtirgich
164
qо„llaniladi va katta uzatuvchan qurilmalarda esa – qoplama - quvurli issiqlik
almashtirgichlar qо„llaniladi.
Suyuqlikni absorberdan desorberga normal oqishini ta‟minlash uchun
issiqlik almashtirgichlarning oralig„iga shamollatgichlar о„rnatiladi. Eng sо„nggida
tо„yingan eritma gazsizlantiriladi va kommunikatsiyalarda tiqinlarni paydo
bо„lishining oldi olinadi. Vakuum nasos DEGning konsentratsiyasini 98% dan
pasaytirmaslik uchun u kondensat yig„gichdagi desorberdan keyin о„rnatiladi.
Vakuum – nasosni uzatuvchanligini hisoblashda suvning bug„larining tarkibida
gazning mavjudligi hisobga olinadi.
Absorberning hisobi. Absorber qurilmasining
hisobini olib borish oddiy
gazning glikolli qurilmasi kabidir. Gazni quritishdagi absorber qurilmasining
texnologik hisobida likopchalar soni, sorbentning, boshlang„ich va oxirgi
konsentratsiyasi va apparatning diametri hisobga olinadi.
Bu parametrlarni
hisoblashda gazning quritish darajasi, jarayondagi harorat va bosim, maksimal gaz
uzatmalarining ishlatish sharoitidan kelib chiqib aniqlanadi. Amaliyotda
absorberning harorati kolonnaning balandligi bog„liq bо„ladi hamda absorberga
beriladigan issiqlik doimiy va kirishdagi harorat beriladigan absorberning
haroratiga teng, kо„p holatda eritmaning chiqishdagi haroratidan yuqori bо„ladi.
Gazni aniq shudring nuqtasigacha qurish uchun eritmaning konsentratsiya
miqdori:
2
1
2
x
x
Wx
Q
(6.3)
bu yerda:
W
-
olinadigan namlik miqdori, kg/soat;
1
x
,
2
x
– toza va
tо„yintirilgan eritmaga mos bо„lgan absorbent konsentratsiyasining (DEG, TEG)
massasi.
Absorberdagi likopchalar soni operativ chiziq bilan egri muvozanatli chiziq
orasida pog„onali qurilishi orqali aniqlanadi.
166
bu yerda:
V
- quruq gazning mol soni;
2
1
,
Y
Y
- absorberga kirishdagi va
chiqishdagi quruq gazning 1
molidagi suvning mollar soni;
L- absorbentning
mollar soni;
1
x
,
2
x
- absorbentga kiradigan va chiqadigan absorbentning 1
molidagi suvning mollar soni.
Bunda operativ chizig„i tо„g„ri chiziq bо„lib, uni ikkita koordinati nukqtasi
orqali qurish yetarlidir (
2
1
x
y
;
1
2
x
y
). Muvozanat egriligini qurish uchun har bir
qatordagi konsentratsiya eritmalari olinadi va x,u nuqtalarning koordinatalari
о„rnatiladi. Buning uchun avval eritmadagi
suvning parsial bosim
konsentratsiyasiga bog„liq grafigi quriladi. Keyin esa ikki fazali tizimning
muvozanat shartidan kelib chiqib, gazda suv bug„ining muvozanat konsentratsiyasi
aniqlanadi:
P
p
y
yoki
P
p
Y
(6.5)
bu yerda: u – gazda suv bug„ining mol ulushi, 1 mol gazda suvning mol soni
qabul qilinadi;
r – eritmada suvning parsial bosimi, grafikdan aniqlanadi.
