F
2
da belgilarning nisbatini 12:3:1 sxemada bo’lishi.
Agar
chatishtirish
uchun tanlangan ota-ona formalar ham fenotip, ham genotip jihatdan farq qilsalar,
u holda F
2
da fenotiplar bo’yicha 12:3:1 nisbatda xilma-xillik hosil bo’ladi. Misol
uchun yung rangi oq va qo’ng’ir urg’ochi va erkak
itlarning chatishishidagi
birinchi va ikkinchi avlodini olsak. Birinchi avlodda erkak va urg’ochi itlar yungi
oq rangda bo’ladi. Mabodo F
1
dagi erkak va urg’ochi itlar o’zaro chatishtirilsa, u
holda F
2
dagi itlarning 12/16
oq yungli, 3/16 qora yungli, 1/16 qo’ng’ir
yungli
bo’ladi. Bu misolda dominant ingibitor gen bir vaqtning o’zida yungdagi qora
rangni hosil etuvchi (A), hamda qo’ng’ir rangni hosil qiluvchi (a) gen ta'sirini
bo’g’adi (12-rasm). Demak dominant ingibitor bir vaqtning o’zida belgiga ta'sir
etuvchi ham dominant ham retsessiv genlarning faoliyatini to’xtatishi mumkin
12-rasm. Itlarda yung rangining irsiylanishi (epistaz). A – qora, a –
qo’ng’ir rang, I - rang hosil qiluvchi gen faoliyatini to’xtatuvchi, I - rang hosil
qiluvchi gen faoliyatini to’xtatmaydigan gen.
Retsessiv epistazda
retsessiv genlar gomozigota
holatda belgini bevosita
rivojlantiruvchi dominant genlar faoliyatini bo’g’adi. Retsessiv epistaz bir
tomonlama yoki ikki tomonlama bo’ladi. Bir tomonlama
epistazda chatishtirishda
qatnashgan bir organizmning retsessiv ingibitor genlari gomozigota holatda boshqa
allel bo’lmagan dominant gen ta'sirini to’xtatadi.
Retsessiv genlar gomozigota holatda chatishtirishda qatnashayotgan ham
changchi ham urug’chi organizmdagi allel bo’lmagan dominant gen faoliyatiga o’z
ta'sirini ko’rsatishi mumkin.
Bu hodisa
