|
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevnaBog'liq BIOLOGIYA12.3. Генларнинг полимер таъсири
Allel bo’lmagan genlarning
polimeriya
tipidagi belgilarga ta'sir etishi dastlab
1909 yili shved genetigi
Nilson Ele
tomonidan aniqlangan. Polimeriya
irsiylanishning o’ziga xos jihati shundan iboratki, allel bo’lmagan dominant
genlarning o’zaro ta'siri bir yo’nalishli bo’ladi. Allel bo’lmagan genlarning polimer
irsiylanishi ikkiga:
kumulyativ
va
nokumulyativ
polimeriya xilga bo’linadi.
Kumulyativ polimeriya
ko’proq miqdor belgilarning irsiylanishida namoyon
bo’ladi. G’o’za o’simligida tupdagi ko’saklar soni, chigitining og’irligi, poyaning
uzunligi polimer irsiylanishga misoldir. Polimeriyada allel bo’lmagan genlar bir
yo’nalishda ta'sir ko’rsatganligi uchun ularni bir xil xarflar bilan belgilanadi va
ularni allel bo’lmagan genlar indeksida ko’rsatiladi. Masalan A
1
A
2
…a
1,
a
2
bu
misolda A
1
va A
2
genlari bir-biriga allel bo’lmagan genlardir.
Nilson Ele tajribalarida bug’doy doni po’stlog’ining qizil rangi bitta, ikkita,
uchta allel bo’lmagan genlar ta'sirida rivojlanishi ma'lum bo’lgan. Agar bitta
dominant gen bug’doy doni po’stlog’iga ta'sir ko’rsatsa F
2
da 3:1, ikkita dominant
allel bo’lmagan gen ta'sir etsa 15:1, uchta dominant allel bo’lmagan gen ta'sir etsa
63:1 nisbatda qizil donli rangli va oq donli formalar kuzatiladi.
Bug’doy doni po’stlog’ining qizil rangi 2 ta allel bo’lmagan dominant
genlarga bog’liq deb faraz qilsak, u holda qizil donli bug’doy bilan oq donli
bug’doy chatishtirilganda quyidagi natija olinadi. Agar genotipda A
1
A
1
A
2
A
2
bo’lsa don qizil, uchta dominant gen bo’lsa och qizil, ikkita dominant gen bo’lsa
pushti, bitta dominant gen bo’lsa och pushti, genotipda dominant gen bo’lmasa a
1
a
1
a
2
a
2
bug’doy oq rangda bo’ladi. Genotipda dominant genlar qanchalik soni ko’p
bo’lsa, rang shunchalik ko’proq namoyon bo’ladi, ya’ni dominant genlar soni
ko’paygan sari ularni belgini namoyon bo’lishiga ulushlari qo’shilib boradi (13-
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevna
|
