O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevna




Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/106
Sana27.05.2024
Hajmi1,32 Mb.
#255327
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   106
Bog'liq
BIOLOGIYA

12.4. .Pleyotropiya. 
Pleyotropiya allel bo’lmagan genlarni o’zaro ta'sirining teskari hodisasidir. 
Agar allel bo’lmagan genlarning o’zaro ta'sirida ularning ikki, uchtasi bir belgining 
rivojlanishiga ta'sir ko’rsatsa, 
pleyotropiyada
aksincha, bir gen bir vaqtning o’zida 
bir necha belgining rivojlanishini ta'minlaydi. Masalan, sherozi qo’y zotida A 
dominant geni yungning kulrang, a geni esa qora rangda bo’lishiga ta'sir qiladi. A 
geni gomozigota, AA holatda bo’lsa qo’zichoqlar o’lik tug’iladi. Binobarin, AA 
geni bir vaqtning o’zida qo’zichoqlar yungi kulrang bo’lishini ta'minlab, ayni 
vaqtda ularning yashab qolishiga salbiy ta'sir ko’rsatadi, boshqacha aytganda 
letallik funksiyasini ham bajaradi. Boshqa misol. Sichqonlarda yungning sariq 
rangini A
Y
dominant gen, qora rangini a retsessiv geni belgilaydi. Agar dominant 
gen genotipda gomozigota holatida A
Y
A
Y
bo’lsa, bunda sichqonning 
hayotchanligiga salbiy ta'sir ko’rsatib o’limga olib keladi (14-rasm). 


 
14-rasm. Sichqonlarda yungning saring rangini ifoda qiluvchi genning 
gomozigota holatda letal xususiyati ega ekanligiga oid. 
Мавзуни мустаҳкамлаш учун назорат саволлар:
1. Allel bo’lmagan genlarning epistaz ta'sirini o’ziga xos tomonlarini 
tushuntiring. 
2. Epistatik, gipostatik genlarga ta'rif bering. 
3. Dominant epistazga misol keltiring. 
4. Retsessiv epistazga misol keltiring. 
5. Belgilarning polimer irsiylanishini izohlang. 
6. Belgilarning polimeriya irsiylanishini qanday xillarini bilasiz?. 
7. Kumulyativ polimeriya F
2
avlodida nisbat qanday sxemada namoyon 
bo’ladi? Nokumulyativ polimeriyadachi? 
8. Transgressiya hodisasini tushuntiring. 
9. Pleyotropiya’ni izohlang va misollar bilan tushuntiring. 
10. Modifikator genlar boshqa genlardan nimasi bilan farqlanadi? 
11. Ekspressivlik va penetrantlik hodisasini misollar orqali izohlang. 

Download 1,32 Mb.
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   106




Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti xusanova onarxon g‘aybullaevna

Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish