5
•
dumalashdagi (val - dumalash podshipnigi), yoki
ikkinchi turdagi ishqalanish va
sirpanishli dumalashdagi (tishli g`ildiraklarning ilashgan sirtlari) yoki
uchinchi turdagi
ishqalanish.
Sirpanishdagi
ishqalanishda
ishqalanuvchi sirtlarning yeyilishi xos bo`lsa,
dumalashdagi ishqalanish uchun - ezilishi va
uqalanishi xos bo`ladi. Sirpanishli dumalash
sharoitida
ishlaydigan
detallarning
ishqalanuvchi sirtlari uqalanadi.
Ishqalanuvchi
sirtlarni
moylash
tavsifiga ko`ra ishqalanishning quyidagi
turlari mavjud bo`ladi:
•
moysiz (ideal toza sirtlar),
bunda ishqalanuvchi
sirtlarda moy qatlami
bo`lmaydi (1.2-rasm, a);
•
suyuq (gidrodinamik) (1.2-
rasm, b), bunda ishqalanuvchi sirtlar to`liq va
ishonchli ravishda suyuq muhit (moy qatlami)
bilan ajralgan bo`ladi;
•
chegaraviy (1.2-rasm, v, g), ishqalanuvchi sirtlarda mustahkam ushlab
turadigan 0,1 mkm qalinlikdagi yupqa moy qatlam hosil bo`ladi.
Ishlash sharoitiga bog`liq ravishda ishqalanuvchi sirtlar yoki kontaktda,
yoki ular
gidrodinamik qatlam bilan ajralgan bo`ladi.
Tutashmalar ishlash jarayonida ishqalanishining umumiy kuchi sirtning ma`lum bir
qismi toza kontaktdagi ishqalanish rejimida ishlashi -
T
F
, ma`lum bir qismi chegaraviy
ishqalanish
rejimida ishlashi -
CH
F
va ma`lum bir qismi gidrodinamik ishqalanish rejimida
ishlashi -
G
F
natijasida hosil bo`ladigan kuchlar yig`indisidan tashkil topadi. Ishqalanishda
ishtirok etayotgan tutashmaning umumiy maydoni quyidagilardan iborat bo`ladi:
G
CH
T
F
F
F
F
+
+
=
Ushbu maydonlarning nisbatlarini o`zgarishiga
bog`liq ravishda ishqalanish koeffitsienti ham
o`zgaradi.
Mashina ishlash
jarayonida toza sirtlar
ishqalanishi
deyarli
uchramaydi,
chunki
tutashma ishlaydigan muhit ta`sirida metaldan
tayyorlangan detallar sirtida adsorblashgan
qatlam hosil bo`ladi (1.3-rasm).
Ishqalanish
juftligiga namlik va davriy ravishda quruq
abraziv bo`lakchalar tushmaydigan moysiz
ishlaydigan
tutashmalar
bundan
mustasno
bo`ladi.
Suyuq moy qo`llash
va chegaraviy yoki
gidrodinamik ishqalanishni ta`minlash uchun
sirpanish podshipniklari ishlashida ishqalanish
rejimi quyidagi parametr bilan tavsiflanadi:
p
n
=
bu
yerda
- tutuashmaning ishqalanish
rejimining
parametri;
-
moyning
