O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti sug’urta nazariyasi va amaliyoti

Download 2,42 Mb. Pdf ko'rish
bet	33/132
Sana	16.11.2023
Hajmi	2,42 Mb.
	#100112

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 132

Bog'liq
Sug`urta nazariyasi va amaliyoti (3)

Riskka ta’sir etish imkoniyati bo‘yicha:
 ekzogen (tashqi) risklar, ularga ta’sir etish qaror qabul qiluvchi shaxs
ta’siri ostiga tushmaydi va risklarni amalga oshishi natijasida yuzaga keluvchi
zararlarni, oqibatlarini kamayishi bilan cheklanadi;
 endogen (ichki) risklar, qaror qabul qiluvchi shaxs ta’sir doirasida
bo‘ladi, qaysiki ular uchun risklarni yuzaga kelish ehtimolligi kamayadi va ayrim
hollarda butunlay bo‘lmaydi.
Iqtisodiy muhitlar uchun xos bo‘lgan risklarning tasnifiy tizimi o‘z tarkibiga
guruhlar, toyifalar, turlar, kichik turlar va xillarni oladi. Ularning chizmali
ko‘rinishi 1-rasmda aks ettirilgan.
Ehtimolli natijasi (riskli hodisa) bo‘yicha risklar quyidagilarga bo‘linadi:
Haqiqiy risklar – salbiy yoki nolli natijani olish ehtimolligi: tabiiy,
ekologik, siyosiy, transport va tijorat risklarining bir qismi (mulkiy, ishlab
chiqarish, savdo).
Spekulyativ risklar – ham ijobiy, ham salbiy natijani olish ehtimolligi:
moliyaviy risklar.
Risklarni yuzaga kelishining asosiy sabablaridan kelib chiqib, ular
quyidagilarga bo‘linadi:
 tabiiy;
 ekologik;
 siyosiy;
 transport;
 tijorat.

56
Tarkibiy belgisi bo‘yicha tijorat risklari quyidagilarga bo‘linadi:
> mulkiy, mulklarni o‘g‘irlik, sovuqqonlik, texnik va texnologik tizimlarda
ortiqcha quvvat va b. sababli yo‘qotish ehtimolligi;
> ishlab chiqarish, turli sabablar bilan ishlab chiqarishdagi to‘xtalishlar
natijasida zarar ko‘rish ehtimolligi;
> savdo, to‘lovlarning kechikishi, tovarlarni transportirovka qilish
jarayonida to‘lovlarni rad qilish, tovarlarni yetkazib bermaslik va b. sababli zarar
ko‘rish ehtimolligi.

Download 2,42 Mb.

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 132

Download 2,42 Mb.

Pdf ko'rish