26
Manba: Dastur B.M.Glazkova rahbarligida
ishtirokchilari
tomonidan ishlab chiqilgan tasnif. "Rossiya Federatsiyasining
raqamli iqtisodiyoti"
Umumiy holda, raqamli platformalarning ajralib turadigan
turlari ierarxiyani shakllantirishi mumkin, bunda raqamli raqamli
platformalar infratuzilmaning raqamli platformalari ekotizimlariga
kiritilgan va raqamli platformalar infratuzilma, o‘z navbatida, iqti-
sodiyotning turli sohalarida qo‘llaniladigan
raqamli platforma-
larning ishlashini ta’minlaydi (1.2.3-rasm):
1.2.3-rasm. Misollar bilan raqamli platformalar
turi ierarxiyasi
Instrumental raqamli platformalar ma’lumotlarni yakuniy ra-
qamli qayta ishlash texnologiyalariga asoslangan dasturiy-texnik va
dasturiy echimlarni ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish hiso-
biga raqamli iqtisodiyotga va uning samaradorligiga hissa qo‘shadi.
Platforma ishtirokchilari va platformaga ulangan ma’lumotlar
manbalari o‘rtasida o‘zaro ta’sir o‘tkazish
uchun yagona axborot
muhiti bo‘lgan
infratuzilma va amaliy raqamli platformalar tran-
Amaliy
platforma
Yandex taksi
Uber
Apple App
store
Network
AppStore
Infrastrukturali
platforma
Yandex karta
Google
xarita
GE Predix
Instrumental
platforma
Apple iOS
Web GL
Cloud foundry
27
zaktsion xarajatlarni kamaytirish orqali raqamli iqtisodiyot-
ga o‘z hissalarini qo‘shadilar .
Instrumental raqamli platforma
Instrumental
raqamli
platformalar ushbu texnologiyalar-
ni texnik amalga oshirish uchun vositalarni o‘z ichiga olganligi va
shu kabi vositalarga hujjatlashtirilgan kirish interfeysi mavjudligi
sababli ma’lumotlar bilan ishlash uchun raqamli texnologiyalarga
dasturiy ta’minot yoki apparat-dasturiy ta’minotni
ishlab chiquv-
chilarining keng doirasiga ma’lumotlar bilan ishlash uchun kirish
imkoniyatini beradi.
Shunday qilib, raqamli platformalar vositalarini ishlatish or-
qali dasturiy yoki apparat rivojlantirish vaqtni qisqartiradi - appa-
rat resurslari va ularning umumiy xarajatlarini kamaytiradi: qayta-
orqali bir marta ishlab chiqilgan va doimiy saqlab vositalari
ma’lumotlar bilan ishlash.
Instrumental raqamli platformalar
ikkala dasturiy kutubx-
onani va ularga asoslangan yoki ulardan foydalangan holda yana-
da murakkab amaliy tizimlarni yaratishda foydalaniladigan das-
turiy va apparat vositalarini o‘z ichiga oladi .
Bozor munosabatlariga instrumental raqamli platformalarni
kiritish platforma egasiga litsenziyani tarqatish yoki xizmat
ko‘rsatish modeliga muvofiq platformaga kirishni platforma orqali
unga asoslangan yechimlar ishlab chiquvchilariga foydalanish
huquqini berish orqali amalga oshiriladi .
Instrumental raqamli platformaga
asoslangan platformaning
maqsadi – ma’lumotlarni qayta ishlashning bir yoki bir nechta
texnologiyalari asosida dasturiy yoki dasturiy-apparetli ta’minotni
ishlab chiqish va tuzatish ishlaridan iborat.
Instrumental raqamli platforma bilan bog‘liq bo‘lgan
munosabatlarning
asosiy ishtirokchilari quyidagilar: platforma
asosida dasturiy ta’minot yoki dasturiy-apparatli ta’minotni ishlab
chiquvchisi/egasi; ushbu kompleks asosida dasturiy ta’minot yoki
dasturiy-texnik yechimlarni ishlab chiquvchilar hisoblanadi.
Raqamli platformaga asoslangan faoliyatning
asosiy foyda
oluvchisi (
benefitsiar) amaliy dasturiy ta’minot
yoki dasturiy-
apparatli ta’minotni ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi, chunki u
28
platformaning imkoniyatlariga qo‘yiladigan texnik talablarni aniq-
laydi va undan
qo‘shimcha qiymat yaratishning keyingi bos-
qichlarda talab qilinadigan vositalarni ishlab chiqarishda qo‘l-
laydi. Benefitsiarning instrumental raqamli platformaga qo‘yadi-
gan talablaring turi texnik talablardir.Instrumental raqamli platfor-
malarning mashhur namunalari: Java, Android, iOS hisoblanadi.
